Top

Gepubliceerd in:

01-04-2014 | Artikel

Foutloos leren bij dementie in de praktijk

Auteurs: Maartje M. E. de Werd, Daniëlle Boelen, Marcel G. M. Olde Rikkert, Roy P. C. Kessels

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 2/2014

Samenvatting

Foutloos leren (FL) is een leerprincipe dat wordt toegepast om mensen met dementie alledaagse taken (op)nieuw aan te leren. In deze literatuurstudie werd de effectiviteit van FL onderzocht, waarbij ook de rol van de soort en de ernst van de dementie, de soort taak, de trainingsintensiteit, toegepaste foutreducerende technieken, en follow-up effecten werden besproken. Resultaten laten zien dat FL in vergelijking met trial and error-leren (TEL), of geen training, effectiever is in het aanleren van verschillende soorten alledaagse taken. Bovendien bleken de geleerde taken en vaardigheden ook na langere tijd te beklijven. De FL-effecten werden met name gevonden bij het aanleren van gezicht-naamassociaties, namen van alledaagse voorwerpen en het gebruik van apparaten aan mensen met een minimale tot matige ernst van dementie. Uit dit literatuuroverzicht komt een aantal aanbevelingen over de toepassing van FL in de zorgpraktijk naar voren.

vorige artikel Functionele (psychogene) bewegingsstoornissen

volgende artikel Een ode aan de gedragsneurologie

Alzheimer Nederland. (2014). Informatie. Geraadpleegd op 20 januari 2014 van http://www.alzheimer-nederland.nl/informatie/wat-is-dementie.aspx

Baddeley, A. D. (1992). Implicit memory and errorless learning: A link between cognitive theory and neuropsychological rehabilitation? In N. B. L.R. Squire, (Ed.), Neuropsychology of memory (2nd ed., pp. 309–314). New York, NY: Guilford Press; US.

Baddeley, A., & Wilson, B. A. (1994). When implicit learning fails: Amnesia and the problem of error elimination. Neuropsychologia, 32(1), 53–68.PubMedCrossRef

Brooks, B. M., McNeil, J. E., Rose, F. D., Greenwood, R. J., Attree, E. A., & Leadbetter, A. G. (1999). Route learning in a case of amnesia: A preliminary investigation into the efficacy of training in a virtual environment. Neuropsychological Rehabilitation, 9(1), 63–76. doi: 10.1080/713755589 CrossRef

Clare, L., & Jones, R. S. (2008). Errorless learning in the rehabilitation of memory impairment: a critical review. Neuropsychology review, 18(1), 1–23. doi: 10.1007/s11065-008-9051-4 PubMedCrossRef

Clare, L., Wilson, B. A., Breen, K., & Hodges, J. R. (1999). Errorless learning of face-name associations in early Alzheimer’s disease. Neurocase, 5(1), 37–46. doi: 10.1080/13554799908404063 CrossRef

Clare, L., Wilson, B. A., Carter, G., & Hodges, J. R. (2003). Cognitive rehabilitation as a component of early intervention in Alzheimer’s disease: a single case study. Aging & mental health, 7(1), 15–21. doi: 10.1080/1360786021000045854 CrossRef

Cohen, M., Ylvisaker, M., Hamilton, J., Kemp, L., & Claiman, B. (2010). Errorless learning of functional life skills in an individual with three aetiologies of severe memory and executive function impairment. Neuropsychological Rehabilitation, 20(3), 355–376. doi: 10.1080/09602010903309401 PubMedCrossRef

de Vreese, L. P., Neri, M., Fioravanti, M., Belloi, L., & Zanetti, O. (2001). Memory rehabilitation in Alzheimer’s disease: a review of progress. International journal of geriatric psychiatry, 16(8), 794–809.

10.

de Werd, M. M. E., Boelen, D., Olde Rikkert, M. G., & Kessels, R. P. C. (2013). Errorless learning of everyday tasks in people with dementia. Clinical interventions in aging, 8, 1177–1190. doi: 10.2147/cia.s46809

11.

Donaghey, C. L., McMillan, T. M., & O’Neill, B. (2010). Errorless learning is superior to trial and error when learning a practical skill in rehabilitation: a randomized controlled trial. Clinical rehabilitation, 24(3), 195–201. doi: 10.1177/0269215509353270 PubMedCrossRef

12.

Dunn, J., & Clare, L. (2007). Learning face-name associations in early-stage dementia: comparing the effects of errorless learning and effortful processing. Neuropsychological Rehabilitation, 17(6), 735–754. doi: 10.1080/09602010701218317 PubMedCrossRef

13.

Evans, J. J., Wilson, B. A., Schuri, U., Andrade, J., Baddeley, A., Bruna, O., & Taussik, I. (2000). A comparison of “errorless” and “trial-and-error” learning methods for teaching individuals with acquired memory deficits. Neuropsychological Rehabilitation, 10(1), 67–101.CrossRef

14.

Grandmaison, E., & Simard, M. (2003). A critical review of memory stimulation programs in Alzheimer’s disease. The Journal of neuropsychiatry and clinical neurosciences, 15(2), 130–144.PubMedCrossRef

15.

Haslam, C., Gilroy, D., Black, S., & Beesley, T. (2006). How successful is errorless learning in supporting memory for high and low-level knowledge in dementia? Neuropsychological Rehabilitation, 16(5), 505–536. doi: 10.1080/09602010500231867 PubMedCrossRef

16.

Hunkin, N. M., Squires, E. J., Parkin, A. J., & Tidy, J. A. (1998). Are the benefits of errorless learning dependent on implicit memory? Neuropsychologia, 36(1), 25–36.PubMedCrossRef

17.

Jonsson, L., & Wimo, A. (2009). The cost of dementia in Europe: a review of the evidence, and methodological considerations. PharmacoEconomics, 27(5), 391–403. doi: 10.2165/00019053-200927050-00004 PubMedCrossRef

18.

Kensinger, E. A. (2004). Remembering emotional experiences: the contribution of valence and arousal. Reviews in the neurosciences, 15(4), 241–251.PubMedCrossRef

19.

Kessels, R. P. C., & de Haan, E. H. (2003). Implicit learning in memory rehabilitation: a meta-analysis on errorless learning and vanishing cues methods. Journal of clinical and experimental neuropsychology, 25(6), 805–814. doi: 10.1076/jcen.25.6.805.16474 PubMedCrossRef

20.

Komatsu, S., Mimura, M., Kato, M., Wakamatsu, N., & Kashima, H. (2000). Errorless and effortful processes involved in the learning of face-name associations by patients with alcoholic Korsakoff’s syndrome. Neuropsychological Rehabilitation, 10(2), 113–132.CrossRef

21.

Kurz, A., Thone-Otto, A., Cramer, B., Egert, S., Frolich, L., Gertz, H. J., & Werheid, K. (2012). CORDIAL: cognitive rehabilitation and cognitive-behavioral treatment for early dementia in Alzheimer disease: a multicenter, randomized, controlled trial. Alzheimer disease and associated disorders, 26(3), 246–253. doi: 10.1097/WAD.0b013e318231e46e PubMedCrossRef

22.

Lloyd, J., Riley, G. A., & Powell, T. E. (2009). Errorless learning of novel routes through a virtual town in people with acquired brain injury. Neuropsychological Rehabilitation, 19(1), 98–109. doi: 10.1080/09602010802117392 PubMedCrossRef

23.

Middleton, E. L., & Schwartz, M. F. (2012). Errorless learning in cognitive rehabilitation: a critical review. Neuropsychological Rehabilitation, 22(2), 138–168. doi: 10.1080/09602011.2011.639619 PubMedCentralPubMedCrossRef

24.

Mount, J., Pierce, S. R., Parker, J., DiEgidio, R., Woessner, R., & Spiegel, L. (2007). Trial and error versus errorless learning of functional skills in patients with acute stroke. NeuroRehabilitation, 22(2), 123–132.PubMed

25.

Mulholland, C. C., O’Donoghue, D., Meenagh, C., & Rushe, T. M. (2008). Errorless learning and memory performance in schizophrenia. Psychiatry research, 159(1–2), 180–188. doi: 10.1016/j.psychres.2007.05.016 PubMedCrossRef

26.

Ruis, C., & Kessels, R. P. C. (2005). Effects of errorless and errorful face-name associative learning in moderate to severe dementia. Aging clinical and experimental research, 17(6), 514–517.PubMedCrossRef

27.

Sitzer, D. I., Twamley, E. W., & Jeste, D. V. (2006). Cognitive training in Alzheimer’s disease: a meta-analysis of the literature. Acta psychiatrica Scandinavica, 114(2), 75–90. doi: 10.1111/j.1600-0447.2006.00789.x PubMedCrossRef

28.

Terrace, H. S. (1963). Discrimination learning with and without “errors”. Journal of the experimental analysis of behavior, 6, 1–27. doi: 10.1901/jeab.1963.6-1 PubMedCentralPubMedCrossRef

29.

Viola, L. F., Nunes, P. V., Yassuda, M. S., Aprahamian, I., Santos, F. S., Santos, G. D., & Forlenza, O. V. (2011). Effects of a multidisciplinary cognitive rehabilitation program for patients with mild Alzheimer’s disease. Clinics, 66(8), 1395–1400.PubMedCentralPubMedCrossRef

30.

de Werd, M. M. E., Boelen, D., & Kessels, R. P. C. (2013). Foutloos Leren bij dementie: Een praktische handleiding. Boom Lemma Uitgevers. ISBN 978-90-5931-939-4

31.

Wilson, B. A., Baddeley, A., Evans, J., & Shiel, A. (1994). Errorless Learning in the Rehabilitation of Memory-Impaired People. Neuropsychological Rehabilitation, 4(3), 307–326. doi: 10.1080/09602019408401463 CrossRef

Titel: Foutloos leren bij dementie in de praktijk
Auteurs: Maartje M. E. de Werd
Daniëlle Boelen
Marcel G. M. Olde Rikkert
Roy P. C. Kessels
Publicatiedatum: 01-04-2014
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Neuropraxis / Uitgave 2/2014
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-014-0043-2

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2014

Een ode aan de gedragsneurologie

Over het vóórkomen en voorkómen van neuromythen in het onderwijs

Signalement

Functionele (psychogene) bewegingsstoornissen

Woorden vooraf