Top

Gepubliceerd in:

01-12-2009 | Artikelen

Weerstand in de psychoanalyse

Een empirisch begripsonderzoek onder Nederlandse psychoanalytici

Auteurs: Q. D. van Dam, H. F. A. Schalken, F. Verhage, W. van Tilburg

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 6/2009

Samenvatting

In een empirisch begripsonderzoek is onderzocht op welke wijze (Nederlandse) praktiserende analytici het begrip ‘weerstand’ hanteren. Drie en vijftig analytici leverden klinische fragmenten van analyse-uren (vignetten) met voorbeelden van weerstand. Drie panels van ervaren analytici beoordeelden de vignetten aan de hand van onder meer een lijst met kenmerken van weerstand. Na statistische bewerking en een factoranalyse werden in het verschijnsel ‘weerstand’ drie aspecten van weerstandskenmerken onderscheiden. Ze vertonen een belangrijke overlap, maar hebben ook een unieke variantie. Ervaren analytici interpreteerden de aspecten als weerstand tegen (A) bereidheid tot zelfonderzoek; (B) openstaan voor de analytische werkrelatie; en (C) openstaan voor bevrijdende invallen. Na klinische illustratie van deze drie aspecten wordt de theoretische en praktische relevantie van het onderzoek besproken.

vorige artikel Trauma en persoonlijkheidsproblematiek

volgende artikel ‘Het einde van de psychotherapie’

Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers

Blatt, S. & Ehrlich, H.S. (1982). Levels of resistance in the psychotherapeutic process. In P.L. Wachtel (Ed.), Resistance: Psychodynamic and behavioural approaches (pp. 69-91). New York: Plenum Press.

Dam, Q.D. van (2006). Weerstand in de psychoanalyse. Academisch proefschrift. Assen: Van Gorcum.

Dreher, A.U. (2000). Foundations for conceptual research in psychoanalysis. Londen/New York: Karnac Books.

Engle, D.E., & Arkowitz, H. (2006). Ambivalence in psychotherapy. New York/Londen: Guilford Press.

Freud, S. (1938/2006). Hoofdlijnen van de psychoanalyse. In S. Freud, Werken 10 (pp. 443-503). Amsterdam, Boom.

Frosh, S. (2003). Key concepts in psychoanalysis. New York: University Press.

Gabbard, G.O. (2004) Long-term psychodynamic psychotherapy. Washington DC: American Psychiatric Publishing.

Goodman, G. (2005). Empirical evidence supporting the conceptual relatedness of object representations and internal working models. Journal of the American Psychoanalytic Association, 53, 598-617.

Graff, H., & Luborsky, L. (1977). Long-term trends in transference and resistance: A quantitative analytic method applied to four psychoanalyses. Journal of the American Psychoanalytic Association, 25, 471-490.

Greenson, R.R. (1967). The technique and practice of psychoanalysis. New York: University Press.

Mahalik, J.R. (1994). Development of the client resistance scale. Journal of Counselling Psychology, 41, 58-68.

Milman, D.S., & Goldman, G.D. (Eds) (1987). Techniques of working with resistance. Nortvale, NJ / Londen: Jason Aronson.

Nagera, H. (1970b). Basic psychoanalytic concepts on metapsychology, conflicts, anxiety and other subjects. Londen: Allen & Unwin.

PEP Archive 1 cd-rom. Psychoanalytic Electronic Publishing, version 4, 1920-2000. http://www.p-e-p.org. Londen: The Institute of Psychoanalysis.

Sandler, J. (1972). Towards the clarification of psychoanalytic concepts. Aacademisch proefschrift. RU Leiden.

Sandler, J. (1983). Reflections on some relations between psychoanalytic concepts and psychoanalytic practice. International journal of Psychoanalysis, 64, 35-45.

Sandler, J. (red.) (1987). From safety to superego. Selected papers of Joseph Sandler. Londen: Karnac Books.

Sandler, J., Dreher, A.O., & Drews, S. (1991). An approach to conceptual research in psychoanalysis illustrated by a consideration of psychic trauma. International review of Psychoanalysis, 18, 133-141.

Sandler, J., Dare, C., & Holder, A. (1992). The patient and the analyst. The basis of the psychoanalytic process. Londen: Karnac Books.

Schalken, H.F.A., Dam, Q.D. van, Mey, H. de, Panhuysen, L.H.M., Spek, S. van der, & Verhage, F. (1998). Een poging tot operationalisering van het psychoanalytisch proces. Mededelingenblad van de Nederlandse Vereniging voor Psychoanalyse, 6, 182-192.

Schuller, R., Crits-Christoph, P., Connolly, M.B. (1991). The resistance scale: background and psychometric properties. Psychoanalytic Psychology, 8, 195-212.

Strien, A.P.M. van (1999). Empathie. Academisch proefschrift. Amsterdam: Thela Thesis.

Stone, L. (1973). On resistance to the psychoanalytic process. Psychoanalysis and Contemporary Science, 2, 42-73.

Waning, A. van (1994). Geen woorden maar daden. Over ageren: een empirisch onderzoek naar een psychoanalytisch concept. Academisch proefschrift. Amsterdam: Thesis publishers.

Wildlöcher, D. (2001). Presidential address, gepresenteerd op de conferenti van de International Psychoanalytic Association in Nice.

Winnicott, D.W. (1965). The maturational process and the facilitating environment. New York: International University Press.

Titel: Weerstand in de psychoanalyse
Een empirisch begripsonderzoek onder Nederlandse psychoanalytici
Auteurs: Q. D. van Dam
H. F. A. Schalken
F. Verhage
W. van Tilburg
Publicatiedatum: 01-12-2009
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 6/2009
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03088350

Andere artikelen Uitgave 6/2009

Kwaliteitsseries met veel psychotherapie

Mededelingen

Trauma en persoonlijkheidsproblematiek

Artikelen

Bijeenkomsten

Bijeenkomsten

‘Het einde van de psychotherapie’

Forum

Commentaren op ‘Het einde van de psychotherapie’ (Verhaeghe, 2009)

Forum

Mededeling

Mededelingen