Top

Gepubliceerd in:

2018 | OriginalPaper | Hoofdstuk

3. Operante technieken en mediatietherapie bij ouders en leerkrachten

Auteurs : Dr. J. D. Bosch, drs. G. Albrecht

Gepubliceerd in: Methoden en technieken van gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

In dit hoofdstuk worden de technieken en methoden, gebaseerd op het door Skinner ontwikkelde operante leerparadigma, uiteengezet en geïllustreerd aan de toepassingsmogelijkheden binnen de kindergedragstherapie. Extra aandacht krijgen de gezins- en schoolcontext, waarin via een intermediair of mediator kinderen en jongeren (cognitief-)gedragstherapeutisch kunnen worden behandeld, voorheen ook wel triadisch werken genoemd. Deze operante wijze van werken via ouders, leerkrachten en groepsleiding wordt in Nederland veelal aangeduid als mediatietherapie. In de internationale literatuur komt men deze benadering vooral tegen onder de noemer training (c.q. ouder-, leerkracht-, en groepsleidingtraining). Zowel preventieve als curatieve toepassingen van gedragsmanagement komen daarbij aan de orde. Met name over de nieuwste ontwikkelingen binnen de schoolwide positive behavior support (SWPBS) worden in deze geüpdatete versie gerapporteerd.

vorige hoofdstuk Gedragsassessment en psychodiagnostiek bij kinderen en jeugdigen: een getrapte benadering

volgende hoofdstuk Anti-angsttechnieken

Barkley, R. A. (1997). Opstandige kinderen: Een compleet oudertrainingsprogramma (vertaald door E. ten Brink). Lisse: Swets & Zeitlinger.

Becker, W. C. (1971). Parents as teachers: A child management program. Champaign, Illinois: Research Press.

Bilsen, H. van, Engelen, T., & Volker, S. (1996). Gedragstherapie in de klas (2^e, herziene druk). Lisse: Swets & Zeitlinger.

Borduin Quetsch, L., Wallace, N. M., Herschell, A., & McNeil, C. B. (2015). Weighing in on the Time-out controversy. An empirical perspective. The Clinical Psychologist, 68(2), 4–19.

Bosch, J. D. (1998). Werken met ouders: Training of mediatietherapie? In M. Akkerman-Zaalberg van Zelst, et al. (Red.), Ouderbegeleiding nader bekeken: Schouders onder de ouders. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Bosch, J. D., & Prins, P. J. M. (2017). N = 1 gevalsstudies kinderen en jongeren. Amsterdam: Boom.

Bosch, J. D., & Ringrose, H. J. (1997). Mediatietherapie met ouders: Individueel en in groepen. Praktijkreeks Gedragstherapie, deel 6. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Bosch, J. D., & Seys, D. M. (1998). Mediatietherapie en operante technieken bij ouders, leerkrachten en in de residentiële setting. In P. J. M. Prins & J. D. Bosch (Red.), Methoden en technieken van gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen. Houten: Bohn Stafleu Van Loghum.

Braet, C., & Bögels, S. (2013). Protocollaire behandelingen voor kinderen en adolescenten met psychische klachten (deel II). Amsterdam: Boom.

Braet, C., & Bögels, S. (2014). Protocollaire behandelingen voor kinderen en adolescenten met psychische klachten (herziene druk, deel I). Amsterdam: Boom.

Brooks, J. (2008). Process of Parenting. Boston: Mc Graw Hill.

Brummelmans, E., Thomaes, S., Overbeek, G., Orobio de Castro, B., Hout, M. A. van den, & Busman, B. J. (2014). Brief report. On feeding those hungry for praise: Person praise backfires in children with low self-esteem. Journal of Experimental Psycho Genetic, 143, 9–14.

Buyse, E., Koomen, H. M. Y., & Verschueren, K. (2007). Interacties tussen leerkrachten en leerlingen. In K. Verschueren & H. M. Y. Koomen (Red.), Handboek Diagnostiek in de Leerlingenbegeleiding. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.

Cooper, J. O., Heron, T. E., & Heward, W. L. (2007). Applied behavior analysis (2nd ed.). New York: Prentice Hall.

Crone, D. A., Hawken, L. S., & Horner, R. H. (2014). Check-in, check-out in positive behavior support. Dagelijkse gedragsondersteuning in de school. Pica: Huizen.

DuPaul, G. J., & Stoner, G. (1994). ADHD in the schools: Assessment and intervention strategies. (The Guilford School Practioner Series). New York: Guilford Press.

Eber, L. (2006). Illinois PBIS evaluation report. LaGrange Park: Illinois State Board of Education, PBIS/EBD Network.

Engelen, T., & Krab, K. (1993). Planmatige benadering van gedragsproblemen in de klas op basis van leertheoretische opvattingen: Het Rotterdamse model. In H. van Bilsen, et al. (Red.), Gedragstherapie in de klas. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Eyberg, S. M., & McDiarmid, M. D. (2005). Parent-child interaction therapy. In A. M. Gross & R. S. Drabman (Eds.), Encyclopedia of behavior modification and cognitive-behavior therapy (Vol. 2, pp. 940–944). Thousand Oaks, CA: Sage.

Fabiano, G. A., Pelham, W. E., Coles, E. K., Gnagy, E. M., Chronis-Tuscano, A., & O’Connor, B. C. (2009). A meta-analysis of behavioral treatments for attention-deficits/hyperactivity disorder. Clinical Psychology Review, 29, 129–140.CrossRefPubMed

Filcheck, H. A., McNeil, C. B., Greco, L. A., & Bernard, R. (2004). Using a whole-class token economy and coaching of teacher skills in a preschool classroom to manage disruptive behavior. Psychology in the Schools, 4, 351–361.CrossRef

Hattie, J. (2014). Leren zichtbaar maken. Rotterdam: Bazalt.

Hermanns, J., Öry, F., & Schrijvers, G. (2005). Helpen bij opgroeien en opvoeden: Eerder, sneller en beter. Een advies over vroegtijdige signalering en interventies bij opvoed- en opgroeiproblemen. Advies uitgebracht op verzoek van Staatssecretaris drs. C. Ross-Van Dorp.

Hinfelaar, M., Verheijden, A., & Prins, P. J. M. (2011). ADHD: Wat kan de juf (m/v) ermee? Effectiviteit van een leerkrachttraining. Kind & Adolescent, 42, 66–83.CrossRef

Horner, R. H., Sugai, G., Smolkowski, K., Eber, L., Nakasato, J., Todd, A. W., et al. (2009). A randomized, wait-list controlled effectiveness trial assessing school-wide positive behavior support in elementary schools. Journal of Positive Behavior Interventions, 11(3), 133–144.CrossRef

Hunter, L. (2003). School psychology: A public health framework III. Managing disruptive behavior in schools: The value of a public health and evidence-based perspective. Journal of School Psychology, 41, 39–59.CrossRef

Jones, H. A., & Chronis-Tuscano, A. (2008). Efficacy of teacher in-service training for attention-deficit/hyperactivity disorder. Psychology in the Schools, 45, 918–929.CrossRef

Kaminsky, J. W., Valle, L. A., Filene, J. H., & Boyle, C. L. (2008). A meta-analytic review of components associated with parent training program effectiveness. Journal of Abnormal Child Psychology, 36, 567–589.CrossRef

Kazdin, A. (1987). Treatment of antisocial behavior in children: Current status and future directions. Psychological Bulletin, 102, 187–203.CrossRefPubMed

Lange, M. de, Matthys, W., Foolen, N., Addink, A., Oudhof, M., & Vermeij, K. (2013). Richtlijn Ernstige gedragsproblemen voor de jeugdhulp en jeugdbescherming. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. (www.richtlijnenjeugdhulp.nl).

Lovaas, O. I. (1987). Behavioral treatment and normal education and intellectual functioning of young autistic children. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55, 3–9.CrossRefPubMed

Machalicek, W., O’Reilly, M. F., Beretvas, N., Sigafoos, J., & Lancioni, G. E. (2007). A review of interventions to reduce challenging behavior in school settings for students with autism spectrum disorders. Research in Autism Spectrum Disorders, 1, 229–246.CrossRef

Martin, G., & Pear, J. (2014). Behavior modification: What is it and how to do it (10th ed.). New York: Pearson Prentice.

Marzano, R. J. (2013). Wat werkt op school. Research in actie. Rotterdam: Bazalt.

Mathews, J. R., Friman, C., Barone, P. V. J., Ross, L. V., & Chistophersen, E. R. (1987). Decreasing dangerous infant behaviors through parent instruction. Journal of Applied Behavior Analysis, 20, 165–168.CrossRefPubMedPubMedCentral

Matson, J. L., & Boisjoli, J. A. (2009). The token economy for children with intellectual disability and/or autism: A review. Research in Developmental Disabilities, 30, 240–248.CrossRefPubMed

McCart, M. R., Priester, P. E., Davies, W. H., & Azen, R. (2006). Differential effectiveness of behavioral parent-training and cognitive-behavioral therapy for antisocial youth: A meta-analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 34(4), 527–543.CrossRefPubMed

McIntosch, K., & Av-Gay, H. (2007). Implications of current research on the use of functional behavior assessment and behavior support planning in school systems. International Journal of Behavior and Cognitive Therapy, 3, 38–49.

Mey, W. de, Messiaen, V., Hulle, N. van, Merlevede, E., & Winters, S. (2005). Samen sterker Terug Op Pad (STOP4-7) Een vroege interventie voor jonge kinderen met gedragsproblemen. Amsterdam: Uitgeverij SWP.

Mueller, C. M., & Dweck, C. S. (1998). Praise for intelligence undermines children’s motivation and performance. Journal of Personality and Social Psychology, 75, 33–52.CrossRefPubMed

Nelen, M., Das, T., Blonk, A., Reijnders, I., Baard, M., Leeuwen, E. van, et al. (2016). De vijf pijlers van SWPBS anno 2016. Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 55, 484–493.

O’Donohue, W., & Ferguson, K. E. (2006). Evidence-based practice in psychology and behavior analysis. The Behavior Analyst Today, 7, 335–352.CrossRef

Patterson, G. R. (1982). Coercive family process. Eugene, OR: Castalia.

Patterson, G. R. (2005). The Next Generation of PMTO Models. The Behavior Therapist, 28, 25–32.

Patterson, G. R., Forgatch, M. F., & DeGarmo, D. S. (2010). Cascading effects following interventions. Development and Psychopathology, 22, 949–970.CrossRefPubMedPubMedCentral

Pearl, E. S. (2009). Parent management training for reducing oppositional and aggressive behavior in preschoolers. Aggression and Violent Behavior, 14, 295–305.CrossRef

Pizzat, F. (1965). Behavior modification in residential treatment for children: Model of a program. New York: Morningside Heights.

Quiltich, H. R. (1975). A comparison of three staff management procedures. Journal of Applied behavior Analysis, 8, 59–66.CrossRef

Raemdonk, K. van (2009). Mediatietherapie in de residentiële zorg voor kinderen en jeugdigen. Antwerpen/Apeldoorn: Garant.

Seys, D. M., & Duker, P. C. (1988). Effects of staff management on the quality of residential care for mentally retarded individuals. American Journal of Mental Deficiency, 93, 388–394.

Skinner, B. F. (1965). Technology of teaching. Proceedings of the Royal Society, 162, 427–443.CrossRef

Skinner, B. F. (1971). Beyond freedom and dignity. New York: Knopf.

Sorlie, M. -A., & Ogden, T. (2015). School-wide positive behavior support – Norway: Impacts on problem behavior and classroom climate. International Journal of School & Educational Psychology, 3(3). http://doi.org/10.1080/21683603.2015.1060912.

Tarbox, R. S. F., Ghezzi, P. M., & Wilson, G. (2006). The effects of token reinforcement on attending in a young child with autism. Behavior Interventions, 21, 155–164.CrossRef

Tharp, R., & Wetzel, R. (1969). Behavior modification in the natural environment. New York: Academic Press.

Theunissen, A., & Haspels, M. J. G. (2007). 3× Groei. De oudertraining. Handleiding voor ouderbegeleiding. Amsterdam: PI Research.

Thorndike, E. L. (1911). Provisional laws of acquired behavior learning, animal intelligence. New York: McMillan.

Verschueren, K. (2009). Leraren maken een verschil. Kind en Adolescent, 30, 197–200.CrossRef

Walker, D., Greenwood, Ch. R., & Terry, B. (1994). Management of Classroom Disruptive Behavior Performance Problems. In L. W. Craighhead, A. E. Kazdin, & M. J. Mahoney (Eds.), Cognitive and behavioral interventions: an empirical appraoch to mental health problems (pp. 215–234). Boston: Allyn & Bacon.

Webster-Stratton, C., & Reid, J. M. (2011). The incredible years program for children from infancy to pre-adolescence: Prevention and treatment behavior problems. In R. C. Murrihy, A. D. Kidman, & T. H. Ollendick (Eds.), Clinician handbook for assessing and treatment of conduct problems in youth. New York: Springer Press.

Weisz, J. R., & Kazdin, A. E. (2010). Evidence-based psychotherapies for children and adolescents (2nd ed.). New York: Guilford Press.

Weisz, J. R., Kuppens, S., Ng, M. Y., Eckshtain, D., Ugueto, A. M., Vaughn-Coaxum, R., et al. (2017). What five decades of research tells us about the effects of youth psychological therapy: A multilevel meta-analysis and implications for science and practice. American Psychologist, 72(2), 79–117.CrossRefPubMed

Weymeis, H. (2015). Wij zijn gedrag: Positief gedrag in het onderwijs. Leuven: Acco.

Wiel, N. van de, Hoppe, A., & Matthys, W. (2003). Minder boos en opstandig. Een gedragstherapeutisch programma voor kinderen met disruptieve gedragsstoornissen en hun ouders. Utrecht: UMC, afdeling Kinder- en Jeugdpsychiatrie.

Titel: Operante technieken en mediatietherapie bij ouders en leerkrachten
Auteurs: Dr. J. D. Bosch
drs. G. Albrecht
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Methoden en technieken van gedragstherapie bij kinderen en jeugdigen
Print ISBN: 978-90-368-1971-8

Elektronisch ISBN: 978-90-368-1972-5

Copyright: 2018
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1972-5_3

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen