Top

Gepubliceerd in:

2013 | OriginalPaper | Hoofdstuk

9 Ouderenzorg

Auteur : J.M. Boot

Gepubliceerd in: De Nederlandse gezondheidszorg

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Onze bevolking wordt steeds ouder. In de 20e eeuw is het aantal 65-plussers in Nederland toegenomen van 0,3 naar 2,2 miljoen in 2002, ofwel 13,7% van de bevolking, waarvan 0,9 miljoen mannen en 1,3 miljoen vrouwen. Het aantal 80-plussers nam nog sterker toe, van 35.000 naar 532.000.1 Op 1 januari 2010 telde Nederland bijna 2,6 miljoen ouderen. Bijna 16% van de bevolking was op dat moment ouder dan 65 jaar. Van alle ouderen was toen 43% man en 57% vrouw. Hoe hoger de leeftijd, hoe groter het aandeel vrouwen in de bevolking.

vorige hoofdstuk 8 ziekenhuiszorg

volgende hoofdstuk 10 Geestelijke gezondheidszorg

www.rivm.nl d.d. 12-11-2004.

Zantinge, E.M. e.a. (red.), Gezond ouder worden, RIVM, Bilthoven, 2011, p. 15.

Boer, A.H. de (red.), Rapportage ouderen 2006; Veranderingen in de leefsituatie en levensloop, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2006, p. 13-15.

Klerk, M.M.Y. de (red.), Rapportage ouderen 2001; veranderingen in de leefsituatie, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2001, p. 126-128; Draak, M. den, ‘Gezondheid’, in: Boer, A.H. de (red.), Rapportage ouderen 2006; Veranderingen in de leefsituatie en levensloop, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2006, p. 120-122.

Schols, J.M.G.A., De toekomst van de chronische zorg,.....ons een zorg?, Universiteit van Tilburg, oratie, 12 november 2004, p. 6; SCP-rapportage ouderen 2004; zorg en wonen voor kwetsbare ouderen, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2004.

Boer, A.H. de, ‘Slotbeschouwing’, in: Boer, A.H. de (red.), Rapportage ouderen 2006; Veranderingen in de leefsituatie en levensloop, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2006, 243-245.

Zie hiervoor: Klerk, M. de, I.Schoemakers-Salkinoja en S. Geerlings, ‘Kwetsbare ouderen’, in: SCP-rapportage ouderen 2004; zorg en wonen voor kwetsbare ouderen, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2004, p. 13-14; Gobbens, R. e.a., ‘Wetenschappelijke definities en metingen van kwetsbaarheid’, in: Campen, C. van (red.), Kwetsbare ouderen, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2011, p. 40-42.

Zie hiervoor: Zantinge, E.M. e.a. (red.), Gezond ouder worden, RIVM, Bilthoven, 2011, p. 21-22.

Campen, C. van (red.), Kwetsbare ouderen, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2011, p. 11-14. Zie ook: SCP-rapportage ouderen 2004; zorg en wonen voor kwetsbare ouderen, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2004.

Klerk, M.M.Y. de (red.), Zorg en wonen voor kwetsbare ouderen; rapportage ouderen 2004, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2004, p. 244-246.

Herweijer, L., ‘Onderwijs en opleiding’, in: Boer, A.H. de (red.), Rapportage ouderen 2006; veranderingen in de leefsituatie en levensloop, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2006, p. 46-47.

Soede, A., ‘Veranderingen in inkomen’, in: Boer, A.H. de (red.), Rapportage ouderen 2006; veranderingen in de leefsituatie en levensloop, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2006, p. 213.

Nederland, T., M. Stavenuiter en M. Wentink, Verborgen armoede; de inkomenspositie van 65-plussers met een onvolledige AOW, Verwey-Jonker instituut, Utrecht, 2007.

Boelhouwer J., M. Clöin en E. Pommer, ‘Zorgen voor elkaar’, in: Bijl, R. e.a. (red.), De sociale staat van Nederland 2011, Sociaal en Cultureel Planbureau, Den Haag, 2011, p. 89-93.

Daal, H.J. van, Vrijwilligerswerk en informele hulp in Nederland, NIMAWO, ’s-Gravenhage, 1990; Timmermans, J.M. (red.), Mantelzorg; over de hulp van en aan mantelzorgers, SCP, Den Haag, 2003.

Post, N., ‘Maatschappelijke participatie en kwaliteit van leven’, in: Zantinge, E.M. e.a. (red.), Gezond ouder worden, RIVM, Bilthoven, 2011, p. 21-22.

Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing, Ministerie van VWS, Den Haag, 2005, p. 51.

Idem, p. 67.

Zie: Ouderenzorg met toekomst; advies van de commissie modernisering ouderenzorg, Ministerie van WVC, Rijswijk, 1994.

Nationale Kruisvereniging, Kruiswerk in beeld. Verantwoording 1981-1985; meerjarenraming 1987-1990, Bunnik, 1987.

Zie: Huijsman, R. en E. Dolmans, ‘Ouderen en het gebruik van gezinsverzorging’, in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 1990, 21.

Nationale Federatie Bejaardenbeleid, Flankerend ouderenbeleid. Ontwikkelingen en vernieuwingen, ’s-Gravenhage, 1988.

Penninx, K., Kwetsbare ouderen in beeld, NIZW Zorg, Utrecht, 2005, p. 5.

Antwoorden op de vragen van de themacommissie Ouderenbeleid over de kabinetsnota ‘Ouderenbeleid in het perspectief van de vergrijzing’ (29389, nr. 5); ‘… gemeenten moeten zorgen voor een goed samenhangend stelsel van ondersteuning voor hun inwoners die niet goed in staat zijn in bepaalde situaties zelf of samen met anderen oplossingen te realiseren. Het gaat om zaken als het huishouden op orde houden, sociale ondersteuning bieden, vervoer met een rolstoel enz.’, Tweede Kamer 2004/05, 30131, nr. 1.

Idem.

Visser, G. en A. Schippers, Het consultatiebureau voor ouderen; inventarisatie van vijftien initiatieven van consultatiebureaus voor ouderen (CbO’s), NIZW, Utrecht, 2005.

Platform Consultatiebureau voor Ouderen, Consultatiebureau voor Ouderen; visiedocument, Kenniscentrum Ouderen/Vilans, Utrecht, 2008; Platform Consultatiebureau voor Ouderen, Consultatiebureau voor Ouderen; werkmethodiek, Kenniscentrum Ouderen/Vilans, Utrecht, 2008.

Platform Consultatiebureau voor Ouderen, Consultatiebureau voor Ouderen; visiedocument, Kenniscentrum Ouderen/Vilans, Utrecht, 2008, p. 8.

Visser, G., A. Schippers en V. Hopstaken-Leckie, Model voor de functie van het Consultatiebureau voor ouderen in Limburg; advies voor de Provincie Limburg, Kenniscentrum Ouderen/Vilans, Utrecht, 2007, p. 3-4.

Bussemaker, J., Consultatiebureau voor ouderen, brief d.d. 21 december 2007 aan de Tweede Kamer (DMO-CB-U-28080190), Ministerie van VWS, Den Haag, 2007.

Platform Consultatiebureau voor Ouderen, Consultatiebureau voor Ouderen; visiedocument, Kenniscentrum Ouderen/Vilans, Utrecht, 2008, p. 16.

Idem, p. 24; Visser, G., A. Schippers en V. Hopstaken-Leckie, Model voor de functie van het Consultatiebureau voor ouderen in Limburg; advies voor de Provincie Limburg, a.w., p. 34.

Klink, A, en J. Bussemaker, Versterking preventieve gezondheidszorg voor ouderen, brief d.d. 15 oktober 2009 (PG/OGZ-2939632), Ministerie van VWS, Den Haag, 2009.

Schippers, A., e.a., Zorgen voor morgen; schets van preventieve zorg voor ouderen, Vilans, 2009, p. 7-8.

Vragen gesteld door de leden der kamer, met de daarop door de regering gegeven antwoorden, Tweede Kamer, vergaderjaar 2008-2009, Aanhangsel 4787-4788. Zie ook: Klink, A., Antwoord op vragen kamerlid Leijten over ouderengezondheidszorg, brief d.d. 23 maart 2010 (PG-U-2987246). Zie voor een concreet voorbeeld: Consultatiebureaus voor ouderen in Friesland; verslag symposium 7 april 2009, Provinciehuis Leeuwarden, 2009.

Schippers, A. e.a., Zorgen voor morgen; schets van preventieve zorg voor ouderen, a.w., p. 8.

CBS, Statistisch Jaarboek 2004, Voorburg/Heerlen, 2004.

Mededeling Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg, 29 juli 1999.

Mededeling Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg, 30 mei 2000.

Idem.

Mededeling Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg, 29 juli 1999.

Klerk, M.M.Y. de, Rapportage ouderen 2001, Sociaal en Cultureel Planbureau, Rijswijk, 2002.

Zie: Sluijs, H. van der, Ordening en sturing in de ouderenzorg, WRR, Staatsuitgeverij, ’s-Gravenhage, 1988.

Financieel Overzicht Gezondheidszorg en Maatschappelijke Dienstverlening (FOGM), Ministerie van WVC, Leidschendam, 1988.

VNG, Indicatiecommissies bejaardenoorden, Groene Reeks 104, VNG-Uitgeverij, ’s-Gravenhage, 1990.

Projectgroep ODO, Demonstratieprojecten in de ouderenzorg, ITS, Nijmegen, 1991; Romijn, C. en C. Tunissen, De implementatie van de resultaten van de demonstratie- en andere substitutieprojecten in de ouderenzorg, ITS, Nijmegen, 1994.

Zie: Deegen, J.J.E.C. en R. Huijsman, Schakelen in de keten tussen vraag en aanbod; regionale indicatieorganen in de ouderenzorg, Elsevier gezondheidszorg, Maarssen, 1999.

Zie hierover: Loveren-Huyben, C.M.S., Ontwikkeling in verzorgingshuizen, Beuningen, 1995 (diss.).

Vergelijk de discussies over wonen met dienstverlening na de wozoco-voorstellen voor een apart tussengebied tussen wonen en intramurale zorg van het Ministerie van VWS in 1993. Voor onderzoek wordt verwezen naar: Bureau Hoeksma, Homans en Menting, Inventarisatie woonzorgprojecten, Enschede, 1993; Puts, P. en R. Joosten, Inventarisatie woonzorgprojecten voor ouderen, Social Research/UTF, 1993; Puts, P., De vertrouwde omgeving, Social Research/UTF, 1994 en Singelenberg, J., Eindrapport nationale survey woonzorgcomplexen, SEV, Rotterdam, 1999.

Oostvogel, F.J.G., ‘De historische ontwikkeling van het verpleeghuis’, in: Trommel, J, M.W. Ribbe en J.A. Stoop (red.), Capita selecta van de verpleeghuisgeneeskunde, Bohn, Scheltema & Holkema, Utrecht, 1989, p. 33-20.

Troonrede 1959.

Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting, Zorg dat je thuis blijft wonen. Alternatieven voor het verzorgings- en verpleeghuis, Rotterdam, 1992; Boon, L. (red.), Zorgen & wonen, Stichting SYMPOZ, Amsterdam, 1994; Nationale Raad voor de Volksgezondheid, Wonen met zorg, Zoetermeer, 1994.

Zie voor kenmerken van de verpleeghuispopulatie in die periode van verpleeghuiszorg: Ribbe, M.W. en J.Th. van Mens, ‘Enkele kenmerken van verpleeghuispatiënten’, in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 130 (1986), nr. 14, p. 642-646; Hoogendoorn, D., ‘Verpleeghuis, ziekenhuis, vergrijzing’, in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 130 (1986), nr. 14, p. 620-622; Ribbe, M.W., ‘Verpleegduur en beddengebruik van verpleeghuispatiënten’, in: Medisch Contact, 44 (1989), nr. 39, p. 1250-1252; Ribbe, M.W., D.H.M. Frijters en J.Th. van Mens, ‘Kenmerken van verpleeghuispatiënten bij eerste opname: leeftijd, geslacht en morbiditeit’, in: Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 137 (1993), p. 2544-2548.

Substitutie verpleeghuiszorg, Ziekenfondsraad, Amstelveen, 1991; Knapen, M., Extra zorg thuis aan verpleeghuisgeïndiceerden, Stichting Social Research, Nijmegen, 1995.

Knapen, M., Inventarisatie hospices/units in Nederland, Stichting Social Research, Gennep, september 1999.

Verpleeghuis, meer thuis?, Discussienota van het bestuur van de sectie verpleeghuizen van de Nationale Ziekenhuisraad, Utrecht, 1985.

Jaarverslag Geneeskundig Hoofdinspecteur voor de Volksgezondheid, Den Haag, 1983; Richtlijnen ex artikel 3 Wet Ziekenhuisvoorzieningen, a.w.

Vademecum gezondheidsstatistiek Nederland 1999, CBS, Voorburg, 1999.

CBS StatLine; per 2006 is het CBS overgestapt van een functionele beschrijving naar een institutionele beschrijving, zodat vanaf 2006 nieuwe cijferreeksen ontstaan.

Voorjaarsbrief Zorg, Ministerie van VWS, Den Haag, 2000.

Hier kan gewezen worden op het interessante gegeven dat niet minder dan 45% van de Nederlandse gezondheidszorginstellingen aangesloten bij de Nationale Ziekenhuisraad, deel uitmaakten van een overkoepelende ‘eigenaar’. Zie hierover: Können, E.E., Ziekenhuis; samenwerking, fusie en regionalisatie, dissertatie, Rotterdam, 1984, hfdst. 8.

Zie voor een overzicht: Kruis, Th.A. en M. Dekker, ‘Verpleeghuis “Sancta Monica” en verzorgingstehuis “Huize Zevenbergen”’, in: Peters, J.H. e.a. (red.), Management in de gezondheidszorg, Bohn, Scheltema en Holkema, Utrecht, 1984 (losbladig).

De identiteit van het verpleeghuis; een bundel opstellen, De Tijdstroom, Lochem/Poperinge, 1981.

Dekker, M., Democratisering en leefklimaat, Nationaal Ziekenhuisinstituut, Utrecht, 1980.

Remmen, J.W.M., Bejaardenoordbewoners of verpleeghuispatiënten?, Stubeg, Hoogezand, 1985.

Advies Samenwerking tussen Bejaardenoorden en Verpleeghuizen, a.w., hoofdstuk 5–6; Leeuwen, P.J. van, ‘De identiteit van het verpleeghuis’, in: Medisch Contact, 41, 1986, nr. 5, p. 141-144; Franse, J.J.A. en F.A. van Spanje, ‘Verpleeghuis: doelstelling, taken, functies’, in: Medisch Contact, 41, 1986, nr. 21, p. 672-674.

Arcares, De toekomst van het verzorgingshuis; visienota, Utrecht, 2004, p. 11.

VNZ/KLOZ, Ouderenzorg hard aan verjonging toe, Zeist/Houten, 1993.

Staatssecretarissen van VWS/VROM, Modernisering ouderenzorg, Rijswijk, 1995.

Arcares, De toekomst van het verzorgingshuis; visienota, a.w., p. 12.

Idem, p. 13.

Zie voor de keuze van volledige extramuralisering: Mandemaker, T. en L. Christ, De volledige extramuralisering van het verzorgingshuis, NIZW/Uitgeverij Lemma, Utrecht, 2005.

Arcares, De toekomst van het verzorgingshuis; visienota, a.w., p. 18-19.

Nouws, H. en M. van der Linden, Aan de slag met woonzorgzones; instrumenten voor initiatiefnemers, Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg, Utrecht, 2003, p. 7. Zie voor een bredere conceptuele beschouwing en praktijkvoorbeelden: Rossum, H. van, Idealen in aanbouw; woonwijken met diensten en zorg, RIGO Research en Advies, Amsterdam, 2005.

Singelenberg, J.P.J., Van verpleeghuis naar tweedelijn zorgcentrum; functies en capaciteiten, Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg, Utrecht, mei 2003, p. 1; Nuijens, J.M., P. Schoof en J. Smid, De functie medische behandeling in de ouderenzorg; evaluatie van strategische opties voor verpleeghuizen. Studie in het kader van de TIAS-leergang Strategie en Management van Organisaties in de Gezondheidszorg, Tilburg, 2004.

Bolscher, A. e.a., Tweedelijnszorg-centrum; van concept naar praktijk, RIGO Research en Advies BV, Amsterdam, juli 2003, p. 1-2. Zie ook: Singelenberg, J.P.J., Van verpleeghuis naar tweedelijn zorgcentrum; functies en capaciteiten, Aedes-Arcares Kenniscentrum Wonen-Zorg, Utrecht, mei 2003, p. 7.

Singelenberg, J.P.J., Van verpleeghuis naar tweedelijn zorgcentrum; functies en capaciteiten, a.w., p. 7.

Gezondheidsraad, Dementie; publicatienummer 2002/04, Den Haag, 2002.

DatabankWonen-Zorg, Aedes-ActiZ Kenniscentrum Wonen Zorg, Utrecht. Het Aedes-ActiZ Kenniscentrum Wonen-Zorg heeft sinds 2003 een landelijke databank voor kleinschalig wonen voor mensen met dementie. In 2005 is deze databank samengevoegd met vergelijkbare overzichten van woonzorgzones en woonzorgcomplexen tot de Databank Wonen-Zorg. De databank kan online geraadpleegd worden via www.kcwz.nl of via www.databankwonenzorg.nl. Zie ook: Waarde, H. van en M. Wijnties, De toekomst van kleinschalig wonen voor mensen met dementie, Aedes-ActiZ Kenniscentrum Wonen-Zorg, Utrecht, 2006.

Depla, M. en S. te Boekhorst, Kleinschalig wonen voor mensen met dementie: doen of laten?, Trimbos-instituut/EMGO-VUmc, Utrecht/Amsterdam, 2007. Zie ook: Krijger, E., Basisdocument kleinschalig wonen in Lorentzhof en Robijnhof, NIZW, Utrecht, 2006; Royers, T., Het is nu alsof het mijn thuis is; onderzoek naar de omslag van traditionele verpleeghuiszorg naar intramuraal kleinschalig wonen, NIZW/KennisCentrum Ouderen, Utrecht, 2005.

Huijsman, R. en I. Bronsvoort, Operationalisering van varianten van kleinschalig verblijf voor dementerenden, Instituut Beleid en Management Gezondheidszorg, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2006, p. 39.

Wel, P.C. van der, Toekomstschets verpleeghuiszorg; onderzoek naar de verschillende visies op de toekomst van de kleinschalige woonvoorzieningen en het verpleeghuis in de zorgverlening aan mensen met een ernstige vorm van dementie. Afstudeerverslag, Beleid en Management Gezondheidszorg, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2005; Depla, M. en S. te Boekhorst, Kleinschalig wonen voor mensen met dementie: doen of laten?, a.w.; Boekhorst, S. te e.a., ‘Kleinschalig wonen voor ouderen met dementie: een begripsverheldering’, in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 38 (2007), nr. 1, p. 17-26.

Zie bijvoorbeeld: Innovatie in de ouderenzorg; inventarisatie van projecten, College Bouw Zorginstellingen, Utrecht, 2006.

Bussemaker, J., Zorg voor ouderen; om de kwaliteit van het bestaan, Brief aan de Tweede Kamer (DLZ/KZ-2771018), Den Haag, 2007, p. 2-3.

Pot, A.M. en J. de Lange (red.), Woonvormen Dementie; een studie naar verpleeghuiszorg voor mensen met dementie, Trimbos-instituut, Utrecht, 2010; Lange, J. de e.a., Monitor woonvormen Dementie; tien factoren voor een succesvolle woonvoorziening voor mensen met dementie, Trimbos-instituut, Utrecht, 2011.

Gemeenschappelijke Persdienst, 6 april 2008. Zie verder: www.nevep.nl. De NeVeP, Nederlandse Vereniging van Particuliere woon- en/of zorgvoorzieningen, is de brancheorganisatie voor particuliere initiatieven van woonzorg voor senioren en bestaat al sinds beginjaren ’70 van de vorige eeuw.

Externe Commissie Fundamentele Herbezinning Langdurige Zorg, Naar autonomie, verbondenheid en een gezond leven; een nieuwe ambitie voor de langdurige zorg, ActiZ, Utrecht, 2010.

Titel: 9 Ouderenzorg
Auteur: J.M. Boot
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: De Nederlandse gezondheidszorg
Print ISBN: 978-90-313-8005-3

Elektronisch ISBN: 978-90-313-8006-0

Copyright: 2013
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-8006-0_9

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen