Interactievaardigheden

Veiligheid is een belangrijk begrip in de kinderopvang! Elk kind heeft er behoefte aan om zich zowel fysiek als emotioneel veilig te voelen. Jij als pedagogisch medewerker kunt een grote bijdrage leveren aan die veiligheid wanneer je de signalen van kinderen goed begrijpt (sensitief) en er op een positieve manier op reageert (responsief). Waarom is dat zo belangrijk? Om te overleven zijn kinderen afhankelijk van de zorg en liefde van volwassenen. Om de goede zorg te kunnen geven is de volwassene weer afhankelijk van de signalen van het kind. Voor een goede afstemming is een onderlinge band noodzakelijk. Baby’s beginnen dan ook al direct na de geboorte met contact maken. Dat doen ze bijvoorbeeld door te kijken, te huilen of te bewegen. Als een volwassene laat blijken dat hij deze signalen goed ‘verstaat’, dan ervaart het kind dat de volwassene luistert naar wat het ‘vertelt’ en voelt het kind zich gezien, gehoord en begrepen in zijn behoeftes. Hij krijgt de boodschap mee dat hij er toe doet. Zo wordt de basis voor zelfvertrouwen gelegd. Een volwassene die ook nog op een positieve manier reageert op de signalen en tegemoetkomt aan zijn behoeften, laat het kind voelen dat hij er is voor het kind en dat het kind op hem kan rekenen. Zo krijgt een kind vertrouwen in anderen, zoals zijn moeder, vader, zusje, oma, maar ook in jou, de pedagogisch medewerker. De ervaringen die kinderen hebben in deze eerste contacten, dragen later ook bij aan de mate waarin ze positieve verwachtingen ontwikkelen ten aanzien van andere medemensen. Als kinderen vertrouwen hebben in zichzelf en zich veilig voelen bij anderen, staan ze open om de wereld en de mensen om zich heen te gaan ontdekken, te onderzoeken, nieuwe ervaringen op te doen en te leren. Veiligheid ligt dus aan de basis van ontwikkeling.

Door structuur te bieden aan kinderen breng je een ordening aan in de wereld om hen heen. Het gaat om vaste volgordes in bepaalde handelingen en gebeurtenissen, waardoor herkenbare patronen ontstaan in de dag, de week, de maand, het seizoen, het jaar, het leven. De herhalingen en de variaties in de herhalingen functioneren zoals een ritme in de muziek en de natuur. Bij structuur bieden gaat het ook om het aangeven van kaders waarbinnen de kinderen ruimte krijgen om te exploreren en hun gang te gaan. Daarnaast draagt het bieden van structuur bij aan het creëren van een groepsgevoel. Leidinggeven houdt in dat een pedagogisch medewerker op een effectieve en positieve manier richting geeft aan gedrag van kinderen op momenten dat ze niet in staat zijn om zelf hun gedrag te bepalen. Het gaat om het aansturen van de kinderen en het stellen van grenzen wanneer kinderen zich buiten de kaders bewegen. Uiteindelijk moeten kinderen leren hun eigen gedrag te sturen.

Bij de vaardigheid praten en uitleggen gaat het over de taal die jij gebruikt bij het begeleiden van kinderen. Het gaat ook over de manier waarop je bij kunt dragen aan de ontwikkeling van de eigen taalvaardigheid van kinderen. Er zijn verschillende uitspraken over taal waaraan je het belang van taal kunt zien. Taal is:Hieraan zie je dat het vergroten van taalvaardigheid van kinderen een sleutel is tot zowel de sociale, de emotionele, de cognitieve, de creatieve als de persoonlijkheidsontwikkeling. Het ontwikkelen van de taal gaat gedeeltelijk vanzelf. Voor een ander deel is het ook erg afhankelijk van de taal die kinderen horen in hun omgeving. Het kindercentrum is dus naast de school en de thuisomgeving een belangrijke plek voor kinderen om de taal te leren en te gebruiken. Jij als pm’er kunt er dus ook een goede bijdrage aan leveren. Dit hoofdstuk gaat over praten en uitleggen. Hoe kun je op zo’n manier praten en uitleggen dat de communicatie tussen jou en het kind zo goed mogelijk verloopt en dat het kind zelf ook zo goed mogelijk zijn taal ontwikkelt?

Kinderen hebben plezier met elkaar en lachen meer met elkaar dan met volwassenen. Ook leren kinderen ontzettend veel van elkaar. De aanwezigheid van andere kinderen maakt voor een kind het verblijf in een kinderdagverblijf, voorschool of bso aantrekkelijk. De groep kun je zien als een soort minisamenleving waarin kinderen leren samen te zijn. Kinderen komen in aanraking met andere kinderen met verschillende achtergronden. Ze leren hoe ze een plek in een groep kunnen krijgen, proberen verschillende rollen uit, doen sociale vaardigheden op, maken ruzie en sluiten vriendschappen. Het deel uitmaken van zo’n grote groep is voor veel jonge kinderen een nieuwe ervaring en een groot verschil met thuis. Het vormt daarmee bij uitstek de toegevoegde waarde en de kracht van de kinderopvang. Een groepsproces vraagt om een goede begeleiding. Daarin speelt de pedagogisch medewerker een grote rol.