Top

Gepubliceerd in:

20-11-2023

Spel en vrijheid: een uitstapje naar enkele ideologische stromingen achter de geschiedenis van de systeemgeoriënteerde gezinstherapie

Auteurs: Timo Sampolahti, Aarno Laitila

Gepubliceerd in: Gezinstherapie Wereldwijd | Uitgave 4/2023

Samenvatting

In dit artikel reflecteren we op de gezinstherapie en haar geschiedenis, vanuit twee invalshoeken: de gezinstherapie als een entiteit die te begrijpen valt met behulp van het tweeledige begrip ‘spel’ en het tweeledige begrip ‘vrijheid’. De speltheorie is altijd al gebruikt om de systemische gezinstherapie te begrijpen, maar de ontwikkeling daarvan kan beter worden begrepen als we bedenken dat ‘spel’ op zichzelf een dualistisch begrip is dat op een culturele en een logisch-wiskundige manier kan worden opgevat. We laten zien hoe de manier waarop de spelmetafoor is toegepast op het systemische denken is bepaald door het heersende culturele ethos. Daarnaast beschrijven we hoe het idee van Isaiah Berlin, over twee onverenigbare opvattingen van vrijheid, de gezinstherapie op zo’n manier van context voorziet dat de verbanden met sociaal-politieke theorieën duidelijk worden. We denken erin te zijn geslaagd om te laten zien hoe het begrip van de ideeëngeschiedenis van de gezinstherapie dankzij deze twee nieuwe contexten wordt verrijkt. We stellen dat uit onze reflecties voortvloeit dat gezinstherapie in wezen een dualistische onderneming is, met in het hart ervan een gat dat niet te repareren valt, maar waar we alleen bij kunnen stilstaan; dat we om integer gezinstherapie te kunnen bedrijven beide botsende visies in ere moeten houden; en dat we de situatie niet moeten proberen te versimpelen door een van beide visies los te laten. Daarmee proberen we in dit artikel voort te bouwen op het idee dat oorspronkelijk is gepresenteerd in het artikel ‘Strategy and intervention or non-intervention: A matter of theory’, door Harold Goolishian and Harlene Anderson.

vorige artikel Ten geleide

volgende artikel Leren van binnenuit: acties van therapeuten in de dagelijkse praktijk

Aaltonen, J., Seikkula, J., & Lehtinen, K. (2011). Comprehensive open-dialogue approach I: Developing a comprehensive culture of need-adapted approach in a psychiatric public health catchment area the Western Lapland Project. Psychosis, 3, 179–191.CrossRef

Alanen, Y. O. (1993). Schizophrenia: Its origin and need-adapted treatment. Karnac Books.

Andersen, T. (1987). The reflecting team: Dialogue and meta-dialogue in clinical work. Family Process, 26, 415–428.PubMedCrossRef

Andersen, T. (1991). Reflecting team: dialogues and dialogues about dialogues. New York: Norton theory. Journal of Marital and Family Therapy, 18(5), 5–15.

Anderson, H. (1997). Conversation, language, and possibilities: A postmodern approach to therapy. Basic Books.

Anderson, H., & Goolishian, H. (1988). Human systems as linguistic systems: Preliminary and evolving ideas about the implications for clinical theory. Family Process, 27, 371–393.PubMedCrossRef

Anderson, H., & Goolishian, H. (1992). The client is an expert: A not-knowing approach to therapy. In K. J. Gergen & S. McNamee (red.), Therapy as social construction (pag. 25–40). SAGE.

Arendt, H. (1961). Freedom and politics. In A. Hunold (red.), Freedom and serfdom. Springer.

Ausma T. (2010). Twee opvattingen van vrijheid

Avis, J. M. (1985). The politics of functional family therapy: A feminist critique. Journal of Marital and Family Therapy, 11(2), 127–138.CrossRef

Bachelard, G. (1958). The poetics of space. Beacon Press. Transl. Jolas, M. Translation from ‘La Poétique de l’Espace’. Paris: Les Presses universitaires de France. Bachelard, G. 1957, 1961

Bakhtin, M. (1968). Rabelais and his world. Indiana University Press. 1965/1968

Bales, R. F., & Parsons, T. (2013). Family socialisation and interaction process. Routledge. 1956/2013

Bateson, G. (1970). The value system of a steady state. In J. Belo (red.), Traditional Balinese culture (pag. 384–402). Columbia University Press. 1949/1970.CrossRef

Bateson, G. (1972). Steps to an ecology of mind. Ballantine Books.

Bateson, G. (1980). Mind and nature: A necessary unity. Fontana.

Bateson, G., Jackson, D., Haley, J., & Weakland, J. H. (1956). Toward a theory of schizophrenia. In G. Bateson (red.), Steps to an ecology of mind (pag. 14–20). University of Chicago Press. 1972/2001.

Benjamin, J. (2018). Beyond doer and done to. Recognition theory, intersubjectivity and the third. Routledge.

Berger, P., & Luckman, T. (1966). The social structure of reality. Treatise in the sociology of knowledge. Penguin.

Bergström, T. (2020). Life after integrated and dialogical treatment of first episode psychosis: long-term outcomes at the group and individual level. Jyväskylä University Printing House. JYU Dissertations 207

Berlin, I. (1969). Four essays on liberty. Oxford University Press. 1958/1969, Nederlandse editie: (2010). Twee opvattingen van vrijheid. Boom Uitgevers

Boscolo, L., Cecchin, G., Hoffman, L., & Penn, P. (1985). Milan systemic family therapy. Conversations in theory and practice. Basic Books.

Callois, R. (1961). Man, play and games. Free Press of Glencoe. trans. Meyer Barash, 1958/1961

Chenail, R. J., Reiter, M. D., Torres-Gregory, M., & Ilic, D. (2020). Postmodern family therapy. In K. S. Wampler, R. M. Miller, B. Ryan & R. B. Seedall (red.), Handbook of systemic family therapy (pag. 417–442). John Wiley & Sons Ltd.

Epston, D., & White, M. (1990). Narrative means to therapeutic ends. W.W. Norton..

Farquhar, J., Comaroff, J. L., Appadurai, A., & Gremillon, H. (2003). Feeding anorexia. Gender and power in treatment centre. Duke University Press.

Freud, S. (1930). Civilization and its discontents. Complete Psychological Works of Sigmund Freud, band 21 (pag. 57–146). Nederlandse editie: (2020) Het onbehagen in de cultuur. Boom Uitgevers

Friedman, S. (red.). (1995). The reflective team in action. Collaborative practice in family therapy. Guilford.

Gergen, K. (1985). The social constructionistic movement in American psychology. American Psychologist, 40, 266–275.CrossRef

Gibbons, R. (1992). A primer in game theory. Prentice Hall.

Goolishian, H., & Anderson, H. (1992). Strategy and intervention or non-intervention: A matter of theory. Journal of Marital and Family Therapy, 18(5), 5–15.PubMedCrossRef

Gremillon, H. (2003). Feeding anorexia: Gender and Power at a treatment center. Duke University Press.CrossRef

Gross, M. (1995). Game theory. In J. Miermont (red.), A dictionary of family therapy (pag. 168–171). Blackwell. Trans. Chris Turner, 1987/1995.

Haley, J. (1987). Problem solving therapy. Jossey-Bass.

Heims, S. J. (1991). The cybernetics group. MIT Press.CrossRef

Hicks, R. C. (2004). Explaining postmodernism. Skepticism and socialism from Rousseau to Foucault. Connor Court.

Hobbes, T. (2010). Leviathan: or the matter, form, and power of a commonwealth ecclesiasticall and civill. Yale University Press. Nederlandse editie: (2020) Leviathan: Of de samenstelling, vorm en macht van een kerkelijke en wereldlijke staat. Boom Uitgevers

Hoffmann, L. (1992). A reflexive stance for family therapy. In K. J. Gergen & S. McNamee (red.), Therapy as social construction (pag. 7–25). SAGE.

Horkheimer, M. (2009). Eclipse of reason. Oxford University Press. 1947/2009, Nederlandse editie 2021: Dialectiek van de Verlichting. Boom Uitgevers

Huaco, A. G. (1986). Ideology and general theory: the case of sociological functionalism. Contemporary Studies in Sociology and History, 28(1), 34–54.CrossRef

Huizinga, J. (1955). Homo ludens, a study of the play element in culture. Beacon. Nederlandse editie (2019) Homo ludens. Edition Fac Simile

Josephson, A. M. (2008). Re-inventing family therapy: Teaching family intervention as a new treatment modality. Academic Psychiatry, 32(5), 405–413.PubMedCrossRef

Josephson, A. M. (2015). From family therapy to family intervention. Child and Adolescent Psychiatric Clinics of North America, 24, 457–470.PubMedCrossRef

Kassop, M. (1987). Salvador Minuchin: A sociological analysis of his family therapy theory. Clinical Sociology Review, 5(1), 15.

Katz, A., & Shotter, J. (1996). Hearing the patient’s voice: toward s social poetics of diagnostic interviews. Social Science and Medicine, 43, 919–931.PubMedCrossRef

Laitila, A. (2004). Dimensions of expertise in family therapeutic process. The University of Jyväskylä.

Lipset, S. M., & Ladd, E. C. (1972). The politics of American sociologists. American Journal of Sociology, 78(1), 67–104.CrossRef

Lorås, L., Bertrando, P., & Ness, O. (2017). Researching systemic therapy history: In search of a definition. Journal of Family Psychotherapy, 28(2), 134–149.CrossRef

Minuchin, S. (1974). Families and family therapy. Harvard University Press.CrossRef

Ogden, T. (2018). Reverie and interpretation. Sensing something human. Routledge.CrossRef

Olson, M., Seikkula, J., & Ziedonis, D. (2014). The key elements of dialogic practice in open dialogue: Fidelity criteria. The University of Massachusetts Medical School, 8, 2017.

Parsons, T. (1971). The system of modern societies. Prentice-Hall.

Plato (1981). Republic. Wordsworth Editions Limited. Nederlandse editie: (2008) De ideale staat, Politeia. Singel Uitgevers

Pote, H., Stratton, P., Cottrell, D., Shapiro, D., & Boston, P. (2003). Systemic family therapy can be manualized: research process and findings. Journal of Family Therapy, 25, 236–262.CrossRef

Prata, G. (2003). A systemic harpoon into family games. Preventive interventions in therapy. Routledge. 1990/2003

Sampolahti, T. (2020). Psychotherapy as humanism and mysticism. Antirationalistic and antimedical layers in family therapy and psychoanalysis. Jyväskylä University Printing House. JYU Dissertations 213

Seikkula, J., & Olson, M. E. (2003). The open dialogue approach to acute psychosis. Its poetics and micropolitics. Family Process, 42(3), 403–418.PubMedCrossRef

Seikkula, J., & Trimble, P. (2005). Healing elements of therapeutic conversation. Dialogue as an embodiment of love. Family Process, 44(4), 461–475.PubMedCrossRef

Seikkula, J., Alakare, B., & Aaltonen, J. (2011). The comprehensive open-dialogue approach (II). Long-term stability of acute psychosis outcomes in advanced community care: The Western Lapland Project. Psychosis, 3, 192–204. https://doi.org/10.1080/17522439.2011.595819.CrossRef

Selvini Palazzoli, M., Boscolo, L., Checcin, G., & Prata, G. (1978). Paradox and counterparadox. Jason Aronson.

Selvini Palazzoli, M., Cirillo, S., Selvini, M., & Sorrentino, A. (1989). Family games. General models of psychotic processes in the family. Karnac Books.

Shapiro, J. L. (1986). The evolution of psychotherapy conference. A critique. Family Therapy, 13(2), 209–214.

Shotter, J. (1993). Conversational realities. SAGE.

Slåtte, Å. (2019). Varför vård? Om anorexi, diagnoser och moralisk förståelse. Åbo Akademis Förlag.

Stolorow, D. R., & Atwood, G. E. (2019). The power of phenomenology: Psychonalytic and philosophical perspectives. Routledge.

Turner, J. H. (1986). The structure of sociological theory. Wadsworth.

Vogel, L. (1994). The fragile “we”: implications of Heidegger’s being and time. Northwestern University Press.

Von Neumann, T., & Morgenstern, O. (1953). Theory of games and the economic behaviour. Princeton University Press. 1944/1953

Vygotsky, L. S. (1997). The historical meaning of the crisis in psychology: A methodological investigation. In R. W. Rieber & J. Wollock (red.), The collected works of L.S. Vygotsky. Vol 3: Problems of theory and history of psychology (pag. 233–343). Plenum.

Haley, J. (2003). The art of strategic therapy. Brunner Routledge. 1976/2003

Horkheimer, M., & Adorno, T. (1972). Dialectic of enlightenment. Herder & Herder. 1944/1972

Ortega y Gasset, J. (1963). Concord and liberty. W.W. Norton. 1941/1963

Titel: Spel en vrijheid: een uitstapje naar enkele ideologische stromingen achter de geschiedenis van de systeemgeoriënteerde gezinstherapie
Auteurs: Timo Sampolahti
Aarno Laitila
Publicatiedatum: 20-11-2023
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Gezinstherapie Wereldwijd / Uitgave 4/2023
Print ISSN: 1566-0206
Elektronisch ISSN: 1876-5874
DOI: https://doi.org/10.1007/s12440-023-00209-0

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 4/2023

Ten geleide

Leren van binnenuit: acties van therapeuten in de dagelijkse praktijk

Het effect van zelfregulatie en partnerregulatie op de kwaliteit van de partnerrelatie

Jeugdtrauma als voorspeller van verandering tijdens partnerrelatie- en gezinstherapie: een onderzoek naar behandelrespons

Hoe effectief is online partnerrelatie-educatie? Een systematische meta-content review