Top

Gepubliceerd in:

2016 | OriginalPaper | Hoofdstuk

6 Sport en samenleving

Auteurs : Paul De Knop, Jeroen Scheerder, Bart Vanreusel

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

In toenemende mate worden mensen opgenomen in mondiale netwerken waarbinnen zij met elkaar in interactie treden, communiceren en van elkaar afhankelijk zijn. Waar nog niet zo lang geleden gemeenschappen ‘gevangen’ zaten in een eigen perspectief, verplaatsen thans grote mensenstromen – in de hoedanigheid van zakenlui, toeristen en migranten – zich dagelijks over enorme afstanden. Hoewel het mondialiseringsproces in eerste instantie mogelijk werd gemaakt door de wereldwijde verspreiding en organisatie van de markteconomie, is dit verschijnsel vandaag evenzeer uitgebreid tot domeinen als cultuur, media, communicatie- en informatietechnologie, politiek, mode, kunst, mobiliteit, wetenschap en natuurlijk sport en toerisme. Zo zijn de Olympische Spelen universeler dan ooit en (h)erkent men overal de afbeeldingen van sportsterren en popidolen. Wereldwijd ook werken mensen met dezelfde software en communiceren zij via een gestandaardiseerd systeem van elektronische berichtgeving. Supra- en transnationale instanties zoals de VN, de NAVO, het IMF, de Wereldbank en de WTO winnen op geopolitiek niveau aan belang; andere instellingen, eerder gebaseerd op nationale entiteiten, internationaliseren zich (denk maar aan de EU). Ook processen van verstedelijking en overbevolking, maar eveneens vereenzaming en sociale uitsluiting, gaan hand in hand met de mondialisering. Nooit eerder waren we met zo velen, maar nooit eerder waren velen ook zo alleen.

vorige hoofdstuk 5 De actieve sportbeoefening in Nederland en Vlaanderen: een gelijkspel?1

volgende hoofdstuk 7 Topsport en breedtesport

Zie bijvoorbeeld Duncan & Messner (2000), Knoppers & Elling (1999), Sabo e.a. (1996).

Ook de Paralympics krijgen nauwelijks aandacht van de sportmedia en worden daarmee niet als ‘echte’ (top)sport erkend.

Deze bijdrage werd reeds eerder gepubliceerd in Buekers (1993: 177-195).

De term ‘tijdsbestedingsonderzoek’ verwijst naar onderzoek waarin mensen gevraagd wordt om, gedurende een zeker tijdsbestek, van alle gebeurtenissen van een nader geïdentificeerd soort de precieze tijdstippen en tijdsduur te registreren (Pronovost 1989, geciteerd in Breedveld 1999). Doorgaans wordt de complete tijdsbesteding van een dag of van een aantal dagen gemeten, maar noodzakelijk is dat niet. Evenzeer zou een tijdbudgetstudie alleen de tijd besteed aan werken of aan lezen kunnen meten. In zo’n geval kan men spreken van een partiële of semitijdbudgetstudie. Doorslaggevend is dat van iedere particuliere activiteit genoteerd wordt wanneer die begint en eindigt. Tijdsbestedingsonderzoek verschilt hierin van het reguliere, ‘retrospectieve’ onderzoek, waarin respondenten juist worden uitgenodigd om te reflecteren over een verzameling activiteiten (hoe vaak ging u het afgelopen jaar naar het zwembad, hoeveel uur werkt u per week). In Nederland heeft het Sociaal en Cultureel Planbureau sinds 1975 iedere vijf jaar een tijdsbestedingsonderzoek gehouden (zie www.tijdsbesteding.nl). In België is door het Nationaal Instituut voor de Statistiek in 1999 een tijdsbestedingsonderzoek gehouden, conform door Eurostat opgelegde richtlijnen. In Vlaanderen is de onderzoeksgroep Tor van de VUB (http://www.vub.ac.be/TOR/intro/intro.phtml) actief op het terrein van tijdsbestedingsonderzoek, met onderzoeken in 1988, 1999 en 2004. Zie voor meer informatie over tijdsbestedingsonderzoek de website van de internationale gemeenschap van tijdsbestedingsonderzoekers, Iatur, http://www.stmarys.ca/partners/iatur/.

De bijbehorende codes in de codelijst van het TBO 2000 zijn: A 800; B 250 820 881; C 034 035 134 094 095 194 194 195 194 294 295 294 394 395 394 494 495 494 594 595 594 694 695 694 794 795 794 894 895 894; D 121 t/m 132 151 160 200. Voor de betekenis van de codes, zie de website van TBO: http://www.tijdsbesteding.nl (onderzoeksmateriaal - nummerlijst). Als leidraad voor het selecteren van activiteiten is gebruikgemaakt van het bijgestelde Compendium of Physicial Activities (Ainsworth e.a. 2000), waarbij alleen activiteiten met MET-waarden van 3 en hoger in de analyse zijn betrokken.

Om een vergelijking met ouderen te kunnen maken is ook voor jongeren de minimale verlangde tijdsduur op (afgerond) twee kwartier gezet. De twee kwartieren tijdsbeste-ding hoefden niet aaneensluitend te hebben plaatsgevonden.

Veel sporters sporten ‘semiactief’, dat wil zeggen minder dan vijf dagen per week ten minste twee kwartier.

In het Strategisch Plan voor Sporten Vlaanderen (Martens 1997) werden voor de eerste maal in de geschiedenis van het Vlaamse sportbeleid, systematisch de missie, de kerntaken, de strategische doelstellingen en de kritische succesfactoren beschreven betreffende het te voeren sportbeleid, alsook een fasering van deze beleidsmaatregelen.

Onderzoek in de VS wijst op een verminderde deelname aan het politiek leven, minder vrijwilligerswerk, en een dalende participatie aan (vrijwillige) sociale organisaties en georganiseerde verbanden (Putnam 2000). Putnam stelt dat (vooral) de toenemende individualisering resulteert in een daling van de participatiebereidheid van de Amerikaanse burgers. Daarentegen blijkt het in Vlaanderen (en Neder-land) nog niet zo slecht te gaan met de algemene participatie van burgers. Onderzoek wijst bijvoorbeeld eerder op een verschuiving van de participatiepatronen (Elchardus & Smits 2002; Hooghe 2000).

Zie voor de Nederlandse en Vlaamse context onder andere Scheerder (2004b, 2005b) en Scheerder & Breedveld (2004).

Dat de tijdreeks hier slechts weergegeven wordt tot en met 1999, heeft te maken met het feit dat vanaf 2000 een nieuw decreet met betrekking tot de erkenning en subsidiëring van de sportfederaties in Vlaanderen van kracht was. De nieuwe regelgeving bemoeilijkt de vergelijking van het aantal clubs en hun leden vóór en ná 2000. Bedoeld is het decreet van 13 april 1999 houdende erkenning en subsidiëring van de Vlaamse sportfederaties dat opgeheven werd door het decreet van 13 juli 2001 houdende de erkenning en subsidiëring van de Vlaamse sportfederaties, de koepelorganisatie en de organisaties voor de sportieve vrijetijdsbesteding.

Volgens een uitgebreide bevraging van het BLOSO in samenwerking met de Vlaamse Sportfederatie telt Vlaanderen anno 2004 20.147 sportclubs en 3714 sociaal-culturele sportverenigingen (BLOSO/VSF 2004). Voorbeelden van sociaal-culturele sportverenigingen zijn: bridge, schaken, duivenmelken, vinkenzetten, hondendressuur, enzovoort. In heel wat Vlaamse gemeenten worden deze verenigingen als sportclubs beschouwd en komen ze aldus in aanmerking voor gemeentelijke sportsubsidies.

Onder ‘diepe’ vriendschappen wordt verstaan dat men buiten de verenigingscontext samen dingen onderneemt (bijvoorbeeld samen op stap gaat) en bij elkaar thuis komt.

Gemengd naar etniciteit.

Andreff, W. (1988), ‘Les multinationales et le sport dans les pays en développement. Ou comment faire courir le tiers monde après les capiteaux’. In: Revue Tiers Monde 29 (113), pp. 73-100.CrossRef

Appadurai, A. (1990), ‘Disjuncture and difference in the global cultural economy’. In: Public Culture 2 (2), pp. 1-24. Atlanta (1996, februari), Sport Magazine pp. 34-38.CrossRef

Bale, J. & J. Maguire (1994), The global sports arena. Athletic talent migration in an interdependent world. London: Frank Cass.

Bottenburg, M. van (1994), Verborgen competitie. Over de uiteenlopende populariteit van sporten. Amsterdam: Bert Bakker.

Bottenburg, M. van & K. Schuit (1996), De maatschappelijke betekenis van sport (NOC*NSF 317). Arnhem: NOC*NSF.

Bourdieu, P. (1988), ‘Program for a Sociology of Sport’. In: Sociology of Sport Journal 5, pp. 152-161.CrossRef

Claessens, J. (1997, 17 juni), ‘Belgisch tennis rekent op pers’. In: Gazet van Antwerpen.

Coackley, J.J. (1990), Sport in society. Issues and controversies. St. Louis: Mosby.

Colin, F. (1996, 5 november), ‘Waar zijn de topteams gebleven’. In: De Standaard.

Crum, B. (1991), Over versporting van de samenleving. Reflecties over de bewegingsculturele ontwikkelingen met het oog op sportbeleid. Rijswijk: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid & Cultuur.

Dahles, H. (1991), ‘Lokale helden, mondiale aspiraties. Verschuivende integratieniveaus in de sportwereld’. In: Vrijetijd & Samenleving 3/4 (9), pp. 73-85.

De Knop, P., L.M. Engström, B. Skirstad & M.R. Weiss (1996), Worldwide trends in youth sport. Champaign (Ill): Human Kinetics.

Demonty, B. (1991, 12 juni), ‘Aujourd’hui. Sport et économie (II)’. In: Le Soir. ‘De verzoener van geld en sport’. (1997, 6 maart). In: Het Volk.

Devisch, R., (1997), Culturele bemiddeling en economische mondialisering (Monografieën over interculturaliteit 1). Mechelen: Cimic.

Dobbelaere, B. (1997, 15 juni), ‘Spelen zijn geen 250 miljoen waard’. In: De Standaard.

Donnely, P. (1996), ‘The Local and the Global. Globalization in the Sociology of Sport’. In: Journal of Sport and Social Issues 23, pp. 239-257.CrossRef

Featherstone, M. (1990), The Paradox of Culture and the Globalization of Diversity. Utrecht: ISOR.

Featherstone, M. (1991), ‘Georg Simmel. An introduction’. In: Theory, Culture & Society 8 (3), pp. 1-16.CrossRef

Geraghty e.a. (1986), Cit. in B. Houlihan (1994), Sport and International Politics. New York (NY): Harvester Wheatsheaf.

Giddens, A. (1990), Cit. in M. Waters Globalisation key ideas (p. 50). Great-Britain: Routledge.

Giddens, A. (1991), Modernity and Self-Identity. Cambridge: Polity.

Harvey, D. (1989), The Condition of Postmodernity. Oxford: Blackwell.

Harvey, J. & F. Houle (1994), ‘Sport, world economy, global culture and new social movements’. In: Sociology of Sport Journal 11, pp. 337-355.CrossRef

Het Laatste Nieuws (1997, 9 januari).

Hildebrand, N. (1990), Een evenement als bron van inkomsten. Marketing van evenementen. Lelystad: IVIO. ‘Hoogmis in Atlanta’, (1996, 17 juli). In: Knack.

Horsman & Marschall, Cit. in P. Donnelly (1996), ‘The Local and the Global; Globalization in the Sociology of Sport’. In: Journal of Sport and Social Issues 23, aug. 1996, pp. 239-252.

Houlihan, B. (1994), Sport and International Politics. New York (NY): Harvester Wheatsheaf.

Kearney, A.T. (1992), Sport als inspiratiebron voor onze samenleving. Amsterdam: NOC/NSF.

Lerouge, M. (1997, juli), ‘Vakantiesfeer in Oostende voor iedereen op elk niveau’. In: Sport Magazine.

‘Le téléspectateur belge ne sera pas privé de Sydney’, (1997, 14 juni). In: Le Soir.

Maguire (1994 1995), Cit. in P. Donnely (1996), ‘The Local and the Global. Globalization in the Sociology of Sport’. In: Journal of Sport and Social Issues 23, aug. 1996, pp. 239-257.

Mommaas, H. (1991), ‘Mondialisering en culturele identiteit’. In: Vrijetijd & Samenleving 3/4 (9), pp. 11-41.

Pel, E. & L. Karsten (1999), ‘Krassen op het metaal, hindernissen op de stoep. Skateboarders in actie’. In: Vrijetijdsstudies, 17 (1) pp. 19-28.

Pinxten, R. (1994), Culturen sterven langzaam. Over interculturele communicatie. Antwerpen: Hadewijch.

Reich (1991), Cit. in P. Donnely ‘The Local and the Global. Globalization in the Sociology of Sport’. In: Journal of Sport and Social Issues 23, aug. 1996, pp. 239-257.

Rijsdorp, K. (1957), Cit. in B.J. Crum (1991), Over de versporting van de samenleving (p. 46). Rijswijk: Ministerie van Welzijn, Volksgezondheid en Cultuur.

Rosenau, J.N. (1993), ‘Les processus de la mondialisation. Retombées significatives, échanges impalpables et symbolique subtile’. In: Etudes internationales 24 (3), pp. 497512.CrossRef

Scheerder, J. (2000), Trends in het toeristische vrijetijdsgedrag anno 2000. Een sociaal-antropologische benadering. Leuven: Faculteit Lichamelijke Opvoeding & Kinesitherapie – KU Leuven.

Scheerder, J. (2001), Reisfantasie en pretconsumptie in een postmoderne welvaartsmaatschappij. Essay over het beeld en de blik van de hedendaagse toerist. Leuven: Faculteit Lichamelijke Opvoeding & Kinesitherapie – KU Leuven.

Sewart, J. (1995), ‘The Commodification of sport’. In: International Review for the Sociology of Sport 22, pp. 171-191.CrossRef

Standeven, J. & P. De Knop, (1999), Sport tourism. Champaign (Ill): Human Kinetics.

Van Zant, J.W. (1993), The Canadian ice skating and hockey equipment sector (niet-gepubliceerd manuscript). Ottawa: Consumer Products Branche, Industry Science & Technology.

Vermoolen, S. (1997), ‘Economische betekenis van evenementen wordt steeds groter’, In: Tracé 2 (2), pp. 1-3.

Vlaamse Tennis Vereniging vzw. (1997), Jaarverslag 1996. Brussel.

Wagg, S. & A. Goldberg (1991), ‘It’s not a knock out. English football and globalisation’. In: J. Williams & S. Wagg (eds.), British football and social change. (pp. 239253). Leicester, UK: Leicester University Press.

Wagner, E. (1990), ‘Sport in Asia and Africa. Americanization or mundialization?’ In: Sociology of Sport Journal 7, pp. 399-402.

Waser, A.-M., (1998), ‘Du stade à la ville. Réinvention de la course à pied’. In: Les Annales de la Recherche Urbaine (Sports en Ville) 79 (Juin), pp. 59-68.

Whitson, D. & D. MacIntosh (1993), ‘Becoming a worldclass city’: Hallmark events and sport franchises in the growth strategies of western Canadian cities. In: Sociology of Sport Journal 10, pp. 221-240.CrossRef

Wilterdink, N., M. Van Bottenburg & J.-W. Gerritsen (1996), ‘Politieke modernisering en de natiestaat’. In: J. Van Hoof & J. Van Ruysseveldt (eds.), Sociologie en de moderne samenleving. Maatschappelijke veranderingen van de industriële revolutie tot in de 21ste eeuw. (pp. 187-215) Heerlen: Open Universiteit.

Baker, A. & T. Boyd (eds.) (1997), Out of bounds: Sports, media, and the politics of identity. Bloomington (IN): Indiana University Press.

Blain, N. & R. Boyle (1998), ‘Sport as real life: Media, sport and culture’. In: A. Briggs & P. Cobley (eds.), The media: An introduction. Harlow: Longman.

Coakley, J.J. (1998), Sport in society, issues and controversies. 6th ed. [1st.1978], St. Louis: Mosby.

Connell, R.W. (1995), Masculinities. Berkeley: University of California Press.

Duijvestijn, P. (1997), Sport in de krant: Onderzoek naar de sportberichtgeving van vijf Nederlandse dagbladen. Afstudeeronderzoek, Algemene sociale wetenschappen/Pedagogiek, Universiteit Utrecht.

Duncan, M. & B. Brummett (1993), ‘Liberal and radical sources of female empowerment in sport media’. In: Sociology of Sport Journal 10, pp. 57-72.CrossRef

Duncan, M. & M. Messner (2000), Gender in Televised Sports: 1989, 1993 and 1999. Los Angeles: AAF. (www.aafla.org/Publications/Publications.htm)

Eie, B. (1998), Who speaks in television? An international comparative study on female participation in television programmes. Oslo: NRK.

Emancipatieraad (1997), Sport & gender: Vrouwen in beeld. Den Haag: Advies en onderzoek.

Fiske, J. (1987), Television culture. London: Methuen.

Hargreaves, Jen. (1994), Sporting females: Critical issues in the history and sociology of women’s sports. London: Routledge.CrossRef

Kellner, D.(1995), Media culture: Cultural studies, identity and politics between the modern and the postmodern. London: Routledge.CrossRef

Kinkema, K.M. & J.C. Harris (1998), ‘MediaSport studies. Key research and emerging issues’. In: L. Wenner (ed.), Mediasport (pp. 17-54). London: Routledge.

Klein, M.L. (1988), ‘Women in the discourse of sport reports’. In: International Review for the Sociology of Sport 23 (2), pp. 139-151.CrossRef

Knoppers, A. & A. Elling (1999), Gender en etniciteit in de sportmedia. Een inventarisatie van ‘reguliere’ en Olympische sportberichtgeving. Utrecht: CBM (UU)/Tilburg: Vrijetijdwetenschappen (KUB).

Knoppers, A. & A. Elling (2001), Gender en etniciteit in de sportmedia: productieprocessen en publieksinterpretaties. Arnhem: NOC*NSF.

Loo, H. van der (1994), ‘Woord vooraf. Uit de ban van de mediamisleiding’. In: C. Braeckman e.a., De medialeugen (pp. 7-13). Breda: Papieren Tijger.

MacNeill, M. (1996), ‘Networks: Producing Olympic ice hockey for a national television audience’. In: Sociology of Sport Journal 13, pp. 103-124.CrossRef

NOC*NSF (1999), Ledental NOC*NSF over 1998. Arnhem: NOC*NSF.

NOS/KLO (1998), Sport op televisie 1997. Hilversum: NOS.

NOS/KLO (1999), Populariteit sporttakken op televisie. Hilversum: NOS.

Rose, A. & J. Friedman (1997), ‘Television sports as mas(s)culine cult of distraction’. In: A. Baker & T. Boyd (eds.) (1997), Out of bounds: Sports, media, and the politics of identity. (pp. 1-15). Bloomington, IN: Indiana University Press.

Rowe, D. (1999), Sport, culture and the media: The unruly trinity. Philadelphia: Open University Press.

Sabo, D., T. Curry, S. Jansen, D. Tate, M.C. Duncan & S. Leggett (1996), ‘Televising international sport: Race, ethnicity, and international bias’. In: Journal of Sport and Social Issues 20(1), pp. 7-21.CrossRef

Sabo, D. & S.C. Jansen (1998), ‘Prometheus unbound: Constructions of masculinity in the sports media’. In: L. Wenner (ed.), MediaSport (pp. 203-217). London: Routledge.

Scheu, H-R. (1999), ‘Die Entwicklung des Fernsehsports aus der Sicht eines Sportjournalisten’. In: Sportwissenschaft 29 (1), pp. 9-21.

Tolleneer, J. (1993), ‘Sports, modern myths and the socialization of young people’. In: W. Duquet, P. De Knop & L. Bollaert (eds.), Youth sport. A social approach (pp. 134144). Brussels: VUB Press.

Vande Berg, L.R. (1998), ‘The sports hero meets celebrityhood’. In: L. Wenner (ed.), Mediasport (pp. 135-153), London: Routledge.

Wilson, B. & R. Sparks (1996), ‘It’s gotta be the shoes: youth, race and sneaker commercials’. In: Sociology of Sport Journal 13, pp. 398-427.CrossRef

Beeckmans, G., M. Theeboom & L. van Heddegem (2000), ‘Een vergelijkend onderzoek naar 10 jaar “Buurtbal” en “Sports de quartier”.’ In: Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 159, pp. 57-62.

Bijzen, J. (1994), ‘Buurtsportwerk (her)ontdekt!?’ In: Spel en Sport 4, pp. 11-12.

Boetes, B., D. Nieuwenhuys & K. Schuitema (1992), Spel en sport. Leerboek voor agogisch werk en activiteiten begeleiding. Nijkerk: Intro.

Cas, J. (ed.) (2005), Buurtsport scoort. Voortgangsrapport Buurtsport Antwerpen. Antwerpen: Stad Antwerpen.

Cloes, M. & J. Vincke (2004), Meer samen, beter toegankelijk. De maatschappelijke kracht van de sport verkend. Brussel: Koning Boudewijnstichting.

Daeren, L. (1994), Interculturele bemiddelaars en interculturele vormingswerkers. Leuven: Acco.

De Keyser, I., M. Meftah & K. Jannes (2001), ‘BuurtSport in de praktijk. BuurtSport Leuven en Mechelen’. In: Vlaams Tijdschrift voor Sportbeheer 166, pp. 51-54.

De Knop, P. (2000), Veertig jaar sport- en vrijetijdsbeleid in Vlaanderen. Brussel: VUBPress

De Knop, P. & M. Theeboom (1992), ‘Kadervorming’. In: P. De

Knop & L. Walgrave (red.), Sport als integratie. Kansen voor maatschappelijk kwetsbare jongeren. Brussel, Koning Boudewijnstichting, pp. 131-136.

De Knop, P. & L. Walgrave (red.) (1992), Sport als integratie. Kansen voor maatschappelijk kwetsbare jongeren. Brussel: Koning Boudewijnstichting.

De Knop, P., M. Theeboom & M. Loos (1997), Zeven jaar later. Een tweede evaluatie van de campagne ‘Lichte sportinfrastructuur in de buurt’ (1989). Brussel: Koning Boudewijnstichting.

Dequeecker, G. (1988), ‘Sport en vrije tijd van veertienjarigen. Vergelijkende studie bij jongeren uit een begunstigd en achtergesteld milieu’. In: Sport 3, pp. 17-20.

Dijk, J.J.M. van (1987, februari), De rol van sportbeoefening bij de preventie van criminaliteit, paper werkconferentie: Sport, agressie en vandalisme: bestrijdend? bevorderend? Noordwijk aan Zee, Landelijke Contactraad.

Elchardus, M. & W. Smits (2002). Anatomie en oorzaken van het wantrouwen. Brussel: VUBPress.

Elchardus, M., L. Huyse & M. Hooghe (2000), Het maatschappelijk middenveld in Vlaanderen. Een onderzoek naar de sociale constructie van democratisch burgerschap. Brussel: VUBpress.

Foblets, M.C., K. Pieters & B. Djiat (2004c), ‘Aandachtspunten voor het beleid: een samenvatting’. In M.C. Foblets, B. Djait & K. Pieters. Mietjes en macho’s: allochtone jeugddelinquentie. Getuigenissen van autochtone en allochtone jongeren pp. 241-256. Leuven/Voorburg: Acco.

Franssen, J. (1982), Laten we gaan skelteren, paardrijden, kajakken, schaatsen, bowlen …: over (programmaties) werken met randgroepjongeren binnen het VJV, Utrecht: Landelijke Stichting Vormingswerk Jonge Volwassenen.

Graaff, D. de (1996), Ontwikkelingen in het Gemeentelijk Sportbeleid in de Jaren Negentig: een Verkennende Studie in Drie Gemeenten. Doctoraal proefschrift, Amsterdam, Universiteit.

Hellison, D. (1996), Teaching responsibility through physical activity. Champaign, IL: Human Kinetics.

Hooghe, M. (2000), Sociaal kapitaal en democratie. Verenigingsleven, sociaal kapitaal en politieke cultuur. Leuven: Acco.

Hooghe, M. & D. Stolle (2003). Generating social capital. Civil society and institutions in comparative perspective. Palgrave MacMillan.

Hoolt, J. (1987), We willen wel, maar … Onderzoek naar sportdeelname van etnische minderheidsgroepen, Amsterdam: Afdeling Sport en Recreatie.

Janssens, J. & M. van Bottenburg (1999), Etnische tweedeling in de sport. ’s-Hertogenbosch/Arnhem: Diopter/NOC*NSF.

Janssens e.a. (Eds.) (2004), Education through sport. An overview of good practices in Europe. Nieuwegein: Arko Sports Media.

Jókövi, E.M. (2001), Vrijetijdsbesteding van allochtonen en autochtonen in de openbare ruimten. Een onderzoek naar de relatie met sociaal-economische en etnisch-culturele kenmerken. Wageningen: Alterra, Research Instituut voor de Groene Ruimten.

Komter, A.E., J. Burgers & G. Engbersen (2000), Het cement van de samenleving. Een verkennende studie over solidariteit en cohesie. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Koolen, R. (1986), ‘De kloof tussen jongerencultuur en het georganiseerd sporten’. In: Spel en sport 5 (21), pp. 2-7.

Kruissink, M. (1988), ‘Van padvinderij tot pretpark, van vechtsport tot volleybal’. In: Justitiële Verkenningen 14 (5), pp. 66-85.

Lambrechts, M. (1989), ‘Gemeentelijke Sportpromotie’. In: Sportgids, A.III.8.

Landelijke Contactraad (1987), Bloed, zweet en … te weinig banen, rapportering experiment stimulering sportdeelneming door jeugdigen: sport en randgroepjongeren. Dordrecht: Landelijke Contactraad.

Lefevre, J., M. Taks, B. Vanreusel, J. Scheerder, R. Phillippaerts & L. de Bourdeaudhuij (2002), Secundaire bronnenanalyse van de sportparticipatie en de fysieke activiteit in Vlaanderen. Onderzoek in opdracht van BLOSO, Interuniversitair Onderzoekscentrum.

Mazure, R., C. Daniëls & D. van Dijk (2004), Sportbuurtwerk. Arnhem: NISB.

Meerbergen, A. & H. van Hootegem (1997), Gelijke kansen voor meisjes. Aanzet tot een gelijke kansenbeleid voor maatschappelijk achtergestelde meisjes in Vlaanderen en Brussel. Antwerpen: De Wrikker, 60p.

Meiburg, H. (1985), Twee sportprojecten met Rotterdamse randgroepjongeren. In: Landelijk Contact 5, pp. 16-17.

Mol, A. de & G. Knops (1995), ‘Jeugd en sport’. In: Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding 3 (157), pp. 8-10.

Nederlands Instituut voor Sport en Beweging (2000), Brochure over sportbuurtwerk. Bennekom: NISB.

Oostveen, C. (1988), ‘Sportopbouwwerk’. In: Sportgericht 10 (4), pp. 166-169.

Oostveen, C. (1989), ‘Sportopbouwwerk in de praktijk’. In: Sportgericht 11 (2), pp. 65-67.

Poel, H. van der (2001), ‘De rol van sport in de sociale opbouw van nieuwbouwwijken’. In: P. De Knop, B. Vanreusel & J. Scheerder, Sportsociologie – het spel en de spelers. Maarssen: Elsevier.

Pouw, D. & C. Daniels (2001), Sportbuurtwerk in Nederland. Verleden, heden en toekomst. Arnhem: Nederlands Instituut voor Sport en Bewegen.

Quensel, S. (1982), ‘Eine alternative Pädagogik für sozial behinderte Jugendliche. Prinzipien und Hindernisse’. In: W. Nickolai e.a. (red.), Sport in der sozialpädagogischen Arbeit mit Randgruppen. Freiburg im Breisgau: Lambertus-Verlag, pp. 13-39.

Scheerder, J. (2004), Spelen op het middenveld. Vrijetijdssport als ontspanning, ontplooiing en ontmoeting. Tielt: Lannoo.

Stolle, D. (1999), ‘Onderzoek naar sociaal kapitaal. Naar een attitudinale-benadering’. In: Tijdschrift voor Sociologie 20 (3-), pp. 247-281.

Theeboom, M. & P. De Knop (1992), ‘Inventarisatie binnen het jeugdwelzijnswerk in Vlaanderen’. In: P. De Knop & L. Walgrave (red.), Sport als integratie. Kansen voor maatschappelijk kwetsbare jongeren. Brussel: Koning Boudewijnstichting, pp. 119-130.

Theeboom, M. & P. de Maesschalck (2004), ‘Sport in the neighbourhoud: an analysis of sports promotional initiatives for underprivileged youth in Flanders (Belgium)’. In: E. Van Praagh e.a. (eds.), Book of Abstracts 9th Annual Congress European College of Sport Science. Clermont-Ferrand: ECSS, p. 277.

Theeboom, M. & K. van den Bergh (2005), ‘Local sports promotion on neighbourhood level in Flanders (Belgium)’. In: M. Collins (ed.). The power of sport. Book of abstracts. 13th congress of the European Association for Sport Management. Newcastle: pp. 269-270.

Van der Gugten, M. (1988), ‘De sport als aangrijpingspunt voor criminaliteitspreventie’. In: Justitiële Verkenningen 14 (5), pp. 86-112.

Verdeuzeldonk, F. (1985), ‘Amsterdam ‘uitvinder’ van sport-buurtwerk’. In: Sport en Beweging 6 (5), pp. 36-37.

Walgrave, L. (1992), ‘Maatschappelijke kwetsbaarheid van jongeren als opdracht’. In: P. De Knop & L. Walgrave (red.), Sport als integratie. Kansen voor maatschappelijk kwetsbare jongeren. Brussel, Koning Boudewijnstichting, pp. 19-36.

Wijnands, A. (1985), ‘Sportbeoefening en sociale integratie bij immigranten’. In: Sport 27, pp. 25-28.

Wylleman, P., P. De Knop, M. Theeboom, K. De Martelaer, J. Van Hoecke & L. van Heddegem (2000), ‘Jeugdsportbeleid in Vlaanderen’. In: De Knop, P. (ed.), 40 jaar Sport- en vrijetijdsbeleid in Vlaanderen (pp. 189-202). Brussel: VUBpress.

Beukema, B. (1985), Natuurgerichte recreatie in en rond de Oostvaardersplassen. Wageningen: LH, 122 p.

Buekers, M. (ed.), (1993), Kwaliteit in de lichamelijke opvoeding. Leuven: Acco.

Bogaert, M. (1992), Natuursport en milieubescherming, Gevalstudie over het kayakvaren op de Ardense rivieren (licentiaatsverhandeling), Leuven: Instituut voor Lichamelijke Opvoeding, 113 p.

Daniels, S.E. & R.S. Krannich (1990), ‘The recreational opportunity spectrum as a conflict management tool’. In: J. Vining (ed.), Social science and natural resource recreation management. Boulder: Westview, pp.165-179.

Dhondt, V. (1988), Natuursport versus milieubescherming, gevalstudie over het skilopen in de Hoge Venen, (licentiaatsverhandeling). Leuven: Instituut voor Lichamelijke Opvoeding, 101 p.

Digel, H. (1992), ‘Sports in a Risk Society’. In: International Review for Sociology of Sport 27 (3), pp. 257-273.CrossRef

Donnelly, P. (1981), ‘Social climbing: a case study of the changing class structure of rock climbing and mountaineering in Britain’. In: O. Dunleavy, A. Miracle & R. Rees, Studies in the Sociology of Sport, Fort Worth: TCU Press, pp. 13-28.

Duffey, E. (ed.), (1975), ‘The biotic effects of public pressures on the environment, s.l.’. In: Monks Wood, 201 p.

Eichberg, H. (1989), ‘Sport als Umweltproblem?’ In: Sind Sport und Umwelt vereinbar? (Bericht zum Forum 1989 Sport und Umwelt), Bern: Schweizerischen Landesverbandes für Sport, pp. 5-23.

Holderegger, A. (1989), ‘Sport und Umwelt: ethische Ramenbedingungen’. In: Sind Sport und Umwelt vereinbar? (Bericht zum Forum 1989 Sport und Umwelt), Bern: Schweizerischen Landesverbandes für Sport, pp. 24-33.

Holt, R. (1992), ‘An Englishman in the Alps: Arnold Lunn, amateurism and the invention of Alpine ski racing’. In: International journal of the history of Sport 9 (3), pp. 421433.CrossRef

Koning Boudewijnstichting (1991), Sport als integratie. Brussel: KBS, 223 p.

Liddle, M.J. (1975), ‘A selective review of the ecological effects of human trampling on natural ecosystems’. In: Biological conservation 7, pp. 17-34.CrossRef

Renson, R. (1983), ‘Grenzen aan de sportbeoefening: een theoretisch referentiekader’. In: Sportcahier 15, pp. 21-34.

Straeter, I. & S. Voigt (1989), Freizeit Fatal, über den Umgang mit der Natur in unserer freien Zeit. Köln: Volksblatt Verlag, 267 p.

Telama, R. (1991), ‘Nature as motivation for physical activity’. In: P. Oja & R. Telama, Sport for All (Proceedings of the World Congress on Sport for All), Amsterdam: Elsevier, pp. 607-616.

Tuting, L. (1989), Tourismus and ökologie. Ökozid 1989 (5): pp. 64-68.

Vago, S. (1989), Social change. Englewood Cliffs: Prentice Hall, 438 p.

Vanreusel, B. (1989), ‘Openluchtactiviteiten: bewegend leren in de natuur’. In: Lichamelijke Opvoeding (themanummer bewegen aan de basis) 3, 77, pp. 135-137.

Vanreusel, B. (1992), De sociale betekenis van sportdeelname, (Sock-rapport nr 15). Leuven: Instituut voor Lichamelijke Opvoeding, KU Leuven, 135 p.

Vanreusel, B. (1992), ‘Ik zweet dus ik ben, bedenkingen bij de geïndividualiseerde sportbeoefenaar’. In: Spel en Sport 3, pp. 2-4.

Back, A. & D. Kim (1979), ‘Towards a Western philosophy of the Eastern martial arts’. In: Journal of the Philosophy of Sport 5, pp. 19-28.CrossRef

Back, A. & D. Kim (1984) ‘The future course of the Eastern martial arts’. In: Quest 36, pp. 7-14.CrossRef

Bottenburg, M. van (1994), Verborgen competitie. Over de uiteenlopende populariteit van sporten. Amsterdam: Bert Bakker.

Bottenburg, M. van & J. Heilbron (1996), De verharding van het wedstrijdvechten. Amsterdam: Diopter.

Bremer, A. (1995) Een boksschool als basis. Een evaluatie van het project ‘Opboxen’. Rotterdam: Erasmus Universiteit.

Clearing House (1997), ‘Sports participation in Europe’. In: Sport Information Bulletin 10 (44), pp. 5-56.

Columbus, P.J. & D. Rice (1998) ‘Phenomenological meanings of martial arts participation’. In: Journal of Sport Behavior 21, pp. 16-28.

Cox, J.C. (1993), ‘Traditional Asian martial arts training: a review’. In: Quest 45, pp. 366-388.CrossRef

De Knop, P., K. De Martelaer, M. Theeboom, E. Van Engeland & L. Van Puymbroeck (1994), Sport als integratie voor migrantenjongeren. Brussel: Koning Boudewijnstichting.

De Knop, P., L.M. Engström, B. Skirstad & M.R. Weiss (eds.) (1996), Worldwide trends in youth sport. Champaign (Ill): Human Kinetics.

Donohue, J. & K. Taylor (1994), ‘The classification of the fighting arts’. In: Journal of Asian Martial Arts 3 (4), pp. 10-37.

Elias, N. & E. Dunning. (1986), Quest for excitement. Sport and leisure in the civilizing process. Oxford: Basil Blackwell.

Förster, A. (1986), ‘The nature of martial arts and their change in the West’. In: S. Kleinman (ed.), Mind and body: East meets West (pp. 83-88). Champaign (Ill): Human Kinetics.

Fuller, J.R. (1988), ‘Martial arts and psychological health’. In: British Journal of Medical Psychology 61, pp. 317-328.PubMedCrossRef

Gits, R. (1994), ‘Ik heb er één op z’n neus geslagen’. In: Sporta 6, pp. 2-5.

Gonzalez, M.B. (1990), ‘The effects of martial arts training on the cognitive, emotional, and behavioral functioning of latency-age youth: Implications for the prevention of juvenile delinquency’. In: Dissertation Abstracts International 51, p. 5298B.

Goodger, B. & J. Goodger (1980), ‘Organisational and cultural change in post-war British Judo’. In: International Review for the Sociology of Sport 12, pp. 21-48.CrossRef

Gorbel, L.B. (1991), ‘The martial arts and mental health: psychotherapeutic effects of modified karate training upon behaviorally disordered adolescents’. In: Dissertation Abstracts International 51, p. 5026B.

Harman, W.W. (1986), ‘The changing image of man/wo-man: signs of a second Copernican revolution’. In: S. Kleinman (ed.), Mind and body: East meets West (pp. 3-6). Champaign (Ill): Human Kinetics.

Heuvel, M. van den & H. Van der Werff (1998), Trendanalyse Sport. Ontwikkeling in sportdeelname en organisatiegraad van de sport in de periode 1975-1995. Tilburg: Katholieke Universiteit Brabant – Vakgroep Vrijetijdswetenschappen.

Hoolt, J. (1987), We willen wel, maar… Onderzoek naar sportdeelname van etnische minderheidsgroepen. Amsterdam: Afdeling Sport en Recreatie.

Kleinman, S. (ed.) (1986), Mind and body: East meets West. Champaign (Ill): Human Kinetics.

Koert, W. (1996), ‘Loïc Wacquant en de “illusio” van de boks-school’. In: Vrijetijdstudies 1, pp. 64-67.

Kruissink, M. (1988), ‘Van padvinderij tot pretpark, van vechtsport tot volleybal’. In: Justitiële Verkenningen 14, pp. 66-85.

Lagendijk, E. (1991), ‘De zwarte band van etnische minderheden. Over kleur, macht en kracht van lichaamscultuur’. In: Vrijetijd en Samenleving 9 (2), pp. 45-62.

Pieter, W. (1994), ‘Research in martial sports: a review’. In: Journal of Asian Martial Arts 3 (2), pp. 10-47.

Steenbergen, J. & J. Tamboer (1998), ‘Het dubbelkarakter van sport: een conceptuele dynamiek’. In: J. Steenbergen, A.J. Buisman, P. De Knop & J.M.H. Lucassen (eds.), Waarden en normen in de sport. Analyse en beleidsperspectief (pp. 69-95). Houten: Bohn, Stafleu Van Loghum.

Theeboom, M. & P. De Knop (1999), ‘Asian martial arts and approaches of instruction in physical education’. In: European Journal of Physical Education (4), pp. 146-161.CrossRef

Theeboom, M., P. De Knop & P. Wylleman (1995), ‘Traditional Asian martial arts and the West’. In: Journal of Comparative Physical Education and Sport 17, pp. 57-69.

Thijssen, W. (1998), ‘Studiebol Ahmet mept nu terug bij pesterijen’. In: de Volkskrant 12 mei.

Trulson, M.E. (1986), ‘Martial arts training. A novel cure for juvenile delinquency’. In: Human Relations 39, pp. 113-1140.CrossRef

Van Malderen, K. (1996), Descriptieve studie van de georganiseerde vechtsportbeoefening bij de Vlaamse jeugd. (Niet-gepubliceerde licentiaatsverhandeling lichamelijke opvoeding; Brussel: Vrije Universiteit).

Wacquant, L. (1992), ‘The social logic of boxing in Black Chicago: Toward a sociology of pugilism’. In: Sociology of Sport Journal 9, pp. 221-254.CrossRef

Ainsworth, B.E., W.L. Haskell & M.C. Whitt (2000), ‘Compendium of physical activities: an update of activity codes and Met intensities’. In: Medicine and Science in Sports and Exercise 32 (9), pp. S498-S516.PubMedCrossRef

Breedveld, K. (1999), Regelmatig onregelmatig. Spreiding van arbeidstijden en de gevolgen voor vrijetijd en recreatie. Amsterdam: Thela Thesis.

Breedveld, K. & A. van den Broek (2001), Trends in de tijd. Een schets van recente ontwikkelingen in tijdsbesteding en tijdsordening. SCP: Den Haag.

Hildebrandt, V.H., I.J.M. Urlings, K.I. Proper, W.T.M. Ooijendeijk & M. Stiggelbout (1999), ‘Bewegen Nederlanders nog wel (genoeg)?’ In: V.H. Hildebrandt, W.T.M. Ooijendeijk & M. Stiggelbout (ed.), Trendrapport Bewegen en Gezondheid 1998/1999 (pp. 23-30). Lelystad: Koninklijke Vermande.

Adams, R.G. & R. Blieszner (1994), ‘An integrative conceptual framework for friendship research’. In: Journal of Social & Personal Relationships 11, pp. 163-184.CrossRef

Anciaux, B. (2004), Beleidsnota 2004-2009. Sport. Brussel: Vlaamse regering.

Beck, U. (1986), Risikogesellschaft. Auf dem Weg in eine andere Moderne (Suhrkamp 1365 – Suhrkamp N.F. 365). Frankfurt am Main: Suhrkamp.

Beck, U. & E. Beck-Gernsheim (2002), Individualization. Institutionalized individualism and its social and political consequences (Theory, Culture & Society). London: Sage.

BLOSO/VSF (2004), Enquête bij de Vlaamse sportclubs. Brussel: Commissariaat-generaal voor de Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport & de Openluchtrecreatie.

Bottenburg, M. van & K. Schuyt (1996), De maatschappelijke betekenis van sport. Arnhem: NOC*NSF.

Bourdieu, P. (1978), ‘Pratiques sportives et pratiques sociales’. In: HISPA (ed.). 7ème Congrès international de l’Association Internationale de l’Histoire de l’Education Physique et du Sport (HISPA Congrès, Paris; 1978) (pp. 17-37). Paris: Institut National du Sport et de l’Education Physique.

Bourdieu, P. (1986), ‘The forms of capital’. In: Richardson, J.G. (ed.). Handbook of theory and research for the sociology of education (pp. 241-258). New York, NY: Greenwood.

Bourdieu, P. (1991), ‘Sport and social class’. In: C. Mukerji & M. Schudson (eds.), Rethinking popular culture. Contemporary perspectives in cultural studies (pp. 357-373). Berkeley, Cal.: University of California Press.

Breedveld, K. (2003), ‘Sport en cohesie. De relatie tussen sport-deelname en sociaal kapitaal’. In: K. Breedveld (ed.). Rapportage sport 2003 (pp. 247-283). Den Haag: Sociaal & Cultureel Planbureau.

Breedveld, K. & R. van der Meulen (2002/2003), ‘Vertrouwen in de sport. Een empirische analyse van de relatie tussen sportdeelname en sociaal kapitaal’. In: Vrijetijdstudies 20 (2), pp. 37-49.

Bussemaker, J. (1993), Betwiste zelfstandigheid. Individualisering, sekse en verzorgingsstaat. Amsterdam: SUA.

Carroll, B. (1993), ‘Factors influencing ethnic minority groups’ participation in sport’. In: Physical Education Review 16, pp. 55-66.

Coleman, J.S. (1988), ‘Social capital in the creation of human capital’. In: American Journal of Sociology 94, pp. S95-S121.CrossRef

Corijn, E. (2000), Vrije tijd werkt ook. Over de verhouding tussen arbeid en vrije tijd in de twintigste eeuw (Samenleving & Sport 9). Brussel: Koning Boudewijnstichting.

De Knop, P. & J. Hoyng (1998), De functies en betekenissen van sport. Tilburg: Tilburg University Press.

De Knop, P., L. Bollaert, M. Theeboom, E. Van Engeland & L. van Puymbroeck (1993), Onderzoek naar de integratiemogelijkheden van de georganiseerde sport voor migrantenjongeren (Studie in opdracht van de Koning Boudewijnstichting en BLOSO). Brussel: VUB – Jongerenadviescentrum voor Sport.

De Knop, P., K. De Martelaer, M. Theeboom, E. Van Engeland & L. van Puymbroeck (1994), Sport als integratie voor migrantenjongeren (Samenvatting van de onderzoeksprojecten naar de integratiemogelijkheden van migrantenjongeren door sport, uitgevoerd in opdracht van het Koninklijk Commissariaat voor het Migrantenbeleid, het BLOSO en de Koning Boudewijnstichting). Brussel: Koning Boudewijnstichting.

De Knop, P. & M. Theeboom (1999), ‘Sports stimulation initiatives for underprivileged youth in Flanders’. In: Journal of Education and Training 20 (1), pp. 40-48.

De Mol, A., G. Redig & H. Heughebaert (2000), BuurtBal 1989/2000 magazine ->10 jaar BuurtBal. Een overzicht. Brussel: Koning Boudewijnstichting.

De Mol, A., T. Willems & R. Willems (1995), Sportclubs bekennen kleur. Brussel: Koning Boudewijnstichting.

Dellen, T.J. van (1981), Sport en systeem. De systeem-functionalistische sociologie van de sport en het sportonderwijs. Haarlem: De Vrieseborch.

Deth, J.W. van (2003), ‘Measuring social capital: orthodoxies and continuing controversies’. In: International Journal of Social Research Methodology 6 (1), pp. 79-92.CrossRef

Devine, F. & J.M. Roberts (2003), ‘Alternative approaches to researching social capital. A comment on van Deth’s measuring social capital’. In: International Journal of Social Research Methodology 6 (1), p. 93.CrossRef

Duyvendak, J.W. & L. Veldboer (2001), Meeting point Nederland. Over samenlevingsopbouw, multiculturaliteit en sociale cohesie. Amsterdam: Boom.

Elchardus, M. & I. Glorieux (eds.) (2002), De symbolische samenleving. Een exploratie van de nieuwe sociale en culturele ruimtes. Tielt: Lannoo.

Elchardus, M., L. Huyse & M. Hooghe (eds.) (2001a), Het maatschappelijk middenveld in Vlaanderen. Een onderzoek naar de sociale constructie van democratisch burgerschap. Brussel: VUBPress.

Elchardus, M., M. Hooghe & W. Smits (2001b), ‘De vormen van middenveldparticipatie’. In: M. Elchardus, L. Huyse & M. Hooghe (eds.). Het maatschappelijk middenveld in Vlaanderen. Een onderzoek naar de sociale constructie van democratisch burgerschap (pp. 15-46). Brussel: VUBPress.

Elchardus, M., M. Hooghe & W. Smits (2001c), ‘De werken van het middenveld’. In: M. Elchardus, L. Huyse & M. Hooghe (eds.). Het maatschappelijk middenveld in Vlaanderen. Een onderzoek naar de sociale constructie van democratisch burgerschap (pp. 105-134). Brussel: VUBPress.

Elchardus, M. & W. Smits (2002), Anatomie en oorzaken van het wantrouwen. Brussel: VUBPress.

Elling, A. (2002), Ze zijn er (niet) voor gebouwd. In- en uitsluiting in de sport naar sekse en etniciteit. Nieuwegein: Arko Sports Media.

Fukuyama, F. (1995), Trust. The social virtues and the creation of prosperity. New York, NY: Free Press.

Goyvaerts, W. (1994), Buurtvoetbal. Een doelpunt voor integratie (Eindrapport over de actie ‘92-’93). Brussel: Koning Boudewijnstichting.

Haan, J. de & K. Breedveld (2000), Trends en determinanten in de sport. Eerste resultaten uit het AVO 1999 (Werkdocument 68). Den Haag: Sociaal & Cultureel Planbureau.

Helly, D. (2003), ‘Social cohesion and cultural plurality’. In: Canadian Journal of Sociology 28 (1), pp. 19-42.CrossRef

Hooghe (1999), ‘Participatie en vorming van sociaal kapitaal: een exploratie van het causaal verband tussen participatie en maatschappelijke houdingen’. In: Sociologische Gids, december/november: 494-517

Hooghe, M. (2000), Sociaal kapitaal en democratie. Verenigingsleven, sociaal kapitaal en politieke cultuur. Leuven: Acco.

Hooghe, M. & D. Stolle (2003), Generating social capital. Civil society and institutions in comparative perspective. MacMillan: Palgrave.

Jarvie, G. (2003), ‘Communitarianism, sport and social capital. “Neighbourly insights into Scottish sport”’. In: International Review for the Sociology of Sport 38 (2), pp. 139-153.CrossRef

Klingemann, H.-D. & D. Fuchs (eds.) (1995), Citizens and the state (Beliefs in Government 1). Oxford: Oxford University Press.

Knol, F., C. Maas-de Waal, T. Roes, K. Breedveld & J. de Hart (eds.) (2002), Zekere banden. Sociale cohesie, leefbaarheid en veiligheid. Den Haag: Sociaal & Cultureel Planbureau.

Knops, G., J. Balliu, M. Theeboom, P. De Knop & L. Walgrave (1992), Sport als integratie. Kansen voor maatschappelijk kwets-bare jongeren. Brussel: Koning Boudewijnstichting.

Komter, A.E., J. Burgers & G. Engbersen (2000), Het cement van de samenleving. Een verkennende studie over solidariteit en cohesie. Amsterdam: Amsterdam University Press.

Kruissink, M. (1988), ‘Van padvinderij tot pretpark, van vechtsport tot volleybal’. In: Justitiële Verkenningen 14 (5), pp. 66-85.

Kunneman, H. (1996), Van theemutscultuur naar walkman-ego. Contouren van postmoderne individualiteit. Amsterdam: Boom.

Laermans, R. (1993), ‘Meer individuele mogelijkheden, minder sociale dwang? Enkele cultuursociologische kanttekeningen bij het naoorlogse individualiseringsproces’. In: W.A. Dumon, G. Fauconnier, R. Maes, G. Bouckaert, B.J. De Clercq & D. De Grooff (eds.), Scenario’s voor de toekomst. Feestbundel naar aanleiding van honderd jaar sociale wetenschappen aan de K.U.-Leuven (pp. 137-151). Leuven: Acco.

Laporte, W., L. Bollaert, P. De Knop, M. Taks, M. Verhoeven, A. Duysters & D. van Bunder (1997), Het vrijwilligerswerk in een veranderende sportwereld. Een empirische studie inzake de ontwikkeling van professionele deskundigheid. Brussel: Interuniversitair Onderzoekscentrum voor Sportbeleid.

Laurent, C. & T. Vermeiren (1999), Opus XXI 21-10-99. TeyeMeonderzoek. Zellik: Roularta Media.

Levi, M. (1996), ‘Social and unsocial capital. A review essay of Robert Putnam’s “Making democracy work”’. In: Political Psychology 19 (3), pp. 567-578.

Lin, N. (2001), Social capital. A theory of social structure and action (Structural Analysis in the Social Sciences 19). Cambridge: Cambridge University Press.CrossRef

Maffesoli, M. & D. Smith (1996), The time of the tribes. The decline of individualism in mass society (Theory, Culture & Society). London: Sage.

Martens, L. (1997), Strategisch plan voor sportend Vlaanderen. Brussel: Kabinet van de Vlaamse minister van Cultuur, Gezin & Welzijn.

Meulen, R. van der (2003), ‘Beoefening’. In: K. Breedveld (ed.). Rapportage sport 2003 (pp. 71-97). Den Haag: Sociaal & Cultureel Planbureau.

Moens, M. & J. Scheerder (2004), ‘Social determinants of sports participation revisited. The role of socialization and symbolic trajectories’. In: European Journal of Sport & Society 1 (1), pp. 35-49.CrossRef

Palloni, A., D.S. Massey, M. Ceballos, K. Espinoza & M. Spittel (2001), ‘Social capital and international migration: a test using information on family networks’. In: International Migration, 106: 1262-1298.

Pauwels, G. & J. Scheerder (2004), Tijd voor vrije tijd? Vrijetijdsparticipatie in Vlaanderen: sport, cultuur, media, sociale participatie en recreatie (Stativaria 32). Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap/Administratie Planning & Statistiek.

Pieterse, J.N. (2003), ‘Social capital and migration’. In: Ethnicities 3 (1), pp. 29-58.CrossRef

Poel, H. van der (2002), ‘De rol van sport in de sociale opbouw van nieuwbouwwijken’. In: P. De Knop, B. Vanreusel & J. Scheerder (eds.) Sportsociologie. Het spel en de spelers (pp. 171-178). Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg.

Portes, A. (1998), ‘Social capital. Its origins and applications in modern sociology’. In: Annual Review of Sociology 24, pp. 1-24.CrossRef

Putnam, R. (1993), Making democracy work. Civic traditions in modern Italy. Princeton, NJ: Princeton University Press.

Putnam, R. (1995), ‘Bowling alone. America’s declining social capital’. In: Journal of Democracy 6 (1), pp. 65-78.CrossRef

Putnam, R. (1996), ‘The strange disappearance of civic America’. In: American Prospect 24, pp. 34-48.

Putnam, R.D. (2000), Bowling alone. The collapse and revival of American community. New York, NY: Simon & Schuster.

Putnam, R.D. (2002), Democracies in flux. Oxford: Oxford University Press.CrossRef

Sauwens, J. (2000), Beleidsnota 2000-2004. Sport. Brussel: Vlaamse regering.

Scheerder, J. (2004a), Spelen op het middenveld. Vrijetijdssport als ontspanning, ontplooiing en ontmoeting (Cultuursociologische Essays 4). Tielt: Lannoo.

Scheerder, J. (2004b), ‘Van clubsport naar egosport? Vrijetijdssport in het kader van integratie- versus individualiseringsprocessen (Deel 1)’. In: Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding 204 (4), pp. 4-11.

Scheerder, J. (2004c), ‘Uitgesloten van deelname. Over sportbeoefening en sociale exclusie in Vlaanderen’. In: J. Vranken, K. De Boyser & D. Dierckx (eds.). Armoede en sociale uitsluiting. Jaarboek 2004 (pp. 147-164). Leuven: Acco.

Scheerder, J. (2005a), ‘Sport verenigt én verdeelt? De actieve deelname aan vrijetijdssport door een sociologische bril’. In: Het Vrije Woord 50 (3), pp. 25-30.

Scheerder, J. (2005b), ‘Van clubsport naar egosport? Vrijetijdssport in het kader van integratie- versus individualiseringsprocessen (Deel 2)’. In: Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding 205 (1), pp. 5-9.

Scheerder, J. & K. Breedveld (2004), ‘Incomplete democratisation and signs of individualisation. An analysis of trends and differences in sports participation in the Low Countries’. In: European Journal of Sport & Society 1 (2), pp. 115-134.

Scheerder, J., J. Dehaese & B. Vanreusel (eds.) (2003a), Jeugd-sport in cijfers. De sportdeelname van jongeren in Vlaanderen in 2000 tabellen en grafieken (cd-rom met steun van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap – Administratie Cultuur/Afdeling Jeugd & Sport). Tielt: Lannoo.

Scheerder, J. & G. Pauwels (2002), Vlaanderen sportief gepeild! Resultaten van de APS-survey 1999 (Stativaria 26). Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap/Administratie Planning & Statistiek.

Scheerder, J. & G. Pauwels (2005), ‘In-actie(f)? Naar een verklaringsmodel voor actieve sportbeoefening in Vlaanderen’. In: J. Lievens & H. Waege (eds.). Cultuurparticipatie in breed-beeld. Eerste analyses van de survey ’Cultuurparticipatie in Vlaanderen 2003-2004’ (Cultuurkijker) (pp. 133-160). Antwerpen: De Boeck.

Scheerder, J., G. Pauwels & B. Vanreusel (2003b), ‘Vlaanderen sportief gepeild: wie participeert niet? Ontwikkelingen in en determinanten van (club)sportinactiviteit’. In: J. Lemaître (ed.). Vlaanderen gepeild! (pp. 231-268). Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap/Administratie Planning & Statistiek.

Scheerder, J., G. Pauwels & B. Vanreusel (2004), ‘Sport en inburgering. Een empirische analyse van de relatie tussen sportbeoefening en sociaal kapitaal’. In: Tijdschrift voor Sociologie 25 (4), pp. 417-450.

Scheerder, J., M. Taks, B. Vanreusel & R. Renson (2002a), 30 jaar breedtesport in Vlaanderen: participatie en beleid. Trends 1969-1999 (Sport & Maatschappij 1). Gent: Publicatiefonds voor Lichamelijke Opvoeding.

Scheerder, J., M. Taks, B. Vanreusel & R. Renson (2005c), ‘Social changes in youth sports participation styles 1969-1999. The case of Flanders (Belgium)’. In: Sport, Education & Society 10 (3), pp. 321-341.CrossRef

Scheerder, J., B. Vanreusel & M. Taks (2005b), ‘Stratification patterns of active sport involvement among adults. Social change and persistence’. In: International Review for the Sociology of Sport 40 (2), pp. 139-162.CrossRef

Scheerder, J., B. Vanreusel, M. Taks & R. Renson (2001), ‘Is de actieve sportbeoefening in Vlaanderen gedemocratiseerd? Over de sociale gelaagdheid van de sportdeelname gedurende de periode 1969-1999’. In: Tijdschrift voor Sociologie 22 (4), pp. 383-417.

Scheerder, J., B. Vanreusel, M. Taks & R. Renson (2002b), ‘Social sports stratification in Flanders 1969-1999. Intergenerational reproduction of social inequalities?’ In: International Review for the Sociology of Sport 37 (2), pp. 219-245.CrossRef

Scheerder, J., B. Vanreusel, M. Taks & R. Renson (2005a), ‘Social stratification patterns in adolescents’ active sports participation behaviour. A time trend analysis 1969-1999’. In: European Physical Education Review 11 (1), pp. 5-27.CrossRef

Schulze, G. (1992), Die Erlebnisgesellschaft. Kultursoziologie der Gegenwart. Frankfurt: Campus.

SCP (1998), Sociaal en cultureel rapport 1998. 25 jaar sociale verandering. Den Haag: Sociaal & Cultureel Planbureau.

Smits, W. (2004), Maatschappelijke participatie van jongeren. Bewegen in de sociale, vrijetijds- en culturele ruimte (Eindverslag van het Programma Beleidsgericht Onderzoek ‘Maatschappelijke participatie van jongeren’ PBO99A/14/85 in opdracht van de Administratie Cultuur/Afdeling Jeugd & Sport van de Vlaamse Gemeenschap). Brussel: Vrije Universiteit Brussel / Vakgroep Sociologie – Onderzoeksgroep TOR.

Stolle, D. (1999), ‘Onderzoek naar sociaal kapitaal. Naar een attitudinale-benadering’. In: Tijdschrift voor Sociologie 20 (3), pp. 247-281.

Taks, M. (1994), Sociale gelaagdheid in de sport. Een kwestie van geld of habitus? (Rapporten van de Onderzoekseenheid Sociaalculturele Kinantropologie 16). Leuven: KULeuven – Faculteit Lichamelijke Opvoeding & Kinesitherapie.

Taks, M. & P. De Knop (2002), ‘Sport en vrijwilligers’. In: P. De Knop, B. Vanreusel & J. Scheerder (eds.). In: Sportsociologie. Het spel en de spelers (pp. 220-227). Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg.

Uslaner, E.M. (1999), ‘Vrijwilligerswerk en sociaal kapitaal. Effecten van vertrouwen en religie op participatie in de Verenigde Staten’. In: P. Dekker (ed.). Vrijwilligerswerk vergeleken. Nederland in internationaal en historisch perspectief (Civil Society & Vrijwilligerswerk 3) (pp. 181-205). Den Haag: Sociaal & Cultureel Planbureau.

Vanfraechem-Raway, R. & H. Levarlet-Joye (2000), Le sport et le volontariat (Société & Sport 5). Bruxelles: Fondation Roi Baudouin.

Van Lieshout, M. (1999), ‘Vriendschap als sociaal kapitaal’. In: P. Allegaert & B. Van Bouchaute (eds.) Veer10 – acht10. De leefwereld van jongeren. Leuven/Apeldoorn: Garant, 352p. pp. 37-45

Vanreusel, B. & F. Bulcaen (1992), De sociale betekenis van sport-deelname (Rapporten van de Onderzoekseenheid Sociaalculturele Kinantropologie 15). Leuven: KULeuven/Instituut voor Lichamelijke Opleiding.

Vincke, J. & M. Cloes (2004), Meer samen, beter toegankelijk. De maatschappelijke kracht van de sport verkend. Brussel: Koning Boudewijnstichting.

Vlaams Parlement (2000a), ‘Beleidsnota Sport 1999-2004 ingediend door de heer Johan Sauwens, Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Ambtenarenzaken en Sport’. In: Stuk 157 (1999-2000)-1, p. 202 e.v.

Vlaams Parlement (2000b), ‘Beleidsbrief Sport. Beleidsprioriteiten 2000-2001 ingediend door de heer Johan Sauwens, Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Ambtenarenzaken en Sport’. In: Stuk 440 (2000-2001)-1, p. 859 e.v.

Vlaams Parlement (2001), ‘Beleidsbrief Sport. Beleidsprioriteiten 2001-2002 ingediend door de heer Bert Anciaux, Vlaams minister van Cultuur, Jeugd, Sport, Brusselse Aangelegenheden en Ontwikkelingssamenwerking’. In: Stuk 876 (2001-2002)-1, p. 1875 e.v.

Vlaams Parlement (2002), ‘Beleidsbrief Sport. Beleidsprioriteiten 2002-2003 ingediend door de heer Guy Vanhengel, Vlaams minister van Sport en Brusselse Aangelegenheden’. In: Stuk 1394 (2002-2003)-1, p. 3070 e.v.

Vranken, J. & E. Henderickx (1996), Het speelveld en de spelregels. Een inleiding tot de sociologie. Leuven: Acco.

Waege, H. (1994), ‘Individualisering, sociale integratie en solidariteit. Enkele thesen empirisch getoetst’. In: Tijdschrift voor Sociologie 15 (3/4), pp. 327-356.

Waege, H. & J. Billiet (1998), ‘Individualisme. Een kwestie bij de eeuwwende?’ In: L. Bral (ed.). Vlaanderen gepeild! De Vlaamse overheid en waardeonderzoek (pp. 13-44). Brussel: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap/Administratie Planning & Statistiek.

Walseth, K. & K. Fasting (2003), ‘Islam’s view on physical activity and sport. Egyptian women interpreting Islam.’ In: International Review for the Sociology of Sport, 38(1): 45-60.

Titel: 6 Sport en samenleving
Auteurs: Paul De Knop
Jeroen Scheerder
Bart Vanreusel
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Sportsociologie
Print ISBN: 978-90-368-1618-2

Elektronisch ISBN: 978-90-368-1619-9

Copyright: 2016
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1619-9_6

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen