De afgelopen twee jaar is de vaccinatiegraad voor het humaan papillomavirus (HPV) voor adolescente meisjes sterk gedaald in Nederland. Dit artikel beschrijft wat bekend is over opkomstverhogende maatregelen met betrekking tot de HPV-vaccinatiegraad. Er is literatuuronderzoek gedaan naar de organisatie van de HPV-vaccinatie in landen uit de Europese Unie of het Europees Economisch gebied (EU/EEA), naar wereldwijde effecten van opkomstverhogende maatregelen en specifiek naar de effecten van toediening van vaccinaties op scholen en van aanbeveling van het vaccin door zorgverleners. Daarnaast werden bijeenkomsten over de daling van de HPV-vaccinatie van het Europese regiokantoor van de Wereldgezondheidsorganisatie bijgewoond. Ook werden interviews gehouden met collega’s van de publieke gezondheidsinstituten uit Ierland en Denemarken, waar de HPV-vaccinatiegraad sinds 2015 sterk gedaald is.
In de EU/EEA landen varieert de leeftijd waarop meisjes gevaccineerd worden van 9 tot 15 jaar. De plaats waar wordt gevaccineerd loopt sterk uiteen. Ierland en Denemarken ontwikkelden voorlichting op maat voor publiek en professionals, zetten een alliantie op met stakeholders en waren zeer actief op sociale media. Literatuur laat zien dat het inzetten van reminders (voorafgaand aan het vaccinatiemoment), een no-show-beleid (na het vaccinatiemoment indien men niet is geweest), voorlichting op maat, terugkoppelen van de vaccinatiegraad aan professionals en het makkelijker maken om vaccinaties te halen, tot een verhoging van de HPV-vaccinatiegraad tussen 10 tot 20 % kan leiden. Het blijft erg belangrijk dat gezondheidswerkers het vaccin aanbevelen en misvattingen over HPV-vaccinaties weerleggen.
