Top

Gepubliceerd in:

08-02-2016 | Artikel

Middelengebruik als adjunctief gedrag

Auteurs: Francis De Groot, Geert Dom

Gepubliceerd in: Verslaving | Uitgave 2/2016

Samenvatting

Adjunctief of schemageïnduceerd gedrag is gedrag dat binnen een ander gedragspatroon opduikt, als gevolg van het bekrachtigingsschema. De bekendste en meest onderzochte vorm is schemageïnduceerde polydipsie (SIP) bij ratten. Reeds snel na de ontdekking werd SIP gebruikt om eerst ratten en later ook apen alcohol te laten drinken. Intussen is aangetoond dat bij dieren verschillende vormen van verslaving adjunctief veroorzaakt kunnen worden. Dergelijk onderzoek is bij mensen veel zeldzamer en moeilijker (om ethische redenen), maar er zijn aanwijzingen dat het ook daar een rol kan spelen. Dit kan implicaties hebben voor preventie en behandeling, doch meer onderzoek hierover is dringend gewenst.

vorige artikel Redactioneel

volgende artikel Van identiteit blijf je af

Becker, H. C., & Ron, D. (2014). Animal models of excessive alcohol consumption: recent advances and future challenges. Alcohol, 48, 205–208.CrossRefPubMed

Chaudry, N., Caggiula, A. R., Donny, E. C., et al. (2006). Complex interactions between nicotine and nonpharmacological stimuli reveal multiple roles for nicotine in reinforcement. Psychopharmacology, 184, 353–366.CrossRef

Cherek, D. R. (1982). Schedule-induced cigarette self-administration. Pharmacology, Biochemistry and Behavior, 17, 523–527.CrossRefPubMed

De Groot, F., & Dom, G. (2016). Adjunctief gedrag. Gedragstherapie.

Doyle, T. F., & Samson, H. H. (1985). Schedule-induced drinking in humans: a potential factor in excessive alcohol use. Drug and Alcohol Dependence, 16, 117–132.CrossRefPubMed

Escher, T., & Mittleman, G. (2006). Schedule-induced alcohol drinking: non-selective effects of acamprosate and naltrexone. Addiction Biology, 11, 55–63.CrossRefPubMed

Falk, J. L. (1961). Production of polydipsia in normal rats by an intermittent food schedule. Science, 133, 195–196.CrossRefPubMed

Falk, J. L. (1977). The origin and functions of adjunctive behavior. Animal Learning and Behavior, 5, 325–335.

Falk, J. L. (1983). Drug dependence: myth or motive? Pharmacology Biochemistry and Behavior, 19, 385–391.

Falk, J. L. (1997). Addictive behaviour with and without pharmacologic action: critical role of stimulus control. NIDA Research Monograph, 169, 134–153.

Falk, J. L. (1998). Drug abuse as an adjunctive behavior. Drug and Alcohol Dependence, 52, 91–98.CrossRefPubMed

Falk, J. L., & Lau, C. E. (1997). Establishing preference for oral cocaine without an associative history with a reinforcer. Drug and Alcohol Dependence, 46, 159–166.CrossRefPubMed

Ford, M. M. (2014). Applications of schedule-induced polydipsia in rodents for the study of an excessive ethanol intake phenotype. Alcohol, 48, 265–276.CrossRefPubMedPubMedCentral

Fraley, L. E. (2003). A behaviorological analysis of adjunctive behavior. Behaviorology Today, 6, 15–29.

Gilpin, N. W., Badia-Elder, N. E., Elder, R. L., & Stewart, R. B. (2008). Schedule-induced polydipsia in lines of rats selectively bred for high and low ethanol preference. Behavior Genetics, 38, 515–524.CrossRefPubMedPubMedCentral

Grant, K. A., Leng, X., Green, H. L., et al. (2008). Drinking typography established by scheduled induction predicts chronic heavy drinking in a monkey model of ethanol self-administration. Alcoholism: Clinical and Experimental Research, 32, 1824–1838.CrossRef

Grant, K. A., Ferguson, B., Helms, C., & McClintick, M. (2014). Drinking to dependence risk factors in nonhuman primates. In A. B. C. Noronha, C. Cui, R. A. Harris, & J. C. Crabbe (red.). Neurobiology of alcohol dependency (pag. 411–428). Londen: Academic Press.CrossRef

Helms, C. M., Rau, A., Shaw, J., et al. (2014). The effects of age at onset of drinking to intoxication and chronic ethanol self-administration in male rhesus macaques. Psychopharmacology (Berl), 231, 1853–1861.CrossRef

Killeen, P. R., & Pellón, R. (2013). Adjunctive behaviors are operants. Learning and Behavior, 41, 1–24.

Kohut, S. J., Handler, S. L., Hertzbach, R. L., & Riley, A. L. (2007). Schedule-induced polydipsia alters cocaine- but not ethanol-induced suppression of saccharin consumption. Drug and Alcohol Dependency, 91, 18–25.CrossRef

Kroenke, C. D., Rohlfing, T., & Park, B., et al. (2014). Monkeys that voluntarily and chronically drink alcohol damage their brains: a longitudinal MRI study. Neuropsychopharmacology, 39, 823–830.CrossRefPubMed

Lester, D. (1961). Self-maintenance of intoxication in the rat. Quarterly Journal of Studies in Alcohol, 22, 223–231.

Mello, N. K., & Mendelson, J. H. (1971). Evaluation of a polydipsia technique to induce alcohol consumption in monkeys. Physiology and Behavior, 7, 827–836.

Myracle, A., Lopez-Grancha, M., Flores, P., et al. (2005). Differential effects of morphine and LiCl on schedule-induced polydipsia. Pharmacology Biochemistry and Behavior, 80, 195–202.CrossRef

Ramsden, E. (2015). Making animals alcoholic: shifting laboratory models of addiction. Journal of the History of the Behavioral Sciences, 51, 164–194.CrossRefPubMedPubMedCentral

Wallace, M., & Singer, G. (1976). Adjunctive behavior and smoking induced by a maze solving schedule in humans. Physiology and Behavior, 17, 849–852.

Titel: Middelengebruik als adjunctief gedrag
Auteurs: Francis De Groot
Geert Dom
Publicatiedatum: 08-02-2016
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Verslaving / Uitgave 2/2016
Print ISSN: 1574-1842
Elektronisch ISSN: 1875-7073
DOI: https://doi.org/10.1007/s12501-016-0050-5

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2016

Rapid Assessment and Response

Uitgelezen

Redactioneel

Handleiding vroegherkenning alcoholproblematiek bij ouderen in de thuiszorg

Publieksinformatie over effectiviteit van verslavingszorg

Penitentiaire inrichtingen, verslavingszorg en verslavingsreclassering