Er is steeds meer aandacht voor suïcidepreventie en de noodzaak hiertoe wordt steeds breder (h)erkend. Maar we zijn er nog lang niet. Suïcides voorkomen is uitdagend, maar mogelijk en hard nodig. Wat het zo uitdagend maakt is dat de aanleiding en oorzaak van iedere suïcide heel divers zijn. Het is een complex probleem, waarvan de preventie dus ook complex is.
Het suïcidecijfer is in Nederland al jaren min of meer stabiel, met gemiddeld vijf zelfdodingen per dag. We moeten nu alle zeilen bijzetten om dat aantal te laten dalen. Suïcidepreventie moet hoog op de agenda komen te staan en daar hebben we iedereen in de samenleving bij nodig.
Naast kennislacunes in het hoe, wat en waarom van suïcidaliteit, komt de kennis die we inmiddels wel hebben vergaard helaas nog onvoldoende in de praktijk terecht. Effectieve suïcidepreventie vraagt om veel maatregelen die tegelijkertijd moeten worden ingezet. De hulplijn van 113 is een van de plekken waar mensen met suïcidaliteit terecht kunnen, naast natuurlijk de ggz, maatschappelijk werk en de huisarts. Daarnaast is het nodig om de preventie veel breder in te zetten: van het algemene publiek dat oplettend is en leert hoe je het gesprek over suïcide kunt voeren, tot handelingsbekwame professionals die met risicogroepen werken.
Of het lukt om tot effectieve suïcidepreventie te komen, is mede afhankelijk van de kennis en naleving van richtlijnen, goede ketenzorg en samenwerking tussen verschillende instanties. Door meer dan 45 organisaties en in veel regio’s in ons land wordt hier aan gewerkt in het kader van de Landelijke Agenda Suïcidepreventie 2021–2025, het overheidsbeleid dat door zes ministeries wordt onderschreven. Van onderwijs tot UWV, van landelijke politiek tot gemeenten – velen doen al mee.
We zijn ervan overtuigd dat suïcidepreventiemaatregelen uiteindelijk een bijdrage kunnen leveren aan een afname van het aantal zelfdodingen in Nederland. Ook weten we dat er nog veel meer kansen liggen om mensen met suïcidaliteit te helpen. Vijftig jaar investeren in onderzoek en praktijk heeft de trends van sterfte aan kanker en verkeersongevallen drastisch naar beneden omgebogen. Dat kunnen we ook voor suïcide realiseren, mits er voldoende en op meerdere terreinen wordt gedaan.
Op initiatief van ZonMw heeft het preventieveld de (inmiddels tweede) Onderzoeksagenda Suïcidepreventie opgesteld. Deze sluit aan op de doelstellingen van de Landelijke Agenda, om zo doorlopende lijnen van wetenschap naar praktijk te creëren en om kennislacunes op te vullen. Het ministerie van VWS heeft nieuwe middelen voor onderzoek beschikbaar gesteld, waarvoor ZonMw de komende tijd een subsidieoproep zal publiceren.
We staan voor de uitdaging om meer bewijs te leveren voor wat werkt, en voor wie, en om implementatie ook op een grotere schaal te realiseren. In dit themanummer staan publicaties centraal die de kennis over deze belangrijke thema’s vergroten. De publicaties geven meer inzicht in de risico- en beschermende factoren voor suïcide en in de effectiviteit van preventieve interventies. Deze inzichten dragen bij aan verbetering van de suïcidepreventie, vanuit het gedeelde besef dat elke suïcide er een te veel is.
Open Access This article is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License, which permits use, sharing, adaptation, distribution and reproduction in any medium or format, as long as you give appropriate credit to the original author(s) and the source, provide a link to the Creative Commons licence, and indicate if changes were made. The images or other third party material in this article are included in the article’s Creative Commons licence, unless indicated otherwise in a credit line to the material. If material is not included in the article’s Creative Commons licence and your intended use is not permitted by statutory regulation or exceeds the permitted use, you will need to obtain permission directly from the copyright holder. To view a copy of this licence, visit http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/.