Skip to main content
Top
Gepubliceerd in:

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

1 Inleiding

Auteur : Ton Bakker

Gepubliceerd in: Klinisch redeneren bij ouderen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

  • De demografische ‘shift’ van minder jongeren naar meer ouderen creëert zijn eigen balans in vooren nadelen, kansen en bedreigingen. De maatschappij en de gezondheidszorg worden uitgedaagd nieuwe oplossingen te vinden voor de diverse problemen die samenhangen met deze relatief grote verschuiving (hoofdstuk 1).
  • Denkend vanuit functiebehoud tot op hoge leeftijd is aandacht voor preventie van mogelijk functieverlies gedurende de gehele levensloop van belang. In het kader van dit boek is er speciale aandacht voor de rol van de hbo-verpleegkundige bij het vinden van antwoorden waar de (toekomstige) kwetsbare oudere baat bij heeft (hoofdstuk 1).
  • Er worden vijf tijdvensters van potentiële preventiewinst onderscheiden (paragraaf 1.1).
    • 16-25 jaar: leefstijlinterventie bij jongeren met ouders met een lage sociaaleconomische status.
    • 25-60 jaar: leefstijlinterventie bij volwassenen met metabool syndroom en gerelateerde aandoeningen.
    • 60-70 jaar: interventies op lopen/balans/ondergewicht/vermoeidheid.
    • > 70 jaar: interventies op (vroegtijdig) gesignaleerde functieproblemen (bijvoorbeeld gerelateerd aan opname in ziekenhuis).
    • > 75 jaar: interventies op prognostische factoren voor zorgtoename (depressie, (ver)kleining netwerk, toename functieverlies of morbiditeit).
  • De filosofische basis van de gepresenteerde preventievisie op functiebehoud in levensloopperspectief is diep geworteld in de Griekse wijsbegeerte. Het gaat hierbij om filosofie als toetsing van het leven (in tegenstelling tot filosofie als kennis van de ziel). Twee begrippen staan centraal: epimeleia en alêthês bios (paragraaf 1.2).
    • Epimeleia staat voor het begrip ‘zorg’, specifieker voor het ‘bekommeren om de zorg voor jezelf en hoe de ander voor zichzelf zorgt’.
    • Alêthês bios staat voor een ‘waar leven’. In de huidige context wordt daarmee bedoeld: een zo zelfstandig, autonoom mogelijk leven leiden.
  • Gangbare lineaire co-/multimorbiditeitsmodellen, zoals het dominomodel (figuur 1.2) en het synergistische model (figuur 1.3), worden uitgebreid naar een model dat berekend is op complexe multifactoriële interfererende processen, die het kenmerk vormen van kwetsbare ouderen. Het integratief gerodynamisch model is niet primair georiënteerd op co-/multimorbiditeit, maar op een ontwikkelingsperspectief vanaf de geboorte (paragraaf 1.3).
  • De bedoeling van het boek is om aan de beantwoording van opgeworpen vragen een bijdrage te leveren vanuit een (inter)generationeel levensloopperspectief. Hierbij ligt de focus op de praktische verpleegkundige uitvoering (paragraaf 1.4).
Literatuur
go back to reference Asmus-Szepesi, K.J., Vreede, P.L. de, Flinterman, L.E., Nieboer, A.P., Bakker, T.J.E.M., Borsboom, G.J., e.a. (2013). Prognosis of hospitalized older people with different levels of functioning: a prospective cohort study. Age and Ageing, 42(6), 803–809.CrossRef Asmus-Szepesi, K.J., Vreede, P.L. de, Flinterman, L.E., Nieboer, A.P., Bakker, T.J.E.M., Borsboom, G.J., e.a. (2013). Prognosis of hospitalized older people with different levels of functioning: a prospective cohort study. Age and Ageing, 42(6), 803–809.CrossRef
go back to reference Bakker, T.J.E.M. (1989). Psychogeriatrie. Model voor een dynamische systeemanalyse. Metamedica, 66(5), 374–394. Bakker, T.J.E.M. (1989). Psychogeriatrie. Model voor een dynamische systeemanalyse. Metamedica, 66(5), 374–394.
go back to reference Bakker, T.J.E.M. (2010). Integrative reactivation and rehabilitation to reduce multiple psychiatric symptoms of psychogeriatric patients and caregiver burden. Amsterdam: academisch proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam. Bakker, T.J.E.M. (2010). Integrative reactivation and rehabilitation to reduce multiple psychiatric symptoms of psychogeriatric patients and caregiver burden. Amsterdam: academisch proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam.
go back to reference Beekman, A.T.F. (1996). Depression in later life: studies in the community. Amsterdam: academisch proefschrift VUmc. Beekman, A.T.F. (1996). Depression in later life: studies in the community. Amsterdam: academisch proefschrift VUmc.
go back to reference Boyd, C.M., Fortin, M. (2010). Future of multimorbidity research: how should understanding of multimorbidity inform health system design? Public Health Reviews, 32, 451–74.CrossRef Boyd, C.M., Fortin, M. (2010). Future of multimorbidity research: how should understanding of multimorbidity inform health system design? Public Health Reviews, 32, 451–74.CrossRef
go back to reference Breeuwsma, G. (1994). Alles over ontwikkeling; over de grondslagen van de ontwikkelingspsychologie. Amsterdam: Boom. Breeuwsma, G. (1994). Alles over ontwikkeling; over de grondslagen van de ontwikkelingspsychologie. Amsterdam: Boom.
go back to reference Campen, C. van (2011). Kwetsbare ouderen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Campen, C. van (2011). Kwetsbare ouderen. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
go back to reference Campen, C. van, Broese van Groenou, M., Deeg, D. & Iedema, J. (2013). Met zorg ouder worden. Zorgtrajecten van ouderen in tien jaar. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. Campen, C. van, Broese van Groenou, M., Deeg, D. & Iedema, J. (2013). Met zorg ouder worden. Zorgtrajecten van ouderen in tien jaar. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau.
go back to reference Covinsky, K.E., Palmer, R.M., Fortinsky, R.H., Counsell, S.R., Stewart, A.L., Kresevic, D., e.a. (2003). Loss of independence in activities of daily living in older adults hospitalized with medical illnesses: increased vulnerability with age. Journal of the American Geriatrics Society, 51(4), 451–458.CrossRef Covinsky, K.E., Palmer, R.M., Fortinsky, R.H., Counsell, S.R., Stewart, A.L., Kresevic, D., e.a. (2003). Loss of independence in activities of daily living in older adults hospitalized with medical illnesses: increased vulnerability with age. Journal of the American Geriatrics Society, 51(4), 451–458.CrossRef
go back to reference Dijk, P.T.M. van (1994). Prognosis of patients with dementia after admission to a Dutch nursing home. Rotterdam: academisch proefschrift Erasmus Universiteit. Dijk, P.T.M. van (1994). Prognosis of patients with dementia after admission to a Dutch nursing home. Rotterdam: academisch proefschrift Erasmus Universiteit.
go back to reference Duin, C. van, & Garssen, J. (2011). Bevolkingsprognose 2010–2060: sterkere vergrijzing, langere levensduur. Uitgave Centraal Bureau voor de Statistiek. Duin, C. van, & Garssen, J. (2011). Bevolkingsprognose 2010–2060: sterkere vergrijzing, langere levensduur. Uitgave Centraal Bureau voor de Statistiek.
go back to reference Eefsting, J.A. (2009). Hart en format in de kwaliteit van zorg: een schijnspanning in de professionele ouderenzorg. In: J. Bouwer & B. de Haar (red.), Kwaliteit van zorg. Assen: Van Gorcum. Foucault, M. (2011). De moed tot waarheid. Amsterdam: Boom. Eefsting, J.A. (2009). Hart en format in de kwaliteit van zorg: een schijnspanning in de professionele ouderenzorg. In: J. Bouwer & B. de Haar (red.), Kwaliteit van zorg. Assen: Van Gorcum. Foucault, M. (2011). De moed tot waarheid. Amsterdam: Boom.
go back to reference Fries, J.F. & Capro, L.M. (1981). Vitality and aging: implications of the rectangular curve. San Francisco: Freeman. Fries, J.F. & Capro, L.M. (1981). Vitality and aging: implications of the rectangular curve. San Francisco: Freeman.
go back to reference Gussekloo, J. (2000). Determinants of cognitive decline in the oldest old. The Leiden 85-plus study. Leiden: academisch proefschrift LUMC. Gussekloo, J. (2000). Determinants of cognitive decline in the oldest old. The Leiden 85-plus study. Leiden: academisch proefschrift LUMC.
go back to reference Hopman, A.M. (2012). Signalement Zorg en Wonen. Diemen: College voor Zorgverzekeringen. Hopman, A.M. (2012). Signalement Zorg en Wonen. Diemen: College voor Zorgverzekeringen.
go back to reference Huber, M., Knottnerus, J.A., Green, L., Horst, H. van der, Jadad, A.R., Kromhout, D., e.a. (2011). How should we define health? British Medical Journal, 343, d4163.CrossRef Huber, M., Knottnerus, J.A., Green, L., Horst, H. van der, Jadad, A.R., Kromhout, D., e.a. (2011). How should we define health? British Medical Journal, 343, d4163.CrossRef
go back to reference KNMG (2010). Sterke medische zorg voor kwetsbare ouderen. Uitgave KNMG. KNMG (2010). Sterke medische zorg voor kwetsbare ouderen. Uitgave KNMG.
go back to reference Mackenbach, J.P. (2011). Successen van preventie 1970–2010. Rapport Erasmus Publishing. Mackenbach, J.P. (2011). Successen van preventie 1970–2010. Rapport Erasmus Publishing.
go back to reference Matthews, F.E., Arthur, A., Barnes, L.E., Bond, J., Jagger, C., Robinson, L., e.a. (2013). Two-decade comparison of prevalence of dementia in individuals aged 65-years and older from three geographical areas of England. Lancet, 382(9902), 1405–1412.CrossRef Matthews, F.E., Arthur, A., Barnes, L.E., Bond, J., Jagger, C., Robinson, L., e.a. (2013). Two-decade comparison of prevalence of dementia in individuals aged 65-years and older from three geographical areas of England. Lancet, 382(9902), 1405–1412.CrossRef
go back to reference Metzelthin, S.F., Rossum, E. van, Witte, L.P. de, Ambergen, A.W., Hobma, S.O., Sipers, W., e.a. (2013). Effectiveness of interdisciplinary primary care approach to reduce disability in community dwelling frail older people: cluster RCT. British Medical Journal, 347, f5264. Metzelthin, S.F., Rossum, E. van, Witte, L.P. de, Ambergen, A.W., Hobma, S.O., Sipers, W., e.a. (2013). Effectiveness of interdisciplinary primary care approach to reduce disability in community dwelling frail older people: cluster RCT. British Medical Journal, 347, f5264.
go back to reference Mistiaen, P., Heins, M., Stirbu-Wagner, I, Korevaar, J., Verheij, R., Francke, A. (2014). Mensen met dementie zien de huisarts vaker: piek in contact rond het stellen van de diagnose. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 158, A6755.PubMed Mistiaen, P., Heins, M., Stirbu-Wagner, I, Korevaar, J., Verheij, R., Francke, A. (2014). Mensen met dementie zien de huisarts vaker: piek in contact rond het stellen van de diagnose. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 158, A6755.PubMed
go back to reference Vos, A.J.B.M. de, Asmus-Szepesi, K.J.E., Bakker, T.J.E.M., Vreede, P.L. de, Wijngaarden, J.D.H. van, Steyerberg, E.W., e.a. (2012). Integrated approach to prevent functional decline in hospitalized elderly: the Prevention and Reactivation Care Program (PReCaP). BMC Geriatrics, 12, 7.CrossRef Vos, A.J.B.M. de, Asmus-Szepesi, K.J.E., Bakker, T.J.E.M., Vreede, P.L. de, Wijngaarden, J.D.H. van, Steyerberg, E.W., e.a. (2012). Integrated approach to prevent functional decline in hospitalized elderly: the Prevention and Reactivation Care Program (PReCaP). BMC Geriatrics, 12, 7.CrossRef
go back to reference Wouterse, B. (2013). Trends in levensverwachting en gezondheid en de gevolgen voor de zorguitgaven. Een scenarioanalyse. Lezing Geriatriedagen. Wouterse, B. (2013). Trends in levensverwachting en gezondheid en de gevolgen voor de zorguitgaven. Een scenarioanalyse. Lezing Geriatriedagen.
go back to reference ZonMw (2014). Eindrapport Zorgprogramma Preventie en Herstel. ZonMw (2014). Eindrapport Zorgprogramma Preventie en Herstel.
Metagegevens
Titel
1 Inleiding
Auteur
Ton Bakker
Copyright
2017
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1487-4_1

Gerelateerde informatie