Top

Gepubliceerd in:

14-05-2021

Het helen van intergenerationele emotionele wonden: een integratieve relationele neurobiologische benadering

Auteur: Mona DeKoven Fishbane

Gepubliceerd in: Gezinstherapie Wereldwijd | Uitgave 2/2021

Samenvatting

Oude wrok en onverwerkte problemen uit het gezin van herkomst kunnen volwassenen belemmeren in hun huidige relatie met ouders, broers en zussen. En dergelijke problemen kunnen ook weer de relatie met de eigen partner of kinderen negatief beïnvloeden. In dit artikel kijken we naar hoe oude emotionele wonden worden gereactiveerd in huidige relaties en naar hoe dit bijdraagt aan de intergenerationele overdracht van pijnlijke ervaringen en trauma’s. Voortbouwend op de intergenerationele gezinstheorie en interpersoonlijke neurobiologie hebben we daarvoor de dynamiek van de reactiviteit en persoonlijke groei verkend. Het menselijke brein functioneert meestal op de automatische piloot, aangestuurd door gewoontes en emotionele reactiviteit. Toch zijn mensen ook in staat tot prefrontale bedachtzaamheid; en tot het maken van bewuste keuzes in hechte relaties. In plaats van hierin het slachtoffer te zijn van onze ouders, ons gezinsverleden, kunnen we ook de regie nemen over ons huidige relationele leven. Sommige interventies kunnen volwassenen helpen om ‘zich van het juk van hun jeugd te ontdoen’; namelijk door emotionele wonden te helen en door vroegere gezinsrelaties “volwassen te laten worden”. We belichten in dit artikel ook de schade die kan ontstaan als de schuld voor die oude emotionele wonden bij de ouders wordt gelegd en houden dit tegen het licht van de ‘rejunctieve actie’ en het ‘cultiveren van betrouwbaarheidsbronnen in intergenerationele relaties’, zoals beschreven door Ivan Boszormenyi-Nagy. We kunnen het gezin daarbij zowel bezien in de culturele context, als binnen de levenscyclus, inclusief de mogelijke bronnen van stress en veerkracht. Ook behandelen we het thema ‘ouder worden binnen een intergenerationeel gezin’, waarbij we ingaan op hoe volwassen kinderen en hun ouders een persoonlijke groei kunnen doormaken door het aangaan van de uitdagingen in een bepaalde levensfase. De relationele ethiek staat daarbij telkens centraal: hoe kunnen we leven volgens onze waarden, en hoe kunnen we binnen intergenerationele relaties ‘het beste uit onszelf halen?’

vorige artikel Posttraumatische stressstoornis en opvoedingsstijl: de mediërende rol van emotieregulatie

volgende artikel Moderne liefde: de driehoeksverhouding tussen jou en mij en de smartphone

Bateson, M. C. (2011). Composing a further life: the age of active wisdom. New York: Vintage.

Bennett, J. M., Fagundes, C. P., & Kiecolt-Glaser, J. K. (2013). The chronic stress of caregiving accelerates the natural aging of the immune system. In J. A. Bosch, A. C. Phillips & J. M. Lord (red.), Immunosenescence: psychological and behavioral determinants (pag. 35–46). Berlin, Heidelberg, New York: Springer.CrossRef

Biggs, S., & Lowenstein, A. (2011). Generational intelligence: a critical approach to age relations. London: Routledge.

Boszormenyi-Nagy, I., & Krasner, B. (1986). Between give and take: a clinical guide to contextual therapy. NewYork: Brunner/Mazel.

Boszormenyi-Nagy, I., & Spark, G. (1973). Invisible loyalties: reciprocity in intergenerational family therapy. New York: Harper & Row.

Boszormenyi-Nagy, I., & Ulrich, D. (1981). Contextual family therapy. In A. S. Gurman & D. P. Kniskern (red.), Handbook of family therapy (pag. 159–186). New York: Brunner/Mazel.

Bowen, M. (1978). Family therapy in clinical practice. New York: Jason Aronson.

Buber, M. (1957). Guilt and guilt feelings. Psychiatry, 20, 114–129.PubMedCrossRef

Cacioppo, J. T., & Patrick, W. (2008). Loneliness: human nature and the need for social connection. New York: WW Norton.

Carter, B., & McGoldrick, M. (1988). The changing family life cycle: a framework for family therapy (2e druk.). New York: Gardner Press.

Champagne, F. A. (2008). Epigenetic mechanisms and the transgenerational effects of maternal care. Frontiers in Neuroendocrinology, 29, 386–397.PubMedPubMedCentralCrossRef

Cowan, R., & Thal, L. (2015). Wise aging: Living with joy, resilience, and spirit. New York: Behrman House.

Cozolino, L. (2008). The healthy aging brain: Sustaining attachment, attaining wisdom. New York: WW Norton.

Day, J. R., Anderson, R. A., & Davis, L. L. (2014). Compassion fatigue in adult daughter caregivers of a parent with dementia. Issues in Mental Health Nursing, 35, 796–804.PubMedPubMedCentralCrossRef

Decety, J., & Jackson, P. L. (2004). The functional neuroarchitecture of human empathy. Behavioral and Cognitive Neuroscience Reviews, 3, 71–100.PubMedCrossRef

Doidge, N. (2007). The brain that changes itself. New York: Viking.

Eisenberger, N. I., & Lieberman, M. D. (2004). Why rejection hurts: a common neural alarm system for physical and social pain. Trends in Cognitive Sciences, 8, 294–300.PubMedCrossRef

Emmons, R. A., & McCullough, M. E. (2003). Counting blessings versus burdens: an experimental investigation of gratitude and subjective well-being in daily life. Personality and Social Psychology, 88, 377–389.CrossRef

Epel, M., Blackburn, E. H., Lin, J., Dhabhar, F. S., Adler, N. E., Morrow, J. D., et al. (2004). Accelerated telomere shortening in response to life stress. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 101, 17312–17315.PubMedPubMedCentralCrossRef

Erdem, G., & Safi, O. A. (2018). The cultural lens approach to Bowen family systems theory: contributions of family change theory. Journal of Family Theory and Review, 10, 49–483.CrossRef

Falicov, C. J. (2015). Latino families in therapy (2e druk.). New York: Guilford.

Faulkner, W. (1975). Requiem for a nun. New York: Vintage.

Fingerman, K. (2002). Mothers and their adult daughters. New York: Prometheus.

Firestone, T. (2019). Words into wisdom: healing intergenerational jewish trauma. Rhinebeck: Monkfish Book.

Fishbane, M. D. (2005). Differentiation and dialogue in intergenerational relationships. In J. Lebow (red.), Handbook of clinical family therapy (pag. 543–568). Hoboken: John Wiley & Sons Inc..

Fishbane, M. D. (2009). “Honor your father and your mother”: intergenerational values and jewish tradition. In F. Walsh (red.), Spiritual resources in family therapy (2e druk. pag. 174–193). New York: Guilford.

Fishbane, M. D. (2011). Facilitating relational empowerment in couple therapy. Family Process, 50, 337–352.PubMedCrossRef

Fishbane, M. D. (2013a). Loving with the brain in mind: Neurobiology and couple therapy. New York: WW Norton.

Fishbane, M. D. (2013b). A neurobiological-relational approach to couple therapy. In J. V. Jordan & J. Carlson (red.), Creating connection: a relational-cultural approach with couples (pag. 166–185). New York: Routledge.

Framo, J. (1981). The integration of marital therapy with sessions with family of origin. In A. S. Gurman & D. P. Kniskern (red.), Handbook of family therapy (pag. 133–157). New York: Brunner/Mazel.

Gazzaniga, M. (2008). Human: the science behind what makes us unique. New York: HarperCollins.

Hargrave, T. (1994). Families and forgiveness: Healing wounds in the intergenerational family. London: Routledge.

Hargrave, T. D., & Pfitzer, F. (2003). The new contextual therapy: guiding the power of give and take. New York: Brunner-Routledge.

Hazan, C., & Shaver, P. (1987). Romantic love conceptualized as an attachment process. Journal of Personality and Social Psychology, 52, 511–524.PubMedCrossRef

Isay, J. (2008). Walking on eggshells: navigating the delicate relationship between adult children and parents. New York: Anchor.

Jordan, J. (1997). A relational perspective for understanding women’s development. In J. V. Jordan (red.), Women’s growth in diversity: more writings from the stone center (pag. 9–24). New York: Guilford.

Keltner, D. (2009). Born to be good: the science of a meaningful life. New York: WW Norton.

Kiecolt-Glaser, J. K., & Glaser, R. (2010). Psychological stress, telomeres, and telomerase. Brain, Behavior, and Immunity, 24, 529–530.PubMedPubMedCentralCrossRef

Kiecolt-Glaser, J. K., Gouin, J.-P., & Hantsoo, L. (2010). Close relationships, inflammation, and health. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 35, 33–38.PubMedCrossRef

Kraybill, D. B., Nolt, S. M., & Weaver-Zercher, D. L. (2007). Amish grace: how forgiveness transcended tragedy. San Francisco: Jossey-Bass.

LeDoux, J. (1996). The emotional brain: the mysterious underpinnings of emotional life. New York: Simon & Schuster.

Lerner, H. (1985). The dance of anger: a woman’s guide to changing the pattern of intimate relationships. New York: HarperCollins.

Lieberman, M. (2013). Social: why our brains are wired to connect. New York: Crown.

Llerana-Quinn, R., & Mirkin, M. P. (2005). Immigrant mothers: mothering in the borderlands. In M. P. Mirkin, B. F. Okun & K. L. Suyemoto (red.), Psychotherapy with women: exploring diverse contexts and identities (pag. 87–110). New York: Guilford.

Mason, A. E., Adler, J. M., Puterman, E., Lakmazaheri, A., Brucker, M., Aschbacher, K., et al. (2019). Stress resilience: Narrative identity may buffer the longitudinal effects of chronic caregiving stress on mental health and telomere shortening. Brain Behavior Immunology, 77, 101–109.CrossRef

McDowell, T., Knudson-Martin, C., & Bermudez, J. M. (2018). Socioculturally attuned family therapy: guidelines for equitable theory and practice. New York: Routledge.

McGoldrick, M. (2016). The genogram casebook: a clinical companion to genograms: assessment and intervention. New York: WW Norton.

McGoldrick, M., & Carter, B. (2001). Advances in coaching: family therapy with one person. Journal of Marital and Family Therapy, 27, 280–300.CrossRef

McGoldrick, M., & Gerson, R. (2008). Genograms: assessment and intervention (3e druk.). New York: WW Norton.

McGoldrick, M., & Hardy, K. (2019). Re-visioning family therapy: addressing diversity in clinical practice (3e druk.). New York: Guilford.

McGoldrick, M., Giordano, J., & Garcia-Preto, N. (2005). Ethnicity and family therapy (3e druk.). New York: Guilford.

McGowan, P. O., Sasaki, A., D’Allesio, A. C., Dymov, S., Labonte, B., Szyf, M., et al. (2009). Epigenetic regulation of the glucocorticoid receptor in human brain associates with childhood abuse. Nature Neuroscience, 12, 342–348.PubMedPubMedCentralCrossRef

Meaney, M. (2001). Maternal care, gene expression, and the transmission of individual differences in stress reactivity across generations. Annual Review of Neuroscience, 24, 1161–1192.PubMedCrossRef

Meaney, M. (2010). Epigenetics and the biological definition of gene 9 environment interactions. Child Development, 81, 41–79.PubMedCrossRef

Papernow, P. (2018). Recoupling in mid-life and beyond: From love at last to not so fast. Family Process, 57, 52–69.PubMedCrossRef

Perry, B. D. (2002). Childhood experience and the expression of genetic potential: What childhood neglect tells us about nature and nurture. Brain and Mind, 3, 79–100.CrossRef

Ratey, J. J. (2008). Spark: the revolutionary new science of exercise and the brain. New York: Little, Brown & Co..

Scheinkman, M., & Fishbane, M. D. (2004). The vulnerability cycle: Working with impasses in couple therapy. Family Process, 43, 279–299.PubMedCrossRef

Schore, A. N. (2019). Right brain psychotherapy. New York: WW Norton.

Schwartz, R. C. (1997). Internal family systems therapy. New York: Guilford.

Schwartz, R. C., & Sweezy, M. (2019). Internal family systems therapy (2e druk.). New York: Guilford.

Shapiro, F. (2018). Eye movement desensitization and reprocessing (EMDR) therapy: basic principles, protocols, and procedures (3e druk.). Guilford: New York.

Siegel, D. J. (2015). The developing mind: How relationships and the brain interact to shape who we are (2e druk.). New York: Guilford.

Siegel, D. J., & Hartzell, M. (2003). Parenting from the inside out. New York: Tarcher.

Spring, J. A. (2004). How can I forgive you? The courage to forgive, the freedom not to. New York: HarperCollins.

Sroufe, L. A. (2006). Attachment and development: a prospective longitudinal study from birth to adulthood. Attachment and Human Development, 7, 349–367.CrossRef

Taylor, S. E. (2002). The tending instinct: women, men and the biology of our relationships. New York: Henry Holt.

Van Kilsdonk, J. (1987). Preface. In A. van Heusden & E. Van den Eerenbeemt (red.), Balance in motion: Ivan Boszormenyi-Nagy and his vision of individual and family therapy (pag. ix–xi). New York: Brunner/Mazel.

Wachtel, E. F., & Wachtel, P. L. (1986). Family dynamics in individual psychotherapy: A guide to clinical strategies. New York: Guilford.

Walsh, F. (red.). (2009). Spiritual resources in family therapy (2e druk.). New York: Guilford.

Walsh, F. (red.). (2015). Normal family processes: growing diversity and complexity (4e druk.). New York: Guilford.

Walsh, F. (2016a). Strengthening family resilience (3e druk.). New York: Guilford.

Walsh, F. (2016b). Families in later life: challenges, opportunities, and resilience. In M. McGoldrick, B. Carter & N. Garcia-Preto (red.), The expanding family life cycle: individual, family, and social perspectives (5e druk. pag. 339–359). New York: Pearson.

Worthington, E. L., & Scherer, M. (2007). Forgiveness is an emotion-focused coping strategy that can reduce health risks and promote health resilience: theory, review, and hypotheses. Psychology and Health, 19, 385–405.CrossRef

Yehuda, R., & Lehrner, A. (2018). Intergenerational transmission of trauma effects: putative role of epigenetic mechanisms. World Psychiatry, 17, 243–257.PubMedPubMedCentralCrossRef

Titel: Het helen van intergenerationele emotionele wonden: een integratieve relationele neurobiologische benadering
Auteur: Mona DeKoven Fishbane
Publicatiedatum: 14-05-2021
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Gezinstherapie Wereldwijd / Uitgave 2/2021
Print ISSN: 1566-0206
Elektronisch ISSN: 1876-5874
DOI: https://doi.org/10.1007/s12440-021-00149-7

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2021

Ten geleide

Processen van zelfvergeving in therapie bij ontrouw in een liefdesrelatie: een casusstudie naar een empirisch ondersteunde behandeling

Posttraumatische stressstoornis en opvoedingsstijl: de mediërende rol van emotieregulatie

Moderne liefde: de driehoeksverhouding tussen jou en mij en de smartphone

Het beeldscherm als blikverruimer: een speelse respons op de uitdagingen van online therapie voor kinderen en gezinnen