Skip to main content
Top

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

15 Wijkgerichte preventie

Auteur : Huub Sibbing

Gepubliceerd in: Klinisch redeneren bij ouderen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

  • Het aantal ouderen groeit explosief tot 2030. Dat leidt tot een sterke toename van de zorgvraag en tot een toenemende complexiteit van de zorgvraag (comorbiditeit bij ouderen). Het is erg onwaarschijnlijk dat er tegen die tijd voldoende zorgprofessionals aanwezig zijn. Er doemt niet alleen een arbeidsmarktprobleem op. Vanwege de oplopende kosten dreigt namelijk ook een financieringsprobleem (paragraaf 15.1).
  • Een beleidswijziging is noodzakelijk om te voorkomen dat de gezondheidszorg tot onoverkomelijke problemen in de samenleving leidt. De gezondheidszorg zal veel meer gericht moeten zijn op het behoud van gezondheid en op het voorkómen dat er zorg nodig is: preventie en ontzorgen. Het gaat er dus om in de toekomst mensen niet alleen langer te laten leven, maar vooral langer gezond te laten leven (paragraaf 15.2).
  • Wat betreft de preventie blijkt beïnvloeding van omgevingsfactoren veel effectiever te zijn dan gedragsverandering. Er dient voldoende aandacht te zijn voor de fysieke omgeving (groenvoorzieningen), evenals de maatschappelijke omgeving (armoede) (paragraaf 15.3).
  • Aangezien omgevingsfactoren per buurt of per wijk enorm kunnen verschillen, wordt er gepleit voor wijkgerichte preventie vanuit een maatschappelijk perspectief, ook wel community-based prevention genoemd (paragraaf 15.3).
  • Heel belangrijk is hoe invulling gegeven wordt aan wijkgerichte preventieprojecten. Wat zijn nu succesfactoren bij wijkgerichte preventie (paragraaf 15.4)?
  • Actieve betrokkenheid van de doelgroep en intermediairs/sleutelfiguren in de wijk: community as a partner.
  • Grondige analyse van de wijk en de probleemsituatie.
  • Aansluiting vinden bij de leefwereld van de doelgroep.
  • Empowermentgedachte: vertrouwen geven, uitgaan van eigen kracht.
  • Doorbreken van domeinen: multisectorale samenwerking.
  • Voor het maken van een wijkanalyse kan een stappenplan worden opgesteld (paragraaf 15.5).
Literatuur
go back to reference Anderson, E. (2006). Community as partner. Philadelphia: Wolters Kluwer. Anderson, E. (2006). Community as partner. Philadelphia: Wolters Kluwer.
go back to reference Berenschot, L. & Geest, L. van der (2012). Integrale zorg in de buurt. Utrecht: NYFER. Berenschot, L. & Geest, L. van der (2012). Integrale zorg in de buurt. Utrecht: NYFER.
go back to reference Berg, M. van den, & Schoemaker, C.G. (red.); RIVM (2010). Effecten van preventie. Deelrapport van de VTV 2010. Bilthoven: RIVM. Berg, M. van den, & Schoemaker, C.G. (red.); RIVM (2010). Effecten van preventie. Deelrapport van de VTV 2010. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Berg, M. & Canoy, M. (2012). We doen alles verkeerd in de langdurige zorg. NRC, 9 juli 2012. Berg, M. & Canoy, M. (2012). We doen alles verkeerd in de langdurige zorg. NRC, 9 juli 2012.
go back to reference Bijl, R., Boelhouwer, J., Pommer, E. & Sonck, N.; Sociaal en Cultureel Planbureau (2013). De sociale staat van Nederland 2013. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Bijl, R., Boelhouwer, J., Pommer, E. & Sonck, N.; Sociaal en Cultureel Planbureau (2013). De sociale staat van Nederland 2013. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
go back to reference Bloem, E. (2012). Zorgkosten gevaar voor triple-A-status. Volkskrant, 1 februari 2012. Bloem, E. (2012). Zorgkosten gevaar voor triple-A-status. Volkskrant, 1 februari 2012.
go back to reference Boer, A. de, & Klerk, M. de (2013). Informele zorg. Een literatuurstudie naar mantelzorg en vrijwilligerswerk in de zorg. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Boer, A. de, & Klerk, M. de (2013). Informele zorg. Een literatuurstudie naar mantelzorg en vrijwilligerswerk in de zorg. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
go back to reference BOOZ (2012). Kwaliteit als medicijn: aanpak voor betere zorg. Amsterdam: BOOZ. BOOZ (2012). Kwaliteit als medicijn: aanpak voor betere zorg. Amsterdam: BOOZ.
go back to reference Bregman, R. (2012). De miljarden van Klink bestaan echt. Volkskrant, 1 september 2012. Bregman, R. (2012). De miljarden van Klink bestaan echt. Volkskrant, 1 september 2012.
go back to reference CBS (2014). Kosten en financiering gezondheidszorg. Den Haag/Heerlen: CBS. CBS (2014). Kosten en financiering gezondheidszorg. Den Haag/Heerlen: CBS.
go back to reference CBS/SCP (2014). Armoedesignalement 2014. Den Haag: CBS/SCP. CBS/SCP (2014). Armoedesignalement 2014. Den Haag: CBS/SCP.
go back to reference Centraal Planbureau (2011). The effect of physician fees and density differences on regional variation in hospital treatments. Den Haag: CPB. Centraal Planbureau (2011). The effect of physician fees and density differences on regional variation in hospital treatments. Den Haag: CPB.
go back to reference Clark, M.J. (2008). Community empowerment. In: Community health nursing (hoofdstuk 13). New York: Pearson. Clark, M.J. (2008). Community empowerment. In: Community health nursing (hoofdstuk 13). New York: Pearson.
go back to reference Cosijn, J. (1992). Het gezonde steden project. Achtergronden en praktijk. Assen: Van Gorcum. Cosijn, J. (1992). Het gezonde steden project. Achtergronden en praktijk. Assen: Van Gorcum.
go back to reference Duin, C. van, Stoeldraijer, L. (2014). Bevolkingsprognose 2014-2060: groei door migratie. Den Haag/Heerlen: Centraal Bureau voor de Statistiek. Duin, C. van, Stoeldraijer, L. (2014). Bevolkingsprognose 2014-2060: groei door migratie. Den Haag/Heerlen: Centraal Bureau voor de Statistiek.
go back to reference Eggink, E., Oudijk, D. & Woittiez, I. (2010). Zorgen voor zorg. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Eggink, E., Oudijk, D. & Woittiez, I. (2010). Zorgen voor zorg. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
go back to reference Ewijk, C. van, Horst, A. van der, & Besseling, P. (2013). Toekomst voor de zorg. Den Haag: Centraal Planbureau. Ewijk, C. van, Horst, A. van der, & Besseling, P. (2013). Toekomst voor de zorg. Den Haag: Centraal Planbureau.
go back to reference Frederiks, C. (1984). De Wijkdiagnose. Maandblad Maatschappelijke Gezondheidszorg, april, 34–37. Frederiks, C. (1984). De Wijkdiagnose. Maandblad Maatschappelijke Gezondheidszorg, april, 34–37.
go back to reference Gemeente Arnhem (2014). Twintig jaar wijkaanpak in Arnhem. Van project naar standaard in stad en stadhuis. Arnhem. Gemeente Arnhem (2014). Twintig jaar wijkaanpak in Arnhem. Van project naar standaard in stad en stadhuis. Arnhem.
go back to reference Gezondheidsraad (2010). Voor dik en dun. Preventie van overgewicht en obesitas en het risico op eetstoornissen. Den Haag: Gezondheidsraad. Gezondheidsraad (2010). Voor dik en dun. Preventie van overgewicht en obesitas en het risico op eetstoornissen. Den Haag: Gezondheidsraad.
go back to reference Gezondheidsraad (2011). Laaggeletterdheid te lijf. Den Haag: Centrum voor Ethiek en Gezondheid. Gezondheidsraad (2011). Laaggeletterdheid te lijf. Den Haag: Centrum voor Ethiek en Gezondheid.
go back to reference Ham, M. (2013). Wijkaanpak maakt gezonder. Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken, 4, 12–14. Ham, M. (2013). Wijkaanpak maakt gezonder. Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken, 4, 12–14.
go back to reference Hoeymans, N., Loon, A.J.M. van, Berg, M. van den, Harbers, M.M., Hilderink, H.B.M., Oers, J.A.M. van, e.a. (2014). Een gezonder Nederland. Kernrapport van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014. Bilthoven: RIVM. Hoeymans, N., Loon, A.J.M. van, Berg, M. van den, Harbers, M.M., Hilderink, H.B.M., Oers, J.A.M. van, e.a. (2014). Een gezonder Nederland. Kernrapport van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2014. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Hoeymans, N., Melse, J.M. & Schoemaker, C.G. (red.). (2010). Gezondheid en determinanten van gezondheid. Deelrapport van de VTV 2010. Bilthoven: RIVM. Hoeymans, N., Melse, J.M. & Schoemaker, C.G. (red.). (2010). Gezondheid en determinanten van gezondheid. Deelrapport van de VTV 2010. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Horstman, K. (2010a). Wat is die onderklasse dom. NRC, 13 april 2010. Horstman, K. (2010a). Wat is die onderklasse dom. NRC, 13 april 2010.
go back to reference Horstman, K. (2010b). Dikke kinderen, uitgebluste werknemers en vreemde virussen. Filosofie van de publieke gezondheidszorg. Oratie Maastricht University. Horstman, K. (2010b). Dikke kinderen, uitgebluste werknemers en vreemde virussen. Filosofie van de publieke gezondheidszorg. Oratie Maastricht University.
go back to reference Huber, M. (2011). How shall we define health. British Medical Journal, 343, d4163.CrossRef Huber, M. (2011). How shall we define health. British Medical Journal, 343, d4163.CrossRef
go back to reference Huber, M. (2014). Positieve gezondheid in de praktijk. Verslag Invitational Conference, 19 november 2013. Utrecht: ZonMw. Huber, M. (2014). Positieve gezondheid in de praktijk. Verslag Invitational Conference, 19 november 2013. Utrecht: ZonMw.
go back to reference Jansen, P. (2009). Social inequalities in pregnancy outcomes and early childhood behaviour. Academisch proefschrift. Rotterdam: Erasmus Universiteit. Jansen, P. (2009). Social inequalities in pregnancy outcomes and early childhood behaviour. Academisch proefschrift. Rotterdam: Erasmus Universiteit.
go back to reference Kam, F. de, & Donders, J. (2012). Zonder zorg vaart niemand wel. In: Een economisch gezonde gezondheidszorg (hoofdstuk 1). Den Haag: Koninklijke Vereniging voor de Staatshuishoudkunde. Kam, F. de, & Donders, J. (2012). Zonder zorg vaart niemand wel. In: Een economisch gezonde gezondheidszorg (hoofdstuk 1). Den Haag: Koninklijke Vereniging voor de Staatshuishoudkunde.
go back to reference Kieras, B. (2009). De zorg als koekoeksjong. Zorgvisie, sept., 20–22. Kieras, B. (2009). De zorg als koekoeksjong. Zorgvisie, sept., 20–22.
go back to reference Kromhout, M., Feijten, P., Vonk, F., Klerk, M. de, Marangos, A.M., Mensink, W., e.a. (2014). De Wmo in beweging. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Kromhout, M., Feijten, P., Vonk, F., Klerk, M. de, Marangos, A.M., Mensink, W., e.a. (2014). De Wmo in beweging. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
go back to reference Kwartel, A.J.J. van der, Bloemendaal, I., Velde, F. van der, Wind, W. van der. (2012). Quick Scan zorgvraag 2030. Utrecht: KIWA Prismant. Kwartel, A.J.J. van der, Bloemendaal, I., Velde, F. van der, Wind, W. van der. (2012). Quick Scan zorgvraag 2030. Utrecht: KIWA Prismant.
go back to reference Lalonde, M. (1974). A new perspective of the health of Canadians: a Working Document. Ottawa, Government of Canada. Lalonde, M. (1974). A new perspective of the health of Canadians: a Working Document. Ottawa, Government of Canada.
go back to reference Lewis, O. (1969). Culture of poverty. In: D.P. Moynihan (red.), On understanding poverty: perspectives from the social sciences (pp. 187–220). New York: Basic Books. Lewis, O. (1969). Culture of poverty. In: D.P. Moynihan (red.), On understanding poverty: perspectives from the social sciences (pp. 187–220). New York: Basic Books.
go back to reference Maas, J. (2008). Vitamin G: green environments - healthy environments. (Vitamine G: natuurlijke omgevingen - gezonde omgevingen.) Utrecht: NIVEL. Maas, J. (2008). Vitamin G: green environments - healthy environments. (Vitamine G: natuurlijke omgevingen - gezonde omgevingen.) Utrecht: NIVEL.
go back to reference Mackenbach, J. (2010). Ziekte in Nederland. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg. Mackenbach, J. (2010). Ziekte in Nederland. Maarssen: Elsevier Gezondheidszorg.
go back to reference Maurer, F. & Smith, C. (2010). Community/public health nursing practice. St. Louis: Evolve/Elsevier. Maurer, F. & Smith, C. (2010). Community/public health nursing practice. St. Louis: Evolve/Elsevier.
go back to reference Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2013). Gezonde wijk in praktijk. Ervaringen en tips voor een wijkgerichte aanpak. Den Haag: VWS. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (2013). Gezonde wijk in praktijk. Ervaringen en tips voor een wijkgerichte aanpak. Den Haag: VWS.
go back to reference OECD (2014). Mental health and work: Netherlands. OECD Publishing. OECD (2014). Mental health and work: Netherlands. OECD Publishing.
go back to reference Oers, H. van, Droomers, M., e.a. (2014). Spectrum m.b.t. URBAN40. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 92(5), 171–178.CrossRef Oers, H. van, Droomers, M., e.a. (2014). Spectrum m.b.t. URBAN40. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 92(5), 171–178.CrossRef
go back to reference Paes, M. (2008). Wijkgezondheidswerk, Een studie naar 25 jaar wijkgericht werken aan gezondheid in Den Bosch-Oost. Amsterdam: academisch proefschrift Universiteit van Amsterdam. Paes, M. (2008). Wijkgezondheidswerk, Een studie naar 25 jaar wijkgericht werken aan gezondheid in Den Bosch-Oost. Amsterdam: academisch proefschrift Universiteit van Amsterdam.
go back to reference Paes, M. & Stuurop, K. (1993). Buurten voor gezondheid. Sittard: Wozon. Paes, M. & Stuurop, K. (1993). Buurten voor gezondheid. Sittard: Wozon.
go back to reference Permentier, M., Kullberg, J. & Noije, L. van (2013). Werk aan de wijk. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Permentier, M., Kullberg, J. & Noije, L. van (2013). Werk aan de wijk. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
go back to reference Poel, A. van der, Spijkerman, M. & Rooijen, I. van (2013). Preventie in de buurt. Resultaten van PreventieKracht dicht bij huis 2009-2011. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 91(8), 463–466.CrossRef Poel, A. van der, Spijkerman, M. & Rooijen, I. van (2013). Preventie in de buurt. Resultaten van PreventieKracht dicht bij huis 2009-2011. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 91(8), 463–466.CrossRef
go back to reference Polder, J., Lucht, F. van der, & Kooiker, S. (2012). De gezondheidsepidemie. Amsterdam: Reed Business. Polder, J., Lucht, F. van der, & Kooiker, S. (2012). De gezondheidsepidemie. Amsterdam: Reed Business.
go back to reference Polder, J.J. & Lucht, F. van der (2010). Van gezond naar beter. Kernrapport van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010. Bilthoven: RIVM. Polder, J.J. & Lucht, F. van der (2010). Van gezond naar beter. Kernrapport van de Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2010. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Post, N.A.M., Zwakhals, S.L.N. & Polder, J.J. (2010). Maatschappelijke baten. Deelrapport van de VTV 2010. Bilthoven: RIVM. Post, N.A.M., Zwakhals, S.L.N. & Polder, J.J. (2010). Maatschappelijke baten. Deelrapport van de VTV 2010. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Putters, K. (2014). Rijk geschakeerd. Op weg naar de participatiesamenleving. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Putters, K. (2014). Rijk geschakeerd. Op weg naar de participatiesamenleving. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
go back to reference Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2010a). Zorg voor je gezondheid! Gedrag en gezondheid: de nieuwe ordening, advies 10/05. Den Haag: RVZ. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2010a). Zorg voor je gezondheid! Gedrag en gezondheid: de nieuwe ordening, advies 10/05. Den Haag: RVZ.
go back to reference Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2010b). Perspectief op gezondheid 20/20, advies 10/10. Den Haag: RVZ. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2010b). Perspectief op gezondheid 20/20, advies 10/10. Den Haag: RVZ.
go back to reference Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2012). Regie aan de poort. De basiszorg als verbindende schakel tussen persoon, zorg en samenleving, advies 12/07. Den Haag: RVZ. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg (2012). Regie aan de poort. De basiszorg als verbindende schakel tussen persoon, zorg en samenleving, advies 12/07. Den Haag: RVZ.
go back to reference Rademakers, J. (2013). De Nederlandse patiënt en zorggebruiker in beeld. Utrecht: NIVEL. Rademakers, J. (2013). De Nederlandse patiënt en zorggebruiker in beeld. Utrecht: NIVEL.
go back to reference Rijkschroeff-van der Meer, A.C.J. (2011). Welvaartsziekten: andere ziekten, andere aanpak. Achtergrondstudie bij RVadvies Preventie van welvaartsziekten. Den Haag: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Rijkschroeff-van der Meer, A.C.J. (2011). Welvaartsziekten: andere ziekten, andere aanpak. Achtergrondstudie bij RVadvies Preventie van welvaartsziekten. Den Haag: Raad voor de Volksgezondheid en Zorg.
go back to reference RIVM (2013). Dossier ’Fijn stof’. Bilthoven: RIVM. RIVM (2013). Dossier ’Fijn stof’. Bilthoven: RIVM.
go back to reference RIVM (2014). Wereldkansen voor preventie. Bilthoven: RIVM. RIVM (2014). Wereldkansen voor preventie. Bilthoven: RIVM.
go back to reference Schuurmans, M. & Lambregts, J. (2012). Beroepsprofiel verpleegkundige. Utrecht: V&VN. Schuurmans, M. & Lambregts, J. (2012). Beroepsprofiel verpleegkundige. Utrecht: V&VN.
go back to reference Silva, L.M. (2009). Fetal origins of socioeconomic inequalities in early childhood health. Academisch proefschrift. Rotterdam: Erasmus Universiteit. Silva, L.M. (2009). Fetal origins of socioeconomic inequalities in early childhood health. Academisch proefschrift. Rotterdam: Erasmus Universiteit.
go back to reference Stronks, K. (2007). Maatschappij als medicijn. Oratie Universiteit van Amsterdam. Stronks, K. (2007). Maatschappij als medicijn. Oratie Universiteit van Amsterdam.
go back to reference Talsma, A. (1992). Community needs analysis. Maandblad voor Maatschappelijke Gezondheidszorg, april, 14–16. Talsma, A. (1992). Community needs analysis. Maandblad voor Maatschappelijke Gezondheidszorg, april, 14–16.
go back to reference Terpstra, J. (1980). Preventie en sociale ongelijkheid. Sociologische Gids, 2, 146–159. Terpstra, J. (1980). Preventie en sociale ongelijkheid. Sociologische Gids, 2, 146–159.
go back to reference Tiemeijer, W.L., Thomas, C.A. & Prast, H.M. (2009). De menselijke beslisser. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Tiemeijer, W.L., Thomas, C.A. & Prast, H.M. (2009). De menselijke beslisser. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid.
go back to reference Verhaeghe, P. (2013). De nieuwe beroepsziektes. Samenleving en Politiek, 20, 59–67. Verhaeghe, P. (2013). De nieuwe beroepsziektes. Samenleving en Politiek, 20, 59–67.
go back to reference Wijenberg, E., Dijkema, P., Schwillens, R. & Wagemakers, A. (2013). Gezondheidsrace Laarbeek. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 91(1),11–14.CrossRef Wijenberg, E., Dijkema, P., Schwillens, R. & Wagemakers, A. (2013). Gezondheidsrace Laarbeek. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen, 91(1),11–14.CrossRef
go back to reference Zorginnovatieplatform (2009). Zorg voor mensen, mensen voor de zorg. Arbeidsmarktbeleid voor de zorgsector richting 2025. Zorginnovatieplatform (2009). Zorg voor mensen, mensen voor de zorg. Arbeidsmarktbeleid voor de zorgsector richting 2025.
Metagegevens
Titel
15 Wijkgerichte preventie
Auteur
Huub Sibbing
Copyright
2017
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1487-4_31