Top

Gepubliceerd in:

01-04-2008 | Artikelen

Asymmetrie in de coördinatie: simultaan bewegende armen beïnvloeden elkaar, maar niet even sterk

Auteurs: Harjo de Poel, Lieke Peper, Peter Beek

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 2/2008

Samenvatting

Wanneer je je beide handen simultaan beweegt, worden deze onderling door elkaar beïnvloed. Deze zogenoemde bimanuele interacties (ofwel koppelingen) komen bijvoorbeeld naar voren bij het bekende ‘tikken op het hoofd en rondjes draaien op de buik’. Al zijn de individuele bewegingen noch zo simpel, door die interacties is het zonder speciale oefening schier onmogelijk de handen onafhankelijk van elkaar te bewegen, wat bijvoorbeeld voor beginnende pianisten heel frustrerend kan zijn. Aan de andere kant zijn voor het dagelijks coördinatief handelen diezelfde interacties onmisbaar, aangezien bij het gros van de alledaagse bimanuele taken de acties van de beide handen in meer of mindere mate op elkaar (dienen te) worden afgestemd in termen van kracht, positie, timing, et cetera, zoals bij het verplaatsen van een groot en zwaar voorwerp met twee handen, het schillen van een appel, of het schrijven van een brief. Dit geldt ook voor niet-manuele taken zoals lopen. Om inzicht te krijgen in deze interacties en andere (neurale) processen die een rol spelen bij de coördinatie tussen de verschillende delen van het lichaam en de mogelijke beperkingen daarbij (zoals bij kinderen met Developmental Coordination Disorder en patiënten die een cva hebben ondergaan) wordt in deze context met name onderzoek gedaan naar ritmische bimanuele bewegingen (zoals het tikken met of ritmisch heen en weer bewegen van vingers, of het tekenen van cirkels).

vorige artikel Lichamelijke activiteit, cognitie en dementie

volgende artikel Geïsoleerde visuele hallucinaties en visuoconstructieve stoornissen: een diagnostisch dilemma

Amazeen, E. L., Amazeen, P. G., Treffner, P. J. & Turvey, M. T. (1997). Attention and handedness in bimanual coordination dynamics. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 23, 1552–1560.

Byblow, W. D., Carson, R. G. & Goodman, D. (1994). Expressions of asymmetries and anchoring in bimanual coordination. Human Movement Science, 13, 3–28.

Carson, R. G. (1993). Manual asymmetries: Old problems and new directions. Human Movement Science, 12, 479–506.

Carson, R. G. (2005). Neural pathways mediating bilateral interactions between the upper limbs. Brain Research Reviews, 49, 641–662.

De Poel, H. J. (2007). Asymmetric interlimb coupling strength in rhythmic bimanual coordination. PhD Thesis. Enschede: Ipskamp.

De Poel, H. J., Peper, C. E. & Beek, P. J. (2006). Intentional switches between bimanual coordination patterns are primarily effectuated by the nondominant hand. Motor Control, 10, 7–23.

De Poel, H. J., Peper, C. E. & Beek, P. J. (2007). Handedness-related asymmetry in coupling strength in bimanual coordination: Furthering theory and evidence. Acta Psychologica, 124, 209–237.

De Poel, H. J., Peper, C. E. & Beek, P. J. (in druk). Laterally focused attention modulates asymmetric coupling in rhythmic interlimb coordination. Psychological Research.

Franz, E. A. (2004). Attentional distribution of task parameters to the two hands during bimanual performance of right-and left-handers. Journal of Motor Behavior, 36, 71–81.

Guiard, Y. (1987). Asymmetric division of labor in human skilled bimanual action: The kinematic chain as a model. Journal of Motor Behavior, 19, 486–517.

Haken, H., Kelso, J. A. S. & Bunz, H. (1985). A theoretical model of phase transitions in human hand movements. Biological Cybernetics, 51, 347–356.

Jancke, J., Peters, M., Schlaug, G., Posse, S., Steinmetz, H. & Müller-Gartner, H. W. (1998). Differential magnetic resonance signal change in human sensorimotor cortex to finger movements of different rate of the dominant and SBdominant hand. Cognitive Brain Research, 6, 279–284.

Kagerer, F. A., Summers, J. J. & Semjen, A. (2003). Instabilities during antiphase bimanual movements: Are ipsilateral pathways involved? Experimental Brain Research, 151, 489–500.

Kandel, E. R., Schwartz, J. H. & Jessell, T. M. (1991). Principles of neural science (3rd ed.). London: Prentice Hall International.

Peper, C. E., Beek, P. J. & Van Wieringen, P. C. W. (1995a). Coupling strength in tapping a 2:3 polyrhythm. Human Movement Science, 14, 217–245.

Peper, C. E., Beek, P. J. & Van Wieringen, P. C. W. (1995b). Multifrequency coordination in bimanual tapping: Asymmetrical coupling and signs of supercriticality. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 21, 1117–1138.

Peper, C. E., Daffertshofer, A. & Beek, P. J. (2004). Dynamical models of rhythmic interlimb coordination: Relating patterns (in)stability to neural processes and effector properties. In S. Swinnen & J. Duysens (Eds.), Neuro-behavioral determinants of interlimb coordination: A multidisciplinary approach (pp. 297–323). Amsterdam: Kluwer.

Peters, M. (1994). Does handedness play a role in the coordination of bimanual movements? In S. P. Swinnen, J. Massion, H. Heuer & P. Casaer (Eds.), Interlimb coordination: Neural,dynamical and cognitive constraints (pp. 595–615). Orlando: Academic Press.

Post, A. A., Peper, C. E., Daffertshofer, A. & Beek, P. J. (2000). Relative phase dynamics in perturbed interlimb coordination: Stability and stochasticity. Biological Cybernetics, 83, 443–459.

Ridderikhoff, A., Peper, C. E. & Beek, P. J. (2005). Unraveling interlimb interactions underlying bimanual coordination. Journal of Neurophysiology, 94, 3112–3125.

Scholz, J. P., Kelso, J. A. S. & Schöner, G. (1987). Nonequilibrium phase transitions in coordinated biological motion: Critical slowing down and switching time. Physics Letters A, 123, 390–394.

Serrien, D. J., Cassidy, M. J. & Brown, P. (2003). The importance of the dominant hemisphere in the organization of bimanual movements. Human Brain Mapping, 18, 296–305.

Serrien, D. J., Ivry, R. B. & Swinnen, S. P. (2006). Dynamics of hemispheric specialization and integration in the context of motor control. Nature Reviews Neuroscience, 7, 160–167.

Steenbergen, B., Hulstijn, W., de Vries, A. & Berger, M. (1996). Bimanual movement coordination in spastic hemiparesis. Experimental Brain Research, 110, 91–98.

Summers, J. J., Rosenbaum, D. A., Burns, B. D. & Ford, S. K. (1993). Production of polyrhythms. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 19, 416–428.

Swinnen, S. P. (2002). Intermanual coordination: From behavioural principles to neural network interactions. Nature Reviews Neuroscience, 3, 348–359.

Swinnen, S. P., Jardin, K. & Meulenbroek, R. (1996). Between-limb asynchronies during bimanual coordination: Effects of manual dominance and attentional cueing. Neuropsychologia, 34, 1203–1213.

Treffner, P. J. & Turvey, M. T. (1995). Handedness and the asymmetric dynamics of bimanual rhythmic coordination. Journal of Experimental Psychology: Human Perception and Performance, 21, 318–333.

Triggs, W. J., Calvanio, R., Macdonell, R. A. L., Cros, D. & Chiappa, K. H. (1994). Physiological motor asymmetry in human handedness: Evidence from transcranial magnetic stimulation. Brain Research, 636, 270–276.

Viviani, P., Perani, D., Grassi, F., Bettinardi, V. & Fazio, F. (1998). Hemispheric asymmetries and bimanual asynchrony in left-and right-handers. Experimental Brain Research, 120, 531–536.

Titel: Asymmetrie in de coördinatie: simultaan bewegende armen beïnvloeden elkaar, maar niet even sterk
Auteurs: Harjo de Poel
Lieke Peper
Peter Beek
Publicatiedatum: 01-04-2008
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Neuropraxis / Uitgave 2/2008
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03077118

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2008

Onwaarschijnlijke symptomen simuleren: de Wildman Symptom Checklist

Neurorevalidatie in de eerste lijn (2)

Geïsoleerde visuele hallucinaties en visuoconstructieve stoornissen: een diagnostisch dilemma

Lichamelijke activiteit, cognitie en dementie

Artikelen

Woorden vooraf