“We hebben haar te vroeg weggebracht”: schuldgevoel bij volwassen kinderen en partners na verhuizing van een familielid met dementie naar een zorginstelling

Schuldgevoel is een complexe emotie met veel facetten waar veel mantelzorgers mee te maken krijgen. Dit schuldgevoel kan de kop opsteken nadat een familielid is verhuisd naar een residentiële instelling voor langdurige zorg, zelfs als dit noodzakelijk was vanwege de toegenomen zorgbehoefte door de ziekte van Alzheimer en daaraan gerelateerde vormen van dementie. In deze gemengde- methodenstudie worden de meest voorkomende schuldgebieden bij zorgende partners en volwassen kinderen (N = 83) van een familielid met dementie na een verhuizing naar een zorginstelling in kaart gebracht en met elkaar vergeleken. Bijna de helft van alle mantelzorgers heeft last van schuldgevoelens die worden opgeroepen door hun zorgontvanger, andere familieleden of door verzorgend personeel. Met kwantitatieve analyses is onderzoek gedaan naar de variabelen die een toename van schuldgevoelens voorspellen en via kwalitatieve thematische analyses is inzicht verkregen in de subjectieve ervaringen van schuldgevoelens. Persoonsgebonden en situationele kenmerken zijn van invloed op de schuldgevoelens van de mantelzorger, zoals de mate van betrokkenheid bij de zorg, de frequentie en kwaliteit van de bezoeken en de ervaringen met de zorginstelling. We onderscheiden specifieke relatie- en gezinsgerichte psychologische interventies, zoals communicatiestrategieën, besluitvormingsbenaderingen, aandacht voor positieve zaken, psycho-educatie, oefeningen voor zelfvergeving, stressmanagement, zelfzorgactiviteiten en validatie. Counseling interventies kunnen praktische ondersteuning bieden door de mantelzorger kennis te laten maken met specifieke klinische mechanismen die de schuldgevoelens kunnen verminderen. We maken onderscheid tussen partners en volwassen kinderen, zodat er een behandelplan opgesteld kan worden dat de beste ondersteuning biedt aan een cliënt die zorgt voor iemand met dementie in een zorginstelling.