Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

01-04-2016 | geschiedenis huisartsgeneeskunde

De dokter als medicijn: zeventig jaar timmeren aan de arts-patiëntrelatie

Auteurs: Esther van Osselen, Ron Helsloot, dr. Ger van der Werf, dr. Emma van Zalinge

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 4/2016

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

De arts-patiëntrelatie heeft vanaf het begin een bijzondere plaats ingenomen in de huisartsgeneeskunde. De overtuiging dat een patiënt meer is dan een verzameling ziekteverschijnselen en dat de huisarts met continue, integrale en persoonlijke zorg meer te bieden heeft dan alleen biomedische kennis was een centraal thema voor de pioniers na de Tweede Wereldoorlog. En het zou een centraal thema blijven, al verschoof het accent van ‘de dokter als medicijn’ naar communicatieschema’s als ‘methodisch werken’ en kwam er steeds meer aandacht voor de vraag wat patiënten zelf van de dokter verwachten. Ook in de hiërarchie tussen arts en patiënt verschoof van alles. Wat bleef is de aandacht voor de patiënt – en de dokter – als mens.
Literatuur
2.
go back to reference Van der Werf GT, Zaat J. De geboorte van een ideologie: Woudschoten en de huisartsgeneeskunde. Huisarts Wet 2001;44:428–35.CrossRef Van der Werf GT, Zaat J. De geboorte van een ideologie: Woudschoten en de huisartsgeneeskunde. Huisarts Wet 2001;44:428–35.CrossRef
3.
go back to reference Querido A. Inleiding tot een integrale geneeskunde. Leiden: Stenfert Kroese, 1955. Querido A. Inleiding tot een integrale geneeskunde. Leiden: Stenfert Kroese, 1955.
4.
go back to reference Van Valkenburg CT. A. Querido. Inleiding tot een integrale geneeskunde [boekbespreking]. Ned Tijdschr Geneeskd 1955;99:192–6. Van Valkenburg CT. A. Querido. Inleiding tot een integrale geneeskunde [boekbespreking]. Ned Tijdschr Geneeskd 1955;99:192–6.
5.
go back to reference Bergevoet M. ‘Integrale geneeskunde’ en de crisis in de huisartsgeneeskunde in Nederland omstreeks 1950? Studium, Tijdschrift voor Wetenschaps- en Universiteitsgeschiedenis 2013;6:19–33. Bergevoet M. ‘Integrale geneeskunde’ en de crisis in de huisartsgeneeskunde in Nederland omstreeks 1950? Studium, Tijdschrift voor Wetenschaps- en Universiteitsgeschiedenis 2013;6:19–33.
6.
go back to reference Buma JT. De huisarts en zijn patiënt. Grondslagen van het medisch denken en handelen [proefschrift]. Amsterdam: Allert de Lange, 1950. Buma JT. De huisarts en zijn patiënt. Grondslagen van het medisch denken en handelen [proefschrift]. Amsterdam: Allert de Lange, 1950.
7.
go back to reference Huygen FJA. De problemen van de huisarts na dertig jaar opnieuw bezien. In: Ten Cate RS, Huygen FJA, Hogerzeil HHW, Brouwer W, Gill K, Bremer GJ, redactie. In het perspectief van toen: dertig jaar Nederlands Huisartsen Genootschap. Lelystad: Meditekst/NHG, 1988. Huygen FJA. De problemen van de huisarts na dertig jaar opnieuw bezien. In: Ten Cate RS, Huygen FJA, Hogerzeil HHW, Brouwer W, Gill K, Bremer GJ, redactie. In het perspectief van toen: dertig jaar Nederlands Huisartsen Genootschap. Lelystad: Meditekst/NHG, 1988.
8.
go back to reference Interview met Jack Courant, Amsterdam 7 december 2013. Interview met Jack Courant, Amsterdam 7 december 2013.
9.
go back to reference Brouwer W. De huisarts op zoek naar zichzelf. In: Aulbers BJM, Bremer GJ, redactie. De huisarts van toen: een historische benadering. Rotterdam: Erasmus Publishing, 1995. Brouwer W. De huisarts op zoek naar zichzelf. In: Aulbers BJM, Bremer GJ, redactie. De huisarts van toen: een historische benadering. Rotterdam: Erasmus Publishing, 1995.
10.
go back to reference Balint M. The doctor, his patient and the illness. London: Pitman Medical, 1957. Balint M. The doctor, his patient and the illness. London: Pitman Medical, 1957.
11.
go back to reference Dokter HJ, Verhage F. De dokter als medicijn. Ervaringen in het werk met groepen huisartsen. Utrecht: NHG, 1991. Dokter HJ, Verhage F. De dokter als medicijn. Ervaringen in het werk met groepen huisartsen. Utrecht: NHG, 1991.
12.
go back to reference Jansen EM. Terugblik op vijf jaren NHG. Huisarts Wet 1961;4:383–9. Jansen EM. Terugblik op vijf jaren NHG. Huisarts Wet 1961;4:383–9.
13.
go back to reference Bork JJ, Veldhuyzen van Zanten RC. Bij het overlijden van Michael Balint. Huisarts Wet 1971;14:162–6. Bork JJ, Veldhuyzen van Zanten RC. Bij het overlijden van Michael Balint. Huisarts Wet 1971;14:162–6.
14.
go back to reference Roorda PA. Jaarverslag 1966 van de Commissie Nascholing. Huisarts Wet 1967;10:350–1. Roorda PA. Jaarverslag 1966 van de Commissie Nascholing. Huisarts Wet 1967;10:350–1.
15.
go back to reference Stalenhoef A. De dokter: nog altijd een prima medicijn. Huisarts Wet 2007;50:146–7.CrossRef Stalenhoef A. De dokter: nog altijd een prima medicijn. Huisarts Wet 2007;50:146–7.CrossRef
16.
go back to reference Bremer GJ. Huisarts zijn in het interbellum. Rotterdam: Erasmus Publishing, 2006. Bremer GJ. Huisarts zijn in het interbellum. Rotterdam: Erasmus Publishing, 2006.
17.
go back to reference Wortman C. De nieuwe kleren van de huisarts: interview met Jozien Bensing. Huisarts Wet 2007;50:470–3.CrossRef Wortman C. De nieuwe kleren van de huisarts: interview met Jozien Bensing. Huisarts Wet 2007;50:470–3.CrossRef
18.
go back to reference Trappenburg M. De huisarts vanuit patiëntenperspectief: lezing NHG-Congres. Huisarts Wet 2007;50:47–9.CrossRef Trappenburg M. De huisarts vanuit patiëntenperspectief: lezing NHG-Congres. Huisarts Wet 2007;50:47–9.CrossRef
19.
go back to reference Kennedy J. Nieuw Babylon in aanbouw. Nederland in de jaren zestig. Amsterdam: Boom, 1995. Kennedy J. Nieuw Babylon in aanbouw. Nederland in de jaren zestig. Amsterdam: Boom, 1995.
20.
go back to reference Van den Hoofdakker RH. Bolwerk van de beterweters. Over de medische ethiek en de status quo. Amsterdam: Van Gennep, 1970. Van den Hoofdakker RH. Bolwerk van de beterweters. Over de medische ethiek en de status quo. Amsterdam: Van Gennep, 1970.
21.
go back to reference Plokker JH, Van den Hoofdakker RH. Bolwerk van de beterweters. Over de medische ethiek en de status quo [boekaankondiging]. Ned Tijdschr Geneeskd 1971;115:101–3. Plokker JH, Van den Hoofdakker RH. Bolwerk van de beterweters. Over de medische ethiek en de status quo [boekaankondiging]. Ned Tijdschr Geneeskd 1971;115:101–3.
22.
go back to reference Mol A, Van Lieshout P. Ziek is het woord niet. Medicalisering, normalisering en de veranderende taal van huisartsengeneeskunde en geestelijke gezondheidszorg, 1945-1985. Nijmegen: SUN, 1989. [Tweede druk, opnieuw ingeleid door de auteurs. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2008]. Mol A, Van Lieshout P. Ziek is het woord niet. Medicalisering, normalisering en de veranderende taal van huisartsengeneeskunde en geestelijke gezondheidszorg, 1945-1985. Nijmegen: SUN, 1989. [Tweede druk, opnieuw ingeleid door de auteurs. Amsterdam: Amsterdam University Press, 2008].
23.
go back to reference Illich I. Medical memesis: The expropriation of health. New York: Random House, 1976. [Nederlandse vertaling: Grenzen aan de geneeskunde: Het medisch bedrijf een bedreiging voor de gezondheid. Baarn: Wereldvenster, 1978]. Illich I. Medical memesis: The expropriation of health. New York: Random House, 1976. [Nederlandse vertaling: Grenzen aan de geneeskunde: Het medisch bedrijf een bedreiging voor de gezondheid. Baarn: Wereldvenster, 1978].
24.
go back to reference Lagro-Janssen T. Ontwikkelingen op het terrein van Vrouwenstudies geneeskunde. Tijdschrift voor Sociale Gezondheidszorg 1997;75:269–73. Lagro-Janssen T. Ontwikkelingen op het terrein van Vrouwenstudies geneeskunde. Tijdschrift voor Sociale Gezondheidszorg 1997;75:269–73.
25.
go back to reference Grol RPTM, redactie. Huisarts en somatische fixatie. Utrecht: Bohn, Scheltema & #x0026; Holkema, 1983. Grol RPTM, redactie. Huisarts en somatische fixatie. Utrecht: Bohn, Scheltema & #x0026; Holkema, 1983.
26.
go back to reference Lucassen PLBJ, Olde Hartman TC, Borghuis M. Somatische fixatie. Een nieuw leven voor een oud begrip. Huisarts Wet 2007;50:11–5.CrossRef Lucassen PLBJ, Olde Hartman TC, Borghuis M. Somatische fixatie. Een nieuw leven voor een oud begrip. Huisarts Wet 2007;50:11–5.CrossRef
27.
go back to reference Interview met Luc van Berkestijn, Zeist , 2013. Interview met Luc van Berkestijn, Zeist , 2013.
28.
go back to reference Interview met Peter Verhaak en Ligaya Butalid, Utrecht: NIVEL, 2013. Interview met Peter Verhaak en Ligaya Butalid, Utrecht: NIVEL, 2013.
29.
go back to reference Van Aalderen HJ. Methode van hulpverlening in de eerste lijn [syllabus]. Amsterdam: Huisartseninstituut Vrije Universiteit, 1976. Van Aalderen HJ. Methode van hulpverlening in de eerste lijn [syllabus]. Amsterdam: Huisartseninstituut Vrije Universiteit, 1976.
30.
go back to reference Rooijmans HGM. Stokvis en de psychosomatiek. Ned Tijdschr Geneeskd 1994;138:2611–4.PubMed Rooijmans HGM. Stokvis en de psychosomatiek. Ned Tijdschr Geneeskd 1994;138:2611–4.PubMed
31.
go back to reference Groen J, Orie NGM, Jonxis JHP, Huët GJ, Schook JEChr, Bastiaans J, Doeleman F. Enkele beschouwingen over de tegenwoordige stand van het astmavraagstuk. Ned Tijdschr Geneeskd 1957;101:114–24.PubMed Groen J, Orie NGM, Jonxis JHP, Huët GJ, Schook JEChr, Bastiaans J, Doeleman F. Enkele beschouwingen over de tegenwoordige stand van het astmavraagstuk. Ned Tijdschr Geneeskd 1957;101:114–24.PubMed
32.
go back to reference Dwarswaard J, Trappenburg MJ. De huisarts en de tijdgeest. Huisarts Wet 2012;55:504–8.CrossRef Dwarswaard J, Trappenburg MJ. De huisarts en de tijdgeest. Huisarts Wet 2012;55:504–8.CrossRef
33.
go back to reference Rutten GEHM, redactie. Huisarts en patiënt: richtlijnen en uitgangspunten. Utrecht: NHG, 1996. Rutten GEHM, redactie. Huisarts en patiënt: richtlijnen en uitgangspunten. Utrecht: NHG, 1996.
34.
go back to reference Stalenhoef A. Resultaten NIPO-enquête 2006. Wat vinden huisartsen en patiënten van elkaar? Huisarts Wet 2007;50:nhg-5. Stalenhoef A. Resultaten NIPO-enquête 2006. Wat vinden huisartsen en patiënten van elkaar? Huisarts Wet 2007;50:nhg-5.
35.
go back to reference Van Dulmen AM. De helende werking van het arts-patiëntcontact. Huisarts Wet 2001;44: 490–4.CrossRef Van Dulmen AM. De helende werking van het arts-patiëntcontact. Huisarts Wet 2001;44: 490–4.CrossRef
36.
go back to reference Butalid L, Verhaak PFM, Tromp F, Bensing JM. Changes in the quality of doctor patient communication between 1982 and 2001: an observational study on hypertension care as perceived by patients and general practitioners. BMJ Open 2011;1:e000203.CrossRefPubMedPubMedCentral Butalid L, Verhaak PFM, Tromp F, Bensing JM. Changes in the quality of doctor patient communication between 1982 and 2001: an observational study on hypertension care as perceived by patients and general practitioners. BMJ Open 2011;1:e000203.CrossRefPubMedPubMedCentral
37.
go back to reference Butalid L, Verhaak PFM, Boeije HR, Bensing JM. Patients’ views on changes in doctor-patient communication between 1982 and 2001: a mixed-methods study. BMC Fam Pract 2012;13:8–0.CrossRef Butalid L, Verhaak PFM, Boeije HR, Bensing JM. Patients’ views on changes in doctor-patient communication between 1982 and 2001: a mixed-methods study. BMC Fam Pract 2012;13:8–0.CrossRef
Metagegevens
Titel
De dokter als medicijn: zeventig jaar timmeren aan de arts-patiëntrelatie
Auteurs
Esther van Osselen
Ron Helsloot
dr. Ger van der Werf
dr. Emma van Zalinge
Publicatiedatum
01-04-2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Huisarts en wetenschap / Uitgave 4/2016
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI
https://doi.org/10.1007/s12445-016-0104-2