Registreren aan stem, spraak en taal

Voorwerk

Registreren aan stem, spraak en taal: inleiding

mei 2003

Samenvatting

Gedurende de laatste decennia zijn de mogelijkheden om te meten aan stem, spraak en taal enorm uitgebreid. Het woord ‘meten’ suggereert het gebruik van instrumenten en daarmede de directe toegang tot het proces in kwestie. Meten in de spraak- en taalpathologie kan op velerlei manieren en op verschillende niveaus.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Meten in de spraak– en taalpathologie

maart 1999

Samenvatting

Het begrip ‘spraakketen’ is onder logopedisten, fonetici en spraak– en taalpathologen zeer bekend. Met dit begrip wordt tot uitdrukking gebracht dat taal en spraak een groot aantal fasen doorlopen tussen enerzijds de ‘formulering’ en ‘planning’ van een boodschap door de spreker, en anderzijds het begrip van die boodschap bij de luisteraar (zie het artikel van Maassen & Van Lieshout, ‘Cognitieve architectuur van taal en spraak’ (A2.1)).

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Meten aan stem

augustus 2004

Samenvatting

Meten is weten, onder dit adagium wekt het geen verbazing dat hard wordt gewerkt aan meten. Maar wat moeten we meten om te weten hoe de stem werkt? Meten wordt pas weten als je weet wat je wilt meten.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Meten aan spraakproductie: instrumentele technieken

oktober 2000

Samenvatting

Het produceren van spraak is een complex gebeuren waarin verschillende processen op elkaar afgestemd moeten worden. Naast de cognitieve en linguïstische vaardigheden waarmee onze intenties in een talige structuur kunnen worden omgezet (Maassen & Van Lieshout, 1998), beschikken mensen over het vermogen om de aldus geformuleerde boodschap hoorbaar en zichtbaar te maken.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Transcriptie van pathologische spraak

augustus 1999

Samenvatting

Ieder mens heeft zijn eigen manier van spreken, anders gesteld: er is een grote mate van variatie aanwezig in de uitingen van sprekers. Het aantal factoren dat aanleiding geeft tot deze variatie is groot: het geslacht, de situatie waarin gesproken wordt, de regionale afkomst, de sociale status zijn bijvoorbeeld bepalend voor deze variatie.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Perceptuele analyse van spraak: transcriptie en schaalmethoden

oktober 1998

Samenvatting

Dit hoofdstuk gaat over de perceptuele beschrijving van spraak. In plaats van perceptuele beschrijving worden in de literatuur ook wel de termen perceptieve, auditieve of oorfonetische beschrijving gebruikt. In alle gevallen gaat het om een beschrijving die primair totstandkomt door naar spraak te luisteren en te noteren wat men hoort.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Perceptuele analyse van stem

maart 1999

Samenvatting

Door zijn complexiteit is het fenomeen stem moeilijk te onderzoeken. Voor de diagnose en het behandelen van stemstoornissen vertrouwen onderzoekers (logopedisten, foniaters) doorgaans op een mengeling van objectieve metingen en subjectieve perceptuele indrukken (Blaustein & Barr, 1983). Door middel van de objectieve meetmethoden kan een bepaald deelaspect van de stem in kaart gebracht worden.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Meten en beschrijven van taal

Tests en testmethodiek augustus 1998

Samenvatting

De opzet van dit hoofdstuk is drieledig. Eerst wordt een korte, op taaltoetsing toegespitste introductie gegeven tot enkele centrale noties uit de klassieke testtheorie⁴ Sommige van de genoemde begrippen worden geïllustreerd met voorbeelden ontleend aan de Taaltests voor Kinderen. Daarna volgen enige gedachten over het toetsen van taalvaardigheid.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Meten en beschrijven van taal

Observaties en spontane–taalanalyses augustus 1998

Samenvatting

Er zijn verschillende methoden om taal te onderzoeken: taaltests, observaties en spontane–taalanalysemethoden. Taaltests zijn beschreven in hoofdstuk A9.4.1. In dit hoofdstuk worden de verschillen en overeenkomsten beschreven tussen taalonderzoek bij volwassenen en bij kinderen. Ook wordt besproken in hoeverre taalonderzoeksmethoden voor moedertaalsprekers gebruikt kunnen worden bij tweede–taalgebruikers.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Onderzoek naar taal en spraak met behulp van metingen aan de hersenen

april 1998

Samenvatting

Mentale processen zijn het product van de activiteit van het zenuwstelsel. Een van de grootste wetenschappelijke uitdagingen is te ontdekken hoe de fysiologische activiteit van het zenuwstelsel resulteert in perceptie, cognitie en bewustzijn.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Radiodiagnostiek en stralingsbescherming

december 2006

Samenvatting

Bij orofaryngeale slikstoornissen kan röntgenologisch onderzoek van de mond, pharynx, larynx en oesophagus geïndiceerd zijn, onder andere om de fysiologie van het slikmechanisme te analyseren. Behalve als bijdrage tot de diagnostiek kan dit röntgenonderzoek dienen als techniek om meteen de effectiviteit van een behandelstrategie te onderzoeken (houdingsverandering, slikmanoeuvre, enz.).

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers

Statistiek en methodologie

oktober 1999

Samenvatting

In dit hoofdstuk wordt een kort overzicht gegeven van een aantal statistische en onderzoeksmethodologische begrippen. Dit hoofdstuk vormt geen inleiding in de statistiek; daarvoor raadpleegt men het beste de handboeken. We beperken ons tot het noemen en kort verklaren van verschillende concepten die in de literatuur voorkomen waarin gerapporteerd wordt over experimenteel onderzoek op het terrein van de stem–, spraak– en taalpathologie.

H.F.M. Peters, R. Bastiaanse, J. Van Borsel, P.H.O. Dejonckere, K. Jansonius-Schultheiss, Sj. Van der Meulen, B.J.E. Mondelaers