Skip to main content
Top

2020 | OriginalPaper | Hoofdstuk

6. Agressiebehandeling bij cliënten met antisociaal gedrag

Auteur : Drs. C. A. (Carola) van Tilburg

Gepubliceerd in: Praktijkboek antisociaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

In de behandeling van agressieproblematiek is sprake van twee vormen van agressie: reactieve, ook wel emotionele agressie genoemd, en instrumentele agressie. Bij reactieve agressie ervaren cliënten hun eigen gedrag als problematisch en zijn ze vaak gemotiveerd voor behandeling. Behandelaren worden echter ook geconfronteerd met instrumentele agressie bij cliënten, die agressie bewust inzetten om doelen te bereiken. De verschillende vormen van agressie vragen ieder een andere aanpak. In dit hoofdstuk zetten we uiteen waarom het zinvol is beide vormen van agressie bij antisociale persoonlijkheidsproblematiek te behandelen en geven we behandeladviezen voor de aanpak van zowel reactieve als instrumentele agressie. Reactieve agressie kan het beste worden behandeld door ontlokkers en signalen van spanningsopbouw te leren herkennen, responspreventie, cognitieve therapie en sociale en probleemoplossingsvaardigheden aan te leren. Bij instrumentele agressie richt de behandeling zich op kosten-batenanalyses en toepassen van andere, effectievere, probleemoplossingsvaardigheden.
Literatuur
go back to reference Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2002). Human aggression. Annual Review of Psychology, 53, 27–51.PubMedCrossRef Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2002). Human aggression. Annual Review of Psychology, 53, 27–51.PubMedCrossRef
go back to reference Andrews, D. A., & Bonta, J. (2014). The psychology of criminal conduct. Abingdon-on-Thames: Routledge. Andrews, D. A., & Bonta, J. (2014). The psychology of criminal conduct. Abingdon-on-Thames: Routledge.
go back to reference Babcock, J. C., Green, C. E., & Robie, C. (2004). Does batterers’ treatment work? A meta-analytic review of domestic violence treatment. Clinical Psychology Review, 23, 1023–1053.PubMedCrossRef Babcock, J. C., Green, C. E., & Robie, C. (2004). Does batterers’ treatment work? A meta-analytic review of domestic violence treatment. Clinical Psychology Review, 23, 1023–1053.PubMedCrossRef
go back to reference Babcock, J. C., Tharp, A. L., Sharp, C., Heppner, W., & Stanford, M. S. (2014). Similarities and differences in impulsive/premeditated and reactive/proactive bimodal classifications of aggression. Aggression and Violent Behavior, 19(3), 251–262.CrossRef Babcock, J. C., Tharp, A. L., Sharp, C., Heppner, W., & Stanford, M. S. (2014). Similarities and differences in impulsive/premeditated and reactive/proactive bimodal classifications of aggression. Aggression and Violent Behavior, 19(3), 251–262.CrossRef
go back to reference Bakker, I., Drost, L., Roeleveld, W., & Nap, E. J. (2010). Wat hebben geweldplegers gemeen? Een typologie van plegers van geweld tegen de publieke taak en van publiek geweld. Utrecht: Verwey Jonker Instituut. Bakker, I., Drost, L., Roeleveld, W., & Nap, E. J. (2010). Wat hebben geweldplegers gemeen? Een typologie van plegers van geweld tegen de publieke taak en van publiek geweld. Utrecht: Verwey Jonker Instituut.
go back to reference Barner, J. C., & Mohr Carney, M. (2011). Interventions for intimate partner violence: A historical review. Journal of Family Violence, 26, 235–244.CrossRef Barner, J. C., & Mohr Carney, M. (2011). Interventions for intimate partner violence: A historical review. Journal of Family Violence, 26, 235–244.CrossRef
go back to reference Beke, B. M. W. A., De Haan, W. J. M., & Terlouw, G. J. (1999). Geweld: Gemeld, geteld en geanalyseerd. Een inventarisatie van geweld op straat. Den Haag: WODC/Ministerie van Justitie. Beke, B. M. W. A., De Haan, W. J. M., & Terlouw, G. J. (1999). Geweld: Gemeld, geteld en geanalyseerd. Een inventarisatie van geweld op straat. Den Haag: WODC/Ministerie van Justitie.
go back to reference Bernard, J., Appelo, M., Scholing, A., & Kok, F. (2003). De periodieke explosieve stoornis: Richtlijnen voor de behandeling. Directieve Therapie, 23, 9–24.CrossRef Bernard, J., Appelo, M., Scholing, A., & Kok, F. (2003). De periodieke explosieve stoornis: Richtlijnen voor de behandeling. Directieve Therapie, 23, 9–24.CrossRef
go back to reference Capaldi, D. M., & Hyoun, K. K. (2007). Typological approaches to violence in couples: A critique and alternative conceptual approach. Clinical Psychology Review, 27, 253–265.PubMedCrossRef Capaldi, D. M., & Hyoun, K. K. (2007). Typological approaches to violence in couples: A critique and alternative conceptual approach. Clinical Psychology Review, 27, 253–265.PubMedCrossRef
go back to reference Chase, K. A., O’Leary, K. D., & Heyman, R. E. (2001). Categorizing partner-violent men within the reactive–proactive typology model. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69(3), 567.PubMedCrossRef Chase, K. A., O’Leary, K. D., & Heyman, R. E. (2001). Categorizing partner-violent men within the reactive–proactive typology model. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 69(3), 567.PubMedCrossRef
go back to reference Davidson, K. M., Tyrer, P., Tata, P., Cooke, D., Gumley, A., Ford, I., et al. (2009). Cognitive behaviour therapy for violent men with antisocial personality disorder in the community: An exploratory randomized controlled trial. Psychological Medicine, 39(4), 569–577.PubMedCrossRef Davidson, K. M., Tyrer, P., Tata, P., Cooke, D., Gumley, A., Ford, I., et al. (2009). Cognitive behaviour therapy for violent men with antisocial personality disorder in the community: An exploratory randomized controlled trial. Psychological Medicine, 39(4), 569–577.PubMedCrossRef
go back to reference Deneer, B. (2001). Groepstraining in agressiebeheersing. Handboek Groepspsychotherapie, 14.3–14.36. Deneer, B. (2001). Groepstraining in agressiebeheersing. Handboek Groepspsychotherapie, 14.3–14.36.
go back to reference Deneer, B. (2004). Gevaarlijke groepen. Groepsbehandeling in de ambulante forensische praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Deneer, B. (2004). Gevaarlijke groepen. Groepsbehandeling in de ambulante forensische praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference De Ruiter, C., & Veen, V. C. (2005). Terugdringen van recidive bij drie typen geweldsdelinquenten: Werkzame interventies bij relationeel geweld, seksueel geweld en algemeen geweld. Utrecht: Trimbos Instituut. De Ruiter, C., & Veen, V. C. (2005). Terugdringen van recidive bij drie typen geweldsdelinquenten: Werkzame interventies bij relationeel geweld, seksueel geweld en algemeen geweld. Utrecht: Trimbos Instituut.
go back to reference De Ruiter, C., & Veen, V. C. (2006). Voorkomen van recidive bij geweldsdelinquenten: Wat werkt. Directieve therapie, 26, 51–60.CrossRef De Ruiter, C., & Veen, V. C. (2006). Voorkomen van recidive bij geweldsdelinquenten: Wat werkt. Directieve therapie, 26, 51–60.CrossRef
go back to reference Dixon, L., & Graham-Kevan, N. (2011). Understanding the nature and etiology of intimate partner violence and implications for practice and policy. Clinical Psychology Review, 31, 1145–1155.PubMedCrossRef Dixon, L., & Graham-Kevan, N. (2011). Understanding the nature and etiology of intimate partner violence and implications for practice and policy. Clinical Psychology Review, 31, 1145–1155.PubMedCrossRef
go back to reference Driessen, F. M. H. M., Ester, T. J., & Spel, L. (2008). Geweld in Nederland. Een verkenning van de aard en omvang van geweldsdelicten in de Nederlandse samenleving. Utrecht: Bureau Driessen. Driessen, F. M. H. M., Ester, T. J., & Spel, L. (2008). Geweld in Nederland. Een verkenning van de aard en omvang van geweldsdelicten in de Nederlandse samenleving. Utrecht: Bureau Driessen.
go back to reference Eckhardt, C. I., Murphy, C. M., Black, D., & Suhr, L. (2006). Intervention programs for perpetrators of intimate partner violence: Conclusions from al clinical research perspective. Public Health Reports, 121, 369–381.PubMedPubMedCentralCrossRef Eckhardt, C. I., Murphy, C. M., Black, D., & Suhr, L. (2006). Intervention programs for perpetrators of intimate partner violence: Conclusions from al clinical research perspective. Public Health Reports, 121, 369–381.PubMedPubMedCentralCrossRef
go back to reference Fite, P. J., Raine, A., Stouthamer-Loeber, M., Loeber, R., & Pardini, D. A. (2010). Reactive and proactive aggression in adolescent males: Examining differential outcomes 10 years later in early adulthood. Criminal Justice and Behavior, 37(2), 141–157.CrossRef Fite, P. J., Raine, A., Stouthamer-Loeber, M., Loeber, R., & Pardini, D. A. (2010). Reactive and proactive aggression in adolescent males: Examining differential outcomes 10 years later in early adulthood. Criminal Justice and Behavior, 37(2), 141–157.CrossRef
go back to reference Glenn, A. L., Johnson, A. K., & Raine, A. (2013). Antisocial personality disorder: A current review. Current Psychiatry Reports, 15(12), 427.PubMedCrossRef Glenn, A. L., Johnson, A. K., & Raine, A. (2013). Antisocial personality disorder: A current review. Current Psychiatry Reports, 15(12), 427.PubMedCrossRef
go back to reference Goldstein, A. P., Glick, B., & Gibbs, J. C. (1998). Aggression replacement training. Illinois: Research Press. Goldstein, A. P., Glick, B., & Gibbs, J. C. (1998). Aggression replacement training. Illinois: Research Press.
go back to reference Gondolf, E. W. (2004). Evaluating batterer counseling programs: A difficult task showing some effects and implications. Aggression and Violent Behavior, 9, 605–631.CrossRef Gondolf, E. W. (2004). Evaluating batterer counseling programs: A difficult task showing some effects and implications. Aggression and Violent Behavior, 9, 605–631.CrossRef
go back to reference Graham-Kevan, N. (2007). Domestic violence: Research and implications for batterer programmes in Europe. European Journal on Criminal Policy and Research, 13, 213–225.CrossRef Graham-Kevan, N. (2007). Domestic violence: Research and implications for batterer programmes in Europe. European Journal on Criminal Policy and Research, 13, 213–225.CrossRef
go back to reference Hakstege, B. (2004). Het leed gaat keurig gekleed over straat. Groepsbehandeling van plegers van relationeel geweld. In B. Deneer (Red.), Gevaarlijke groepen. Groepsbehandeling in de ambulante forensische praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Hakstege, B. (2004). Het leed gaat keurig gekleed over straat. Groepsbehandeling van plegers van relationeel geweld. In B. Deneer (Red.), Gevaarlijke groepen. Groepsbehandeling in de ambulante forensische praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Hornsveld, R. (Red.). (2004). Held zonder geweld. Behandeling van agressief gedrag. Amsterdam: Boom. Hornsveld, R. (Red.). (2004). Held zonder geweld. Behandeling van agressief gedrag. Amsterdam: Boom.
go back to reference Hornsveld, R. H., Nijman, H. L., & Kraaimaat, F. W. (2008). Aggression control therapy for violent forensic psychiatric patients: First results. Psychology, Crime & Law, 14(1), 1–18.CrossRef Hornsveld, R. H., Nijman, H. L., & Kraaimaat, F. W. (2008). Aggression control therapy for violent forensic psychiatric patients: First results. Psychology, Crime & Law, 14(1), 1–18.CrossRef
go back to reference Jacobs, M. J. G., Jans, M. E. W., & Roman, B. (2009). Aard en omvang van ongewenst gedrag tegen werknemers met een publieke taak: Een vervolgonderzoek. Tilburg: IVA. Jacobs, M. J. G., Jans, M. E. W., & Roman, B. (2009). Aard en omvang van ongewenst gedrag tegen werknemers met een publieke taak: Een vervolgonderzoek. Tilburg: IVA.
go back to reference Kempes, M., Matthys, W., De Vries, H., & Van Engeland, H. (2005). Reactive and proactive aggression in children A review of theory, findings and the relevance for child and adolescent psychiatry. European Child & Adolescent Psychiatry, 14(1), 11–19.CrossRef Kempes, M., Matthys, W., De Vries, H., & Van Engeland, H. (2005). Reactive and proactive aggression in children A review of theory, findings and the relevance for child and adolescent psychiatry. European Child & Adolescent Psychiatry, 14(1), 11–19.CrossRef
go back to reference Kroes, S., & Trijsburg, W. (2006). Naar een integratieve behandeling op maat bij partnergeweld. Tijdschrift voor Psychotherapie, 32(6), 243–254.CrossRef Kroes, S., & Trijsburg, W. (2006). Naar een integratieve behandeling op maat bij partnergeweld. Tijdschrift voor Psychotherapie, 32(6), 243–254.CrossRef
go back to reference Krug, E. G., Mercy, J. A., Dahlberg, L. L., & Zwi, A. B. (2002). The world report on violence and health. The Lancet, 360(9339), 1083–1088.CrossRef Krug, E. G., Mercy, J. A., Dahlberg, L. L., & Zwi, A. B. (2002). The world report on violence and health. The Lancet, 360(9339), 1083–1088.CrossRef
go back to reference Kuin, N., Masthoff, E., Kramer, M., & Scherder, E. (2015). The role of risky decision-making in aggression: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, 25, 159–172.CrossRef Kuin, N., Masthoff, E., Kramer, M., & Scherder, E. (2015). The role of risky decision-making in aggression: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, 25, 159–172.CrossRef
go back to reference Lünnemann, K. D., & Bruinsma, M. Y. (2005). Geweld binnen en buiten, aard, omvang en daders van huiselijk geweld en publiek geweld. Den Haag: Ministerie van Justitie, WODC. Lünnemann, K. D., & Bruinsma, M. Y. (2005). Geweld binnen en buiten, aard, omvang en daders van huiselijk geweld en publiek geweld. Den Haag: Ministerie van Justitie, WODC.
go back to reference Marshall, W. L., & Burton, D. L. (2010). The importance of group processes in offender treatment. Aggression and Violent Behavior, 15, 141–149.CrossRef Marshall, W. L., & Burton, D. L. (2010). The importance of group processes in offender treatment. Aggression and Violent Behavior, 15, 141–149.CrossRef
go back to reference Marshall, A. D., Martin, E. K., Warfield, G. A., Doron-Lamarca, S., Niles, B. L., & Taft, C. T. (2010). The impact of antisocial personality characteristics on anger management treatment for veterans with PTSD. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 2(3), 224.CrossRef Marshall, A. D., Martin, E. K., Warfield, G. A., Doron-Lamarca, S., Niles, B. L., & Taft, C. T. (2010). The impact of antisocial personality characteristics on anger management treatment for veterans with PTSD. Psychological Trauma: Theory, Research, Practice, and Policy, 2(3), 224.CrossRef
go back to reference Merk, W., Orobio de Castro, B., Koops, W., & Matthys, W. (2005). The distinction between reactive and proactive aggression: Utility for theory, diagnosis and treatment? European Journal of Developmental Psychology, 2(2), 197–220.CrossRef Merk, W., Orobio de Castro, B., Koops, W., & Matthys, W. (2005). The distinction between reactive and proactive aggression: Utility for theory, diagnosis and treatment? European Journal of Developmental Psychology, 2(2), 197–220.CrossRef
go back to reference Mulder, J. (1995). Het terugvalpreventiemodel als behandelingsmethode in een forensische dagbehandelingskliniek. Tijdschrift voor Psychotherapie, 21, 119–133.CrossRef Mulder, J. (1995). Het terugvalpreventiemodel als behandelingsmethode in een forensische dagbehandelingskliniek. Tijdschrift voor Psychotherapie, 21, 119–133.CrossRef
go back to reference Murphy, C. M., & Eckhardt, C. I. (2005). Treating the abusive partner: An individualized cognitive-behavioral approach. New York: Guilford Press. Murphy, C. M., & Eckhardt, C. I. (2005). Treating the abusive partner: An individualized cognitive-behavioral approach. New York: Guilford Press.
go back to reference Oostermeijer, S., Smeets, K. C., Jansen, L. M., Jambroes, T., Rommelse, N. N., Scheepers, F. E., et al. (2017). The role of self-serving cognitive distortions in reactive and proactive aggression. Criminal Behaviour and Mental Health, 27(5), 395–408.PubMedCrossRef Oostermeijer, S., Smeets, K. C., Jansen, L. M., Jambroes, T., Rommelse, N. N., Scheepers, F. E., et al. (2017). The role of self-serving cognitive distortions in reactive and proactive aggression. Criminal Behaviour and Mental Health, 27(5), 395–408.PubMedCrossRef
go back to reference Pence, E., & Paymar, M. (1993). Education groups for men who batter: The Duluth model. New York: Springer Publishing Company.CrossRef Pence, E., & Paymar, M. (1993). Education groups for men who batter: The Duluth model. New York: Springer Publishing Company.CrossRef
go back to reference Ross, J. M., & Babcock, J. C. (2009). Proactive and reactive violence among intimate partner violent men diagnosed with antisocial and borderline personality disorder. Journal of Family Violence, 24(8), 607–617.CrossRef Ross, J. M., & Babcock, J. C. (2009). Proactive and reactive violence among intimate partner violent men diagnosed with antisocial and borderline personality disorder. Journal of Family Violence, 24(8), 607–617.CrossRef
go back to reference Ruiter, A. M., & Van Middelkoop, J. (1999). Let op de kleintjes: Handleiding voor psycho-educatie aan kinderen die getuige zijn (geweest) van geweld in relaties. Utrecht: TransAct. Ruiter, A. M., & Van Middelkoop, J. (1999). Let op de kleintjes: Handleiding voor psycho-educatie aan kinderen die getuige zijn (geweest) van geweld in relaties. Utrecht: TransAct.
go back to reference Saini, M. (2009). A meta-analysis of the psychological treatment of anger: Developing guidelines for evidence-based practice. The Journal of the American Academy of Psychiatry and Law, 37, 473–488. Saini, M. (2009). A meta-analysis of the psychological treatment of anger: Developing guidelines for evidence-based practice. The Journal of the American Academy of Psychiatry and Law, 37, 473–488.
go back to reference Sartin, R. M., Hansen, D. J., & Huss, M. T. (2006). Domestic violence treatment response and recidivism: A review and implications for the study of family violence. Aggression and Violent Behavior, 11, 425–440.CrossRef Sartin, R. M., Hansen, D. J., & Huss, M. T. (2006). Domestic violence treatment response and recidivism: A review and implications for the study of family violence. Aggression and Violent Behavior, 11, 425–440.CrossRef
go back to reference Serie, C., Van Tilburg, C. A., Van Dam, A., & De Ruiter, C. (2015). Agressieregulatiegroepstherapie voor relationeel geweldplegers – Een open trial. Gedragstherapie, 48, 265–281. Serie, C., Van Tilburg, C. A., Van Dam, A., & De Ruiter, C. (2015). Agressieregulatiegroepstherapie voor relationeel geweldplegers – Een open trial. Gedragstherapie, 48, 265–281.
go back to reference Serie, C. M., Van Tilburg, C. A., Van Dam, A., & De Ruiter, C. (2017). Spousal assaulters in outpatient mental health care: The relevance of structured risk assessment. Journal of interpersonal violence, 32(11), 1658–1677.PubMedCrossRef Serie, C. M., Van Tilburg, C. A., Van Dam, A., & De Ruiter, C. (2017). Spousal assaulters in outpatient mental health care: The relevance of structured risk assessment. Journal of interpersonal violence, 32(11), 1658–1677.PubMedCrossRef
go back to reference Sonkin, D. J., Martin, D., & Walker, L. E. A. (1985). The male batterer: A treatment approach. New York: Springer-Verlag. Sonkin, D. J., Martin, D., & Walker, L. E. A. (1985). The male batterer: A treatment approach. New York: Springer-Verlag.
go back to reference Stover, C. S., Meadows, A. L., & Kaufman, J. (2009). Interventions for intimate partner violence: Review and implications for evidence-based practice. Professional Psychopathology, Research and Practice, 40, 223–233.CrossRef Stover, C. S., Meadows, A. L., & Kaufman, J. (2009). Interventions for intimate partner violence: Review and implications for evidence-based practice. Professional Psychopathology, Research and Practice, 40, 223–233.CrossRef
go back to reference Swogger, M. T., Walsh, Z., Houston, R. J., Cashman-Brown, S., & Conner, K. R. (2010). Psychopathy and axis I psychiatric disorders among criminal offenders: Relationships to impulsive and proactive aggression. Aggressive Behavior, 36(1), 45–53.PubMedCrossRef Swogger, M. T., Walsh, Z., Houston, R. J., Cashman-Brown, S., & Conner, K. R. (2010). Psychopathy and axis I psychiatric disorders among criminal offenders: Relationships to impulsive and proactive aggression. Aggressive Behavior, 36(1), 45–53.PubMedCrossRef
go back to reference Terlouw, G. J., De Haan, W. J. M., & Beke, B. M. W. A. (2000). Geweld: Gemeld en geteld: Een analyse van aard en omvang van geweld op straat tussen onbekenden. Arnhem: Bureau Beke. Terlouw, G. J., De Haan, W. J. M., & Beke, B. M. W. A. (2000). Geweld: Gemeld en geteld: Een analyse van aard en omvang van geweld op straat tussen onbekenden. Arnhem: Bureau Beke.
go back to reference Thijssen, J., & De Ruiter, C. (2010). De relatie tussen subtypen relationeel geweldplegers en de adviezen van reclassering. Proces, 89, 416–428. Thijssen, J., & De Ruiter, C. (2010). De relatie tussen subtypen relationeel geweldplegers en de adviezen van reclassering. Proces, 89, 416–428.
go back to reference Van Dam, A., Baselier, B., Bosse, W., Dingemans, B., Hermes, F., Verdult, J., et al. (2015). Mannen tegen agressie, 12-stappenplan. Bergen op Zoom: GGZ WNB. Van Dam, A., Baselier, B., Bosse, W., Dingemans, B., Hermes, F., Verdult, J., et al. (2015). Mannen tegen agressie, 12-stappenplan. Bergen op Zoom: GGZ WNB.
go back to reference Van Dam, A., & Mulder, N. (2008). Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van Dam, A., & Mulder, N. (2008). Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Van Dam, A., & Van Tilburg, C. A. (2007). Groepsgedragstherapie bij agressie, gevalsbeschrijvingen uit de behandelkamer. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van Dam, A., & Van Tilburg, C. A. (2007). Groepsgedragstherapie bij agressie, gevalsbeschrijvingen uit de behandelkamer. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Van Dam, A., Van Tilburg, C. A., Steenkist, P., & Buisman, M. (2007). Niet meer door het Lint, werkboek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van Dam, A., Van Tilburg, C. A., Steenkist, P., & Buisman, M. (2007). Niet meer door het Lint, werkboek. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Van Dam, A., Van Tilburg, C. A., Steenkist, P., & Buisman, M. (2009). Niet meer door het Lint, handleiding. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van Dam, A., Van Tilburg, C. A., Steenkist, P., & Buisman, M. (2009). Niet meer door het Lint, handleiding. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Van der Veen, H. C. J., & Bogaerts, S. (2010). Huiselijk geweld in Nederland: Overkoepelend synthese-rapport van het vangst-hervangst-, slachtoffer- en daderonderzoek 2007–2010. The Hague: WODC. Van der Veen, H. C. J., & Bogaerts, S. (2010). Huiselijk geweld in Nederland: Overkoepelend synthese-rapport van het vangst-hervangst-, slachtoffer- en daderonderzoek 2007–2010. The Hague: WODC.
go back to reference Van Dijk, T., Flight, S., Oppenhuis, E., & Duesmann, B. (1997). Huiselijk geweld. Aard, omvang en hulpverlening. Den Haag: Ministerie van Justitie, Dienst Preventie, Jeugdbescherming en Reclassering. Van Dijk, T., Flight, S., Oppenhuis, E., & Duesmann, B. (1997). Huiselijk geweld. Aard, omvang en hulpverlening. Den Haag: Ministerie van Justitie, Dienst Preventie, Jeugdbescherming en Reclassering.
go back to reference Van Erpecum, I. (2005). Van afzijdigheid naar betrokkenheid: Preventieve strategieën tegen geweld. Den Haag: Ministerie van Justitie: CCV. Van Erpecum, I. (2005). Van afzijdigheid naar betrokkenheid: Preventieve strategieën tegen geweld. Den Haag: Ministerie van Justitie: CCV.
go back to reference Walker, L. E. (1979). The battered woman. New York: Harper and Row. Walker, L. E. (1979). The battered woman. New York: Harper and Row.
go back to reference Warnaar, B., & Wegelin, M. (2005). Behandeling van daders van relationeel geweld. In: C. De Ruiter & M. Hildebrand (Red.), Behandelingsstrategieën bij forensisch psychiatrische patiënten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Warnaar, B., & Wegelin, M. (2005). Behandeling van daders van relationeel geweld. In: C. De Ruiter & M. Hildebrand (Red.), Behandelingsstrategieën bij forensisch psychiatrische patiënten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference World Health Organization (2017). Violence against women; Intimate partner and sexual violence against women. World Health Organization (2017). Violence against women; Intimate partner and sexual violence against women.
go back to reference Zoomer, O. J. (2001). Huiselijk geweld. Den Haag: WODC. Zoomer, O. J. (2001). Huiselijk geweld. Den Haag: WODC.
Metagegevens
Titel
Agressiebehandeling bij cliënten met antisociaal gedrag
Auteur
Drs. C. A. (Carola) van Tilburg
Copyright
2020
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2295-4_6