Onderzoek en behandeling van lage rugklachten

16. Een 71-jarige man met hevige pijn en stijfheid in het rechterbeen na een val van een ladder

Samenvatting

Een 71-jarige man valt van een ladder, op zijn rechterheup. Direct heeft hij hevige pijn in zijn rechterbeen. De huisarts vreest een heupfractuur, echter het onderzoek van de heup is negatief. Pijnstillers en afwachtend beleid hebben na tien dagen nog geen resultaat opgeleverd. Wat is er mis?

Koos van Nugteren

Naar de volledige tekst

17. Een 38-jarige man met steeds terugkerende nachtelijke rug- en bilpijn die sterk vermindert in de loop van de ochtend

Samenvatting

Een 38-jarige man met hevige lage rug- en bilpijn die spontaan ontstaat in de nacht, in de loop van de dag wegtrekt en vervolgens ‘s nachts weer terugkeert. Dit is een merkwaardig beeld dat niet direct een orthopedisch probleem lijkt te zijn. Belasting van rug en benen lijkt de situatie namelijk te verbeteren, terwijl rust de pijn oproept. Kan dit iets ernstigs zijn of misschien iets reumatisch?

Koos van Nugteren

Naar de volledige tekst

Voorwerk

1. Inleiding

Samenvatting

De inleiding beschrijft nauwkeurig vanuit welke weefsels rugpijn kan ontstaan. Het verraderlijke is echter dat rugpijn lang niet altijd wordt gevoeld op de plaats waar het weefsel geprikkeld wordt. Toch zijn er vier vormen van rug- en beenpijn die nauwkeurig in verband gebracht kunnen worden met de locatie van weefselprikkeling. Dit hoofdstuk geeft een duidelijk overzicht hiervan. Verder wordt uitgebreid de rol van de discus beschreven bij het ontstaan van wat vaak aspecifieke rugpijn wordt genoemd.

Koos van Nugteren

2. Lage rugpijn bij een 13-jarige scholier

Samenvatting

Een 13-jarige scholier krijgt rugpijn tijdens schijnbaar lichtbelaste activiteiten als pianospelen en het spelen van computerspelletjes. Zijn ouders maken zich ongerust en vragen een consult bij de kinderfysiotherapeut. Bij kinderen moet men immers extra opletten of er afwijkingen in de rug ontstaan tijdens de groei. Hoe zeldzaam is het dat kinderen rugpijn krijgen?

Ingrid Vrenken

3. Addendum: lage rugklachten bij tieners

Samenvatting

Kinderen spelen steeds minder vaak buiten. Zij spelen steeds vaker in een virtuele wereld van computergames en dergelijke. En deze manier van spelen wordt vrijwel altijd zittend gedaan. Daar komt bij dat kinderen ook op school bijna voortdurend zitten. De vraag is of dit consequenties heeft voor de houding van het lichaam en de kwetsbaarheid van de rug. Dit addendum gaat dieper op deze vraag in. Verder worden aanbevelingen gedaan voor een juiste zithouding met de minste risico’s op het ontstaan van lage rugklachten.

Piet van Loon, Koos van Nugteren

4. Frequent optredende nek- en rugklachten bij een 23-jarige hockeyster

Samenvatting

Een 23-jarige vrouw heeft rugklachten sinds haar vroege tienerjaren. Zolang ze in beweging is, vallen de klachten wel mee. Langdurig staan en langdurig zitten roepen de pijn op. Bij inspectie valt op dat zij een opmerkelijk sterke kyfolordose heeft. Wat is er aan de hand?

Koos van Nugteren

5. Addendum: discusdegeneratie van de lumbale wervelkolom

Samenvatting

Dit hoofdstuk beschrijft de anatomie, fysiologie en pathologie van de discus intervertebralis. Aan bod komen de manier waarop de discus zijn voeding krijgt, hoe hij geïnnerveerd wordt en welk typen letsel in de loop van een mensenleven kunnen ontstaan. Verder beschrijft het hoofdstuk de consequenties van een discusdegeneratie voor omringende weefsels, zoals de eindplaten van de wervellichamen, de facetgewrichten en de weefsels binnen het wervelkanaal. Begrip van deze mechanismen is van belang voor een juiste diagnose na de anamnese en het klinisch onderzoek van een rugpatiënt.

Koos van Nugteren

6. Acute lumbago bij een 26-jarige fysiotherapeut die leidde tot chronische lage rugklachten: een follow-up van 35 jaar

Samenvatting

Dit hoofdstuk beschrijft het natuurlijke beloop van een niet-behandelde, recidiverende, acute lumbago die uiteindelijk ontaardt in een chronische lumbago. Het veranderende karakter van de symptomatologie wordt verklaard met illustraties en tekst. De bijzonder lange follow-up geeft een goede indruk van wat er kan gebeuren als een patiënt niet de juiste informatie en behandeling krijgt.

Koos van Nugteren

7. Recidiverende acute lumbago bij een schaatsliefhebber

Samenvatting

De hier besproken casus lijkt veel op de hieraan voorafgaande: weer betreft het een recidiverende lumbago, maar nu bij iemand die op de juiste manier behandeld is; een voorbeeld van hoe het beter kan.

Henk Jan Kooke, Bert Bruggeman, Gerben Geerdink

8. Recidiverende lumbago: conservatieve behandeling en preventie

Samenvatting

Dit hoofdstuk beschrijft het beleid na een episode van acute lumbago evenals de instructies over wat een patiënt kan doen ter preventie van een recidief. Op het eind van het hoofdstuk wordt een opsomming gegeven van veel toegepaste behandelingen die geen zin blijken te hebben. Samen met bijlage IV en V is dit een belangrijk hoofdstuk met informatie over wat men kan doen bij patiënten met recidiverende aanvallen van lage rugpijn.

Koos van Nugteren

9. Hevige lumbale rugpijn met uitstraling in beide benen die niet verdwijnt in lig bij een 47-jarige vrouw

Samenvatting

De patiënt van dit hoofdstuk heeft behalve lage rugpijn ook uitstralende pijn aan de achterzijde van beide benen. Er is sprake van deviatie van de rug en de straight leg raise-test is positief. Kennelijk is hier meer aan de hand dan alleen intern discusletsel.

Koos van Nugteren

10. Addendum: de waarde van beeldvorming bij discogene aandoeningen

Samenvatting

Als men na klinisch rugonderzoek een diagnose stelt, is men geneigd om deze te laten bevestigen met beeldvormende technieken. Dit hoofdstuk maakt duidelijk dat wat bij klinisch onderzoek gevonden wordt, lang niet altijd bevestigd kan worden door beeldvorming. De beeldvormende technieken zijn hier vaak niet geschikt voor. Daar komt nog bij dat regelmatig zaken gevonden worden die geen verband houden met de symptomen van de patiënt. Ten slotte blijkt dat vroege beeldvorming leidt tot een langere duur en ernst van de aandoening vanwege bezorgdheid van de patiënt en onnodige behandelingen.

Koos van Nugteren, Dos Winkel

11. Chronische progressieve lage–rugpijn met uitstraling in twee dermatomen bij een 44–jarige havenarbeider

Samenvatting

Deze casus toont het kenmerkende verhaal van een patiënt die al jaren last heeft van zijn rug. Het begint met een acute spitaanval. In de loop van de jaren gebeurt dit meerdere malen. Na tien jaar straalt de pijn ook uit in het been. Dan krijgt hij opeens problemen met wandelen: het looppatroon is verstoord door krachtsverlies in het been.

Jef Michielsen

12. Toenemende pijnklachten in beide benen tijdens het lopen bij een 55-jarige jarige docent die vier jaar voordien een bypassoperatie onderging

Samenvatting

Twee jaar na een openhartoperatie kreeg een 55-jarige docent pijn in beide benen als hij ging wandelen. Ook kreeg hij beenpijn als hij lang voor de klas stond. Geleidelijk, in de loop een jaar, namen de klachten toe. Op een gegeven moment ontstond al pijn na 50 meter wandelen. Zou er weer iets met de bloedvaten aan de hand zijn?

Koos van Nugteren

13. Addendum: kanaalstenose van de lumbale wervelkolom

Samenvatting

Dit hoofdstuk behandelt de kanaalstenose, een aandoening die frequent voorkomt bij ouderen maar vaak niet gediagnosticeerd wordt. Het hoofdstuk beschrijft de oorzaken, symptomen en de behandeling, zowel conservatief als operatief. Soms is het lastig te differentiëren tussen een neurogene en een vasculaire claudicatio. Een tabel met de verschillen in symptomen maakt het de onderzoeker gemakkelijker om deze twee op elkaar lijkende aandoeningen van elkaar te onderscheiden.

Koos van Nugteren

14. Een 58-jarige man met sinds tien jaar lage rugpijn en recentelijk met uitstraling in het rechterbeen

Samenvatting

Een verhaal van een patiënt met lage rugpijn die tijdens lange wandelingen ook gaat uitstralen naar een been. In zit verdwijnt de pijn vrijwel direct. Eerst wordt deze patiënt specialistisch behandeld met een speciale vorm van pijnbestrijding. Als dat onvoldoende helpt, overweegt hij zich te laten opereren. Toch raadpleegt hij voor de zekerheid eerst nog een fysiotherapeut.

Koos van Nugteren

15. Addendum: injecties en zenuwblokkade bij lage rugklachten

Samenvatting

Als oorzakelijke therapie niet mogelijk is of niet helpt, kan men overwegen om pijngeleidende zenuwen stil te leggen: dan is de pijn ook weg. In de loop van vele jaren zijn er talloze technieken uitgeprobeerd om met injecties of anderszins de pijn te blokkeren. Er werd niet alleen geïnjecteerd met het doel de pijn te bestrijden, maar bijvoorbeeld ook om inflammatie uit te doven of de wervelkolom te ‘verstijven’. Dit addendum maakt duidelijk welke methoden – min of meer – achterhaald zijn en welke niet.

Ellen Hendrickx, Koos van Nugteren

16. Een 71-jarige man met hevige pijn en stijfheid in het rechterbeen na een val van een ladder

Samenvatting

Een 71-jarige man valt van een ladder, op zijn rechterheup. Direct heeft hij hevige pijn in zijn rechterbeen. De huisarts vreest een heupfractuur, echter het onderzoek van de heup is negatief. Pijnstillers en afwachtend beleid hebben na tien dagen nog geen resultaat opgeleverd. Wat is er mis?

Koos van Nugteren

Naar de volledige tekst

17. Een 38-jarige man met steeds terugkerende nachtelijke rug- en bilpijn die sterk vermindert in de loop van de ochtend

Samenvatting

Een 38-jarige man met hevige lage rug- en bilpijn die spontaan ontstaat in de nacht, in de loop van de dag wegtrekt en vervolgens ‘s nachts weer terugkeert. Dit is een merkwaardig beeld dat niet direct een orthopedisch probleem lijkt te zijn. Belasting van rug en benen lijkt de situatie namelijk te verbeteren, terwijl rust de pijn oproept. Kan dit iets ernstigs zijn of misschien iets reumatisch?

Koos van Nugteren

Naar de volledige tekst

18. Addendum: spondyloartritis

Samenvatting

Spondyloartritis is een vrij veel voorkomende aandoening, die vaak niet wordt herkend door (para)medici. Dit komt omdat er veel verschijningsvormen van bestaan die niet direct op eenzelfde probleem lijken te wijzen. Dit hoofdstuk probeert duidelijkheid te geven over de oorzaken van de spondyloartritis, hoe de aandoening wordt gediagnosticeerd en hoe deze kan worden behandeld.

Koos van Nugteren

19. Pijn en controleverlies in beide benen bij een 76-jarige man

Samenvatting

Deze 76-jarige adipeuze man verliest regelmatig de controle over zijn benen, vooral als hij een tijdje heeft gelopen. Dit wordt zo erg, dat hij zijn huis nauwelijks meer uit durft te gaan. De oorzaak van het probleem lijkt op grond van de symptomen op een ernstige kanaalstenose met neurogene claudicatio. Toch is na beeldvormend onderzoek de diagnose vrij verassend.

Koos van Nugteren

Nawerk