21. Effecten van implementatie: het observationele studiedesign

Observationele designs omvatten allerlei designs voor evaluatie van uitkomsten van interventies, waarin de onderzoeker weinig controle over de interventie en deelnemers heeft. Meestal kunnen alleen observaties (metingen) worden gedaan. Sommige observationele designs liggen dicht bij het experimentele design, zoals een niet-gerandomiseerde studie met controlegroep. Andere designs wijken sterker af, zoals dwarsdoorsnedestudies of ontwikkelingsonderzoek. De analyse van gegevens is vaak complex, omdat zoveel mogelijk geprobeerd wordt om de invloed van verstorende factoren te scheiden van de effecten van de interventie. In de meeste gevallen kunnen de uitkomsten echter niet met grote zekerheid aan de interventie worden toegeschreven. Wel kan met bepaalde observationele designs worden vastgesteld of veranderingen hebben plaatsgevonden en of doelen zijn bereikt. Dit is voor praktische kwaliteitsverbetering in de zorg van groot belang en kan tegelijk bijdragen aan de ontwikkeling van kennis over implementatie.