Top

Gepubliceerd in:

2006 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5 Gedragstherapie

Auteurs : Kees Korrelboom, Erik ten Broeke

Gepubliceerd in: Handboek psychopathologie deel 2

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Gedragstherapie is samen met cognitieve therapie de laatste tien tot vijftien jaar uitgegroeid tot dé dominante psychotherapeutische methode. Betrekkelijk onafhankelijk van elkaar stonden in de Verenigde Staten Burrhus Skinner, in Engeland Hans Eysenck en in Zuid Afrika JosephWolpe aan de wieg van de moderne gedragstherapie (Korrelboom & Kernkamp, 1993). Aan het ontstaan van de gedragstherapie lag een aantal factoren ten grondslag (Eelen, 1988). Een van die factoren was onvrede over de psychoanalyse die destijds veruit de meest gevestigde psychotherapeutische stroming was. Men was ontevreden over de beperkte effectiviteit en de inefficiëntie van de psychoanalyse, maar onder psychologen bestonden ook veel ongenoegens over de dominantie van de medische professie binnen de psychoanalyse. Tot aan de TweedeWereldoorlog bleef de betrokkenheid van klinisch psychologen bij het therapeutisch proces grotendeels beperkt tot de diagnostiek. Genoemde onvrede, de toename van het aantal patiënten en de toename van het zelfbewustzijn van de klinisch psychologen vormden belangrijke stimulansen om ook behandelingsstrategieën te gaan ontwikkelen op grond van inzichten uit de psychologie. Enerzijds leidden deze ontwikkelingen tot het ontstaan van de rogeriaanse of cliëntgerichte psychotherapie, anderzijds ontstond zo de gedragstherapie.

vorige hoofdstuk 4 Psychotherapie: effectiviteit en indicatiestelling

volgende hoofdstuk 6 Cognitieve therapie

Arntz, A. (2003). Cognitive therapy versus applied relaxation as treatment of generalized anxiety disorder. Behaviour Research & Therapy, 41, 633–646. CrossRef

Bakker-de Pree, B. J. (1987). Constructionele gedragstherapie. Nijmegen: Dekker & van de Vegt.

Barlow, D.H.& Cerny, J.A. (1988). Psychological treatment of panic. New York: The Guilford Press.

Bayens, F. (2002). Verwachtingsleren versus louter referentieel leren: zin of onzin voor de gedragstherapeutische praktijk? Gedragstherapie, 35, 115–133.

Boelens, W. (2004). Protocollaire behandeling van depressieve patiënten: cognitieve gedragstherapie. In G.P. J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg I. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Bosch, J.D. (1990). Oudertraining en mediatietherapie. In J.W.G. Orlemans, P. Eelen & W.P. Haaijman (red.), Handboek voor gedragstherapie. Deventer: Van Loghum Slaterus.

Bouton, M.E. & Swartzentruber, D. (1991). Sources of relapse after extinction in Pavlovian and instrumental learning. Clinical Psychology Review, 11, 123–140. CrossRef

Brinkman, W. (1985): Een functionele analyse. In J.W.G. Orlemans, P. Eelen & W.P. Haaijman (red.), Handboek voor gedragstherapie. Deventer: Van Loghum Slaterus.

Broeke, E. ten & Korrelboom, C.W. (2004). Forum: Bezint voor u begint. Gedragstherapie, 37, 321–326.

Broeke, E. ten, Heiden, C. van der, Meijer, S.& Schurink, G. (2004). Cognitieve therapie: de basisvaardigheden. Nijmegen: Cure & Care Publishers.

Burger, A.W. (1994). Functie-analyse van neurotisch gedrag. Amsterdam: Van Rossen.

Colijn, S., Snijders, H. & Trijsburg, W. (2003). Wat is integratieve psychotherapie? In S. Colijn, J.A. Snijders & W.Trijsburg (red.), Leerboek integratieve psychotherapie. Utrecht: De Tijdstroom.

Craske, M.G. (1999). Anxiety disorders: Psychological approaches to theory and treatment. Boulder: Westview Press.

Dam-Baggen, R. & Kraaimaat, F. (2000). Group social skills training or cognitive group therapy as the clinical treatment of choice for generalized social phobia? Journal of Anxiety Disorders, 14, 437–451. PubMedCrossRef

Deale, A., Chalder, T., Wessely, S.C., Keijsers, G.P. J. & Hoogduin, C.A.L. (2004). Protocollaire behandeling van patiënten met het chronische vermoeidheidssyndroom: graduele activering en cognitieve therapie. In G.P. J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg II. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Dowd, E.T. (2004). Cognition and the cognitive revolution in psychotherapy: Promises and advances. Journal of Clinical Psychology, 60, 415–428. PubMedCrossRef

Ehlers, A. & Clark, D.M. (2000). A cognitive model of posttraumatic stress disorder. Behaviour Research & Therapy, 38, 319–345. CrossRef

Eelen, P. (1988). Leerpsychologie en gedragstherapie. In J.W.G. Orlemans, P. Eelen & W.P. Haaijman (red.), Handboek voor gedragstherapie. Deventer: Van Loghum Slaterus.

Emmelkamp, P.M.G. (1993). Empirisch gehalte van de functie-analyse. Gedragstherapie, 26, 211–217.

Emmelkamp, P.M.G. (2004). Behavior therapy with adults. In Lambert, M.J. (Ed.), Bergin and Garfield’s Handbook of psychotherapy and behaviour change (5th ed.).New York:Wiley.

Eysenck, M.W. (2004). Applied cognitive psychology: implications of cognitive psychology for clinical psychology and psychotherapy. Journal of Clinical Psychology, 60, 393–404. PubMedCrossRef

Foa, E.B., Rothbaum, B.O., Riggs, D.S. & Murdock, T.B. (1991). Treatment of posttraumatic stress disorder in rape victims: A comparison between cognitive-behavioral procedures and counseling. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 59, 715–723. PubMedCrossRef

Fonteijn, W. (2001). Commentaar op de wetenschappelijke status van de cognitieve therapie. Gedragstherapie, 34, 67–93.

Gaag, M. van der, Appelo, M.T.& Hoogduin, C.A.L. (2003). De psychologische behandeling van psychosen. Richtlijnen, valkuilen en omwegen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Gilbert, P. (1998). Shame and humiliation in the treatment of complex cases. In N. Tarrier, A.Wells & G. Haddock (Eds.), Treating complex cases. The cognitive behavioural therapy approach. Chichester: John Wiley.

Hermans, D., Lenaerts, E. & Eelen, P. (2004). Op maat gesneden probleemanalyse in de praktijk: een bevraging onder Vlaamse gedragstherapeuten. Gedragstherapie, 37, 101–115.

Hermans, D.& Putte, J. van de (2003). Cognitieve gedragstherapie bij depressie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Hoogduin, C.A.L., Hagenaars, M.A., Minnen, A. van & Keijsers, G.P. J. (2004). Protocollaire behandeling van patiënten met ongewenste gewoonten: zelfcontroleprocedures. In G.P. J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg I. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Jongh, A. de & Broeke, E. ten (2003). Handboek EMDR. Lisse: Swets & Zeitlinger.

Keijsers, G.P. J., Minnen, A.van & Hoogduin, C.A.L. (2004). Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg. In G.P. J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg I. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Keijsers, L., Schaap, C., Keijsers, G. & Hoogduin, C.A.L. (1990). Interactiestijl, psychotherapie en persoonlijkheidsstoornis. In C. van der Staak & C.A.L. Hoogduin (red.), Diagnostiek en behandeling van de persoonlijkheidstoornis. Nijmegen: Bureau Beta.

Keijsers, G.P. J., Vossen, C.J.C., Schaap, C.P.D.R., Boelaars, V., Minnen, A. van & Hoogduin, C.A.L. (2004). Protocollaire behandeling van patiënten met burnout: modulaire behandeling. In G.P. J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg I. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Korrelboom, C.W. (2001). Schrijfopdrachten in de praktijk van cognitieve gedragstherapie. In J.G. Goekoop (red.), Schrijven en lezen in psychiatrie en psychotherapie. Leiden: Boerhaave Commissie.

Korrelboom, C.W. (2003). Gedragsverandering. Van casus belli tot basis voor integratie? In W.Trijsburg, S. Colijn, E.C.A. Collumbien & G. Lietaer (red.), Handboek integratieve psychotherapie. Utrecht: De Tijdstroom.

Korrelboom, C.W. (2004). Cognitieve gedragstherapie en ‘rare therapieën’, wat moeten we ermee? Gedragstherapie, 37, 225–231.

Korrelboom, C.W. & Broeke, E. ten (2002). De praktische betekenis van de betekenisanalyse. Een reactie op Bayens. Gedragstherapie, 35, 307–312.

Korrelboom, C.W.& Broeke, E. ten (2004). Geïntegreerde cognitieve gedragstherapie. Handboek voor theorie en praktijk. Bussum: Coutinho.

Korrelboom, C.W.& Kernkamp, J.H.B. (1993). Gedragstherapie. Basiskennis voor de praktijk van de psychotherapie. Muiderberg: Coutinho.

Lange, A. (2000). Gedragsverandering in gezinnen. Groningen:Wolters-Noordhoff.

Lerner, J., Franklin, M.E., Meadows e.a., Hembree, E. & Foa, E.B. (1998). Effectiveness of a cognitive behavioral treatment program for trichotillomania: An uncontrolled evaluation. Behavior Therapy, 29, 157–171. CrossRef

Linehan, M.M. (1993). Cognitive-behavioral treatment of borderline personality disorder. New York: The Guilford Press.

Martin, D. J., Garske, J.P. & Davis, M.K. (2000). Relation of the therapeutic alliance with outcome and other variables: A meta-analytic review. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 68, 438–450. CrossRef

Minnen, A. van, Hoogduin, C.A.L., Keijsers, G.P. J., Hellenbrand, I. & Hendriks, G. J. (2003). Treatment of trichotillomania with behavioral therapy or fluoxetine: A randomised, waiting list controlled study. Archives of General Psychiatry, 60, 517–522.PubMedCrossRef

Orlemans, J.W.G. (1988). Gedragstherapie. In A.P. Cassee, P.E. Boeke & C.P.F. van der Staak (red.), Psychotherapie in Nederland. Deventer: Van Loghum Slaterus.

Orlemans, J.W.G., Eelen, P.& Hermans, D. (1995). Inleiding tot de gedragstherapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Ost, L.-G. (1989). One-session treatment for specific phobias. Behaviour Research & Therapy, 27, 1–7.CrossRef

Pretzer, J.L. & Beck, A.T. (1996). A cognitive theory of personality disorders. In J.F. Clarkin & M.F. Lenzenweger (Eds.), Major theories of personality disorder. New York: The Guilford Press.

Schaap, C., Bennun, I., Schindler, L.& Hoogduin, K. (1993). The therapeutic relationship in behavioural psychotherapy. Chichester: John Wiley.

Schulte, D. (1997). Behavioural analysis: Does it matter? Behavioural & Cognitive Psychotherapy, 25, 231–249. CrossRef

Veen-Mulders, L. van der (2002). Mediatietherapie bij ouders van kinderen met een pervasieve ontwikkelingsstoornis. Directieve Therapie, 22, 150–169.CrossRef

Visser, S. & Bouman, T.K. (2001). The treatment of hypochondriasis: Exposure plus response prevention versus cognitive therapy. Behaviour Research & Therapy, 29, 437–457.

Wildt, W.A.M.J. de & Schippers, G.M. (2004). Protocollaire behandeling van patiënten met alcoholproblemen: motivering, zelfcontrole en terugvalpreventie. In G.P. J. Keijsers, A. van Minnen & C.A.L. Hoogduin (red.), Protocollaire behandelingen in de ambulante geestelijke gezondheidszorg II. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Titel: 5 Gedragstherapie
Auteurs: Kees Korrelboom
Erik ten Broeke
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Handboek psychopathologie deel 2
Print ISBN: 978-90-313-4479-6

Elektronisch ISBN: 978-90-313-9244-5

Copyright: 2006
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-313-9244-5_5

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen