Top

Gepubliceerd in:

2022 | OriginalPaper | Hoofdstuk

22. Intoxicaties met en onthouding van alcohol

Auteurs : Drs. M. Belgers, Prof. Dr. A. F. A. Schellekens, Dr. A. Batalla, Dr. R. R. Schür, Prof. Dr. W. van den Brink, Prof. Dr. G. Dom, Dr. N. J. M. Arts, Dr. J. J. Luykx

Gepubliceerd in: Acute psychiatrie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

In het hoofdstuk Intoxicaties met en onthouding van alcohol worden de epidemiologie, aandachtspunten bij anamnese en lichamelijk onderzoek, differentiaaldiagnose en behandelopties besproken. Bij alcoholgerelateerde problemen in de acute situatie kan het gaan om alcoholintoxicatie, alcoholonthouding, Wernicke-encefalopathie of een mengbeeld van een of meerdere van deze. Een Wernicke-encefalopathie is een ernstig neuropsychiatrisch ziektebeeld met hoge mortaliteit als gevolg van ernstige thiamine-deficiëntie. Dit ziektebeeld wordt vooral gezien bij chronisch alcoholisme, maar kan ook optreden bij zwangerschapsbraken, na maagverkleiningen en bij allerlei gastro-intestinale ziekten. De onderliggende neuropathologie is vrij typisch en bestaat uit laesies van de corpora mammillaria, de mediale thalamuskernen, diverse andere subcorticale kernen en/of de vermis van het cerebellum. Het belangrijkste doel bij verdenking van stoornissen in het gebruik van alcohol in de acute situatie is daarom het voorkomen of vroegtijdig behandelen van een thiamine-deficiëntie. Deze ontstaat bij mensen met een stoornis in het gebruik van alcohol meestal door een combinatie van factoren: onvoldoende beschikbaarheid ten gevolge van slechte en eenzijdige voeding (behalve wanneer vitamine B1 reeds gesuppleerd wordt), verlies door frequent braken en diarree, verminderde resorptie door een alcoholische gastro-enteritis, toegenomen verbruik vanwege de metabolisering van ethanol en koolhydraten uit de alcoholhoudende dranken en door toename in verbruik van thiamine door een vaak gelijktijdig aanwezig gebrek aan magnesium.

vorige hoofdstuk Intoxicaties met en onthouding van GHB en GBL

volgende hoofdstuk Intoxicaties met en onthouding van overige dempende middelen

Arts, N. J. M., Walvoort, S. J. W., & Kessels, R. P. C. (2017). Korsakoff’s syndrome: A critical review. Neuropsychiatric Disease and Treatment, 13, 2875–2890.CrossRefPubMedPubMedCentral

Arts, N. J. M., Pitel, A. L., & Kessels, R. P. C. (2021). The contribution of mammillary body damage to Wernicke’s encephalopathy and Korsakoff’s syndrome. Handbook of Clinical Neurology, 180, 455–475.CrossRefPubMed

Bijl, R. V., Ravelli, A., & Van Zessen, G. (1998). Prevalence of psychiatric disorder in the general population: Results of the Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS). Social Psychiatry and Psychiatric Epidemiology, 33, 587–595.CrossRefPubMed

Caine, D., Halliday, G. M., Krill, J. J., & Harper, C. G. (1997). Operational criteria for the classification of chronic alcoholics: Identification of Wernicke’s encephalopathy. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 62, 51–60.CrossRefPubMedPubMedCentral

Cowan, C., & Su, M. (z.d.). Ethanol intoxication in adults. In S. J. Traub (Red.), UpToDate. UpToDate.

De Graaf, R., Ten Have, M., Tuithof, M., et al. (2013). Incidentie van psychische aandoeningen: Opzet en eerste resultaten van de tweede meting van de studie NEMESIS-2. Trimbos-instituut.

Djelantik, M., Bloemkolk, D., & Tijdink, J. (2015). Wernicke-encefalopathie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 57, 210–214.

Farmacotherapeutisch Kompas: diazepam. Geraadpleegd op 8 oktober 2021. Via https://www.farmacotherapeutischkompas.nl.

Harper, C. G., Giles, M., & Finlay-Jones, R. (1986). Clinical signs in the Wernicke-Korsakoff complex: A retrospective analysis of 131 cases diagnosed at necropsy. Journal of Neurology, Neurosurgery and Psychiatry, 49, 341–345.CrossRefPubMedPubMedCentral

Heytens, L., Neels, H., Van Regenmortel, N., et al. (2015). Near-fatal persistent anion- and osmolalgap acidosis due to massive gamma-butyrolactone/ethanol intoxication. Annals of Clinical Biochemistry, 52(Pt 2), 283–287.CrossRefPubMed

Hoffman, R. S., & Weinhouse, G. L. (z.d.). Management of moderate and severe alcohol withdrawal syndromes. In S. J. Traub (Red.), UpToDate. UpToDate.

Isenberg-Grzeda, E., Kutner, H. E., & Nicolson, S. E. (2012). Wernicke-Korsakoff-syndrome: Under-recognized and under-treated. Psychosomatics, 53, 507–516.CrossRefPubMed

Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ (2009). Stoornissen in het gebruik van alcohol. Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ.

Mehler, P. (z.d.). Anorexia nervosa in adults and adolescents: The refeeding syndrome. In J. Yager (Red.), UpToDate. UpToDate.

Sechi, G., & Serra, A. (2007). Wernicke’s encephalopathy: New clinical settings and recent advances in diagnosis and management. Lancet Neurology, 6, 442–455.CrossRefPubMed

So, Y. T. (z.d.). Wernicke encephalopathy. In M. J. Aminoff (Red.), UpToDate. UpToDate.

Van der Sijs, I. H., & Ho-Dac-Pannekeet, M. M. (2002). De behandeling van hypomagnesiëmie. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 146, 934–938.

Victor, M., Adams, R. D., & Collins, G. H. (1989). The Wernicke-Korsakoff syndrome and related neurologic disorders due to alcoholism and malnutrition (2nd ed.). Davis.

Zahr, N. M., Kaufman, K. L., & Harper, C. G. (2011). Clinical and pathological features of alcohol-related brain damage. Nature Reviews. Neurology, 7, 284–294.CrossRefPubMedPubMedCentral

Titel: Intoxicaties met en onthouding van alcohol
Auteurs: Drs. M. Belgers
Prof. Dr. A. F. A. Schellekens
Dr. A. Batalla
Dr. R. R. Schür
Prof. Dr. W. van den Brink
Prof. Dr. G. Dom
Dr. N. J. M. Arts
Dr. J. J. Luykx
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Acute psychiatrie
Print ISBN: 978-90-368-2800-0

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2801-7

Copyright: 2022
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2801-7_22

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen