Skip to main content
Top

2020 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5. Motiveren van cliënten met een antisociale persoonlijkheidsstoornis voor psychotherapeutische behandeling

Auteur : Dr. A. (Arno) van Dam

Gepubliceerd in: Praktijkboek antisociaal gedrag en persoonlijkheidsproblematiek

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

De motivatie voor behandeling van mensen met antisociaal gedrag is vaak extern bepaald en kortdurend. De vraag is hoe we deze mensen toch kunnen motiveren om in behandeling te gaan en ook te blijven. Aan de hand van drie belangrijke motivatietheorieën, het Integraal Model voor Behandelmotivatie (IM), het Stages of Change-model (SC) en de zelfdeterminatietheorie van motivatie (ZDT) illustreren we hoe cliënten met antisociale persoonlijkheidsproblematiek gemotiveerd kunnen worden voor behandeling. Belangrijk is om verder te kijken dan alleen het motiveren voor behandeling van problematisch gedrag en aan te sluiten bij waarden en levensdoelen van cliënten. We bespreken verschillende fasen van de behandeling, zoals het begin en de afsluiting, alsmede verschillende gesprekstechnieken, waaronder motiverende gespreksvoering. Ten slotte wordt ook betoogd dat de inzet van ervaringsdeskundigheid een positieve bijdrage kan leveren aan de motivatie voor behandeling.
Literatuur
go back to reference Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179–211.CrossRef Ajzen, I. (1991). The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179–211.CrossRef
go back to reference Appelo, M. (2007). Socratisch motiveren. Amsterdam: Boom. Appelo, M. (2007). Socratisch motiveren. Amsterdam: Boom.
go back to reference Bieling, P. J., McCabe, R. E., & Antony, M. M. (2006). Cognitive behavioral therapy in groups. New York: Guilford. Bieling, P. J., McCabe, R. E., & Antony, M. M. (2006). Cognitive behavioral therapy in groups. New York: Guilford.
go back to reference Blackburn, R., Logan, C., Donnelly, J., & Renwick, S. (2003). Personality disorders, psychopathy and other mental disorders: Co-morbidity among patients at English and Scottish high-security hospitals. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 14(1), 111–137.CrossRef Blackburn, R., Logan, C., Donnelly, J., & Renwick, S. (2003). Personality disorders, psychopathy and other mental disorders: Co-morbidity among patients at English and Scottish high-security hospitals. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 14(1), 111–137.CrossRef
go back to reference Chambers, J. C., Eccleston, L., Day, A., Ward, T., & Howells, K. (2008). Treatment readiness in violent offenders: The influence of cognitive factors on engagement in violence programs. Aggression and Violent Behavior, 13, 276–284.CrossRef Chambers, J. C., Eccleston, L., Day, A., Ward, T., & Howells, K. (2008). Treatment readiness in violent offenders: The influence of cognitive factors on engagement in violence programs. Aggression and Violent Behavior, 13, 276–284.CrossRef
go back to reference Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The what and why of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227–268.CrossRef Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The what and why of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior. Psychological Inquiry, 11, 227–268.CrossRef
go back to reference Drieschner, K. H. (2005). Measuring treatment motivation and treatment engagement in forensic psychiatric outpatient treatment: Development of two instruments. Dissertation. Nijmegen: Radboud University. Drieschner, K. H. (2005). Measuring treatment motivation and treatment engagement in forensic psychiatric outpatient treatment: Development of two instruments. Dissertation. Nijmegen: Radboud University.
go back to reference Drieschner, K. H., & Boomsma, A. (2008). Validation of the treatment motivation scales for forensic outpatient treatment (TMS-F). Assessment, 15(2), 242–255.CrossRef Drieschner, K. H., & Boomsma, A. (2008). Validation of the treatment motivation scales for forensic outpatient treatment (TMS-F). Assessment, 15(2), 242–255.CrossRef
go back to reference Drieschner, K. H., Lammers, S. M., & Van der Staak, C. P. (2004). Treatment motivation: An attempt for clarification of an ambiguous concept. Clinical Psychology Review, 23(8), 1115–1137.CrossRef Drieschner, K. H., Lammers, S. M., & Van der Staak, C. P. (2004). Treatment motivation: An attempt for clarification of an ambiguous concept. Clinical Psychology Review, 23(8), 1115–1137.CrossRef
go back to reference Frank, J. D. (1973). Persuasion and healing. Baltimore: John Hopkins University Press. Frank, J. D. (1973). Persuasion and healing. Baltimore: John Hopkins University Press.
go back to reference Galbraith, T., Heimberg, R. G., Wang, S., Schneier, F. R., & Blanco, C. (2014). Comorbidity of social anxiety disorder and antisocial personality disorder in the National Epidemiological Survey on Alcohol and Related Conditions (NESARC). Journal of Anxiety Disorders, 28(1), 57–66.CrossRef Galbraith, T., Heimberg, R. G., Wang, S., Schneier, F. R., & Blanco, C. (2014). Comorbidity of social anxiety disorder and antisocial personality disorder in the National Epidemiological Survey on Alcohol and Related Conditions (NESARC). Journal of Anxiety Disorders, 28(1), 57–66.CrossRef
go back to reference Goethals, K., De Groot, A., Dhoore, T., Jeandarme, I., Keulen-de Vos, M., Pouls, C., et al. (2015). Differentiële diagnostiek en comorbiditeit bij psychopathie en de antisociale persoonlijkheidsstoornis. In W. Canton, D. Van Beek, L. Claes, L. Gijs, I. Jeandarme & E. Klein Haneveld (Red.), Handboek psychopathie en de antisociale persoonlijkheidsstoornis (pag. 315–358). Utrecht: De Tijdstroom. Goethals, K., De Groot, A., Dhoore, T., Jeandarme, I., Keulen-de Vos, M., Pouls, C., et al. (2015). Differentiële diagnostiek en comorbiditeit bij psychopathie en de antisociale persoonlijkheidsstoornis. In W. Canton, D. Van Beek, L. Claes, L. Gijs, I. Jeandarme & E. Klein Haneveld (Red.), Handboek psychopathie en de antisociale persoonlijkheidsstoornis (pag. 315–358). Utrecht: De Tijdstroom.
go back to reference Goodwin, R. D., & Hamilton, S. P. (2003). Lifetime comorbidity of antisocial personality disorder and anxiety disorders among adults in the community. Psychiatry Research, 117(2), 159–166.CrossRef Goodwin, R. D., & Hamilton, S. P. (2003). Lifetime comorbidity of antisocial personality disorder and anxiety disorders among adults in the community. Psychiatry Research, 117(2), 159–166.CrossRef
go back to reference Hafkenscheid, A. (2014). De therapeutische relatie. Enschede: Uitgeverij de Tijdstroom. Hafkenscheid, A. (2014). De therapeutische relatie. Enschede: Uitgeverij de Tijdstroom.
go back to reference Hayes, R., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (1999). Acceptance and commitment therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford. Hayes, R., Strosahl, K. D., & Wilson, K. G. (1999). Acceptance and commitment therapy: An experiential approach to behavior change. New York: Guilford.
go back to reference Jewell, L. M., & Wormith, J. S. (2010). Variables associated with attrition from domestic violence treatment programs targeting male batterers: A meta-analysis. Criminal Justice and Behavior, 37, 1086–1113.CrossRef Jewell, L. M., & Wormith, J. S. (2010). Variables associated with attrition from domestic violence treatment programs targeting male batterers: A meta-analysis. Criminal Justice and Behavior, 37, 1086–1113.CrossRef
go back to reference Jochems, E. C., Duivenvoorden, H. J., Van Dam, A., Mulder, C. L., & Van der Feltz-Cornelis, C. M. (2018). Testing the integral model of treatment motivation in outpatients with severe mental illness. Motivation and Emotion, 42(6), 816–830.CrossRef Jochems, E. C., Duivenvoorden, H. J., Van Dam, A., Mulder, C. L., & Van der Feltz-Cornelis, C. M. (2018). Testing the integral model of treatment motivation in outpatients with severe mental illness. Motivation and Emotion, 42(6), 816–830.CrossRef
go back to reference Jochems, E. C., Duivenvoorden, H. J., Van Dam, A., Van der Feltz-Cornelis, C. M., & Mulder, C. L. (2017). Motivation, treatment engagement and psychosocial outcomes in outpatients with severe mental illness: A test of Self-Determination Theory. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 26(3), 1537.CrossRef Jochems, E. C., Duivenvoorden, H. J., Van Dam, A., Van der Feltz-Cornelis, C. M., & Mulder, C. L. (2017). Motivation, treatment engagement and psychosocial outcomes in outpatients with severe mental illness: A test of Self-Determination Theory. International Journal of Methods in Psychiatric Research, 26(3), 1537.CrossRef
go back to reference Jochems, E. C., Mulder, C. L., Van Dam, A., & Duivenvoorden, H. J. (2011). A critical analysis of the utility and compatibility of motivation theories in psychiatric treatment. Current Psychiatry Reviews, 7, 298–312.CrossRef Jochems, E. C., Mulder, C. L., Van Dam, A., & Duivenvoorden, H. J. (2011). A critical analysis of the utility and compatibility of motivation theories in psychiatric treatment. Current Psychiatry Reviews, 7, 298–312.CrossRef
go back to reference Jochems, E. C., Van Dam, A., Scheffer, S. C. M., Duivenvoorden, H. J., Van der Feltz-Cornelis, C. M., & Mulder, C. L. (2016). Differences between perspectives of clinicians and patients with severe mental illness on the patient’s motivation for treatment. Clinical Psychology & Psychotherapy, 23(5), 438–451.CrossRef Jochems, E. C., Van Dam, A., Scheffer, S. C. M., Duivenvoorden, H. J., Van der Feltz-Cornelis, C. M., & Mulder, C. L. (2016). Differences between perspectives of clinicians and patients with severe mental illness on the patient’s motivation for treatment. Clinical Psychology & Psychotherapy, 23(5), 438–451.CrossRef
go back to reference Jochems, E. C., Van der Feltz-Cornelis, C. M., Van Dam, A., Duivenvoorden, H. J., & Mulder, C. L. (2015). The effects of motivation feedback in patients with severe mental illness: A cluster randomized controlled trial. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 11, 3049–3064.CrossRef Jochems, E. C., Van der Feltz-Cornelis, C. M., Van Dam, A., Duivenvoorden, H. J., & Mulder, C. L. (2015). The effects of motivation feedback in patients with severe mental illness: A cluster randomized controlled trial. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 11, 3049–3064.CrossRef
go back to reference Knapen, S. (2016). Vertrouw je mij? In E. Van Meekeren & J. Baars (Red.), De ziel van het vak. Amsterdam: Boom. Knapen, S. (2016). Vertrouw je mij? In E. Van Meekeren & J. Baars (Red.), De ziel van het vak. Amsterdam: Boom.
go back to reference Lenzenweger, M. F., Lane, M. C., Loranger, A. W., & Kessler, R. C. (2007). DSM-IV personality disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Biological Psychiatry, 62(6), 553–564. Lenzenweger, M. F., Lane, M. C., Loranger, A. W., & Kessler, R. C. (2007). DSM-IV personality disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Biological Psychiatry, 62(6), 553–564.
go back to reference Linehan, M. M. (2002). Dialectische gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: Theorie en behandeling. Lisse: Swets & Zeitlinger. Linehan, M. M. (2002). Dialectische gedragstherapie bij borderline persoonlijkheidsstoornis: Theorie en behandeling. Lisse: Swets & Zeitlinger.
go back to reference McGauley, G., Yakeley, J., Williams, A., & Bateman, A. (2011). Attachment, mentalization and antisocial personality disorder: The possible contribution of mentalization-based treatment. European Journal of Psychotherapy & Counselling, 13(4), 371–393.CrossRef McGauley, G., Yakeley, J., Williams, A., & Bateman, A. (2011). Attachment, mentalization and antisocial personality disorder: The possible contribution of mentalization-based treatment. European Journal of Psychotherapy & Counselling, 13(4), 371–393.CrossRef
go back to reference Miller, W. R., & Rollnick, S. (Eds.). (1991). Motivational interviewing: Preparing people for change. New York: Guilford. Miller, W. R., & Rollnick, S. (Eds.). (1991). Motivational interviewing: Preparing people for change. New York: Guilford.
go back to reference Miller, W. R., & Rollnick, S. (2005). Motiverende gespreksvoering. Een methode om mensen voor te bereiden op verandering. Gorinchem: Ekklesia. Miller, W. R., & Rollnick, S. (2005). Motiverende gespreksvoering. Een methode om mensen voor te bereiden op verandering. Gorinchem: Ekklesia.
go back to reference Murphy, C. M., & Eckhardt, C. I. (2005). Treating the abusive partner, an individualized cognitive-behavioral approach. New York/London: Guilford. Murphy, C. M., & Eckhardt, C. I. (2005). Treating the abusive partner, an individualized cognitive-behavioral approach. New York/London: Guilford.
go back to reference Prochaska, J. O., & DiClemente, C. C. (1983). Stages and processes of self-change in smoking: toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 5, 390–395.CrossRef Prochaska, J. O., & DiClemente, C. C. (1983). Stages and processes of self-change in smoking: toward an integrative model of change. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 5, 390–395.CrossRef
go back to reference Sareen, J., Stein, M. B., Cox, B. J., & Hassard, S. T. (2004). Understanding comorbidity of anxiety disorders with antisocial behavior: Findings from two large community surveys. The Journal of Nervous and Mental Disease, 192(3), 178–186.CrossRef Sareen, J., Stein, M. B., Cox, B. J., & Hassard, S. T. (2004). Understanding comorbidity of anxiety disorders with antisocial behavior: Findings from two large community surveys. The Journal of Nervous and Mental Disease, 192(3), 178–186.CrossRef
go back to reference Schippers, G. M., & De Jonge, J. (2002). Motiverende gespreksvoering. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 57, 250–265. Schippers, G. M., & De Jonge, J. (2002). Motiverende gespreksvoering. Maandblad Geestelijke Volksgezondheid, 57, 250–265.
go back to reference Sprenger, R. K. (1996). De motivatiemythe. Amsterdam: Prentice Hall. Sprenger, R. K. (1996). De motivatiemythe. Amsterdam: Prentice Hall.
go back to reference Van Dam, A. (2011). Dit is mijn groep: Niet meer door het lint. Groepen, 6, 66–73. Van Dam, A. (2011). Dit is mijn groep: Niet meer door het lint. Groepen, 6, 66–73.
go back to reference Van Dam, A., Baselier, B., Bosse, W., Dingemans, B., Hermes, F., Verdult, J., et al. (2015). Mannen tegen agressie. 12-stappenplan. Bergen op Zoom: GGZWNB. Van Dam, A., Baselier, B., Bosse, W., Dingemans, B., Hermes, F., Verdult, J., et al. (2015). Mannen tegen agressie. 12-stappenplan. Bergen op Zoom: GGZWNB.
go back to reference Van Dam, A., & Mulder, C. L. (Red.). (2008). Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van Dam, A., & Mulder, C. L. (Red.). (2008). Motivatie en mogelijkheden van moeilijke mensen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Van Dam, A., & Van Tilburg, C. A. (2007). Groepsgedragstherapie bij agressie, gevalsbeschrijvingen uit de behandelkamer. Uit de serie Psychotherapie in Praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van Dam, A., & Van Tilburg, C. A. (2007). Groepsgedragstherapie bij agressie, gevalsbeschrijvingen uit de behandelkamer. Uit de serie Psychotherapie in Praktijk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Van Dam, A., Van Tilburg, C. A., Steenkist, P., & Buisman, M. (2009). Niet meer door het lint, Handleiding. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Van Dam, A., Van Tilburg, C. A., Steenkist, P., & Buisman, M. (2009). Niet meer door het lint, Handleiding. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Warnaar, B. & Wegelin, M. (2005). Behandeling van daders van relationeel geweld. In C. De Ruiter & M. Hildebrand (Red.), Behandelingsstrategieën bij forensisch psychiatrische patiënten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Warnaar, B. & Wegelin, M. (2005). Behandeling van daders van relationeel geweld. In C. De Ruiter & M. Hildebrand (Red.), Behandelingsstrategieën bij forensisch psychiatrische patiënten. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Metagegevens
Titel
Motiveren van cliënten met een antisociale persoonlijkheidsstoornis voor psychotherapeutische behandeling
Auteur
Dr. A. (Arno) van Dam
Copyright
2020
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2295-4_5