Gepubliceerd in:
2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk
16 Active ageing - actief ouder worden
Auteur : Anne Larue
Gepubliceerd in: Klinisch redeneren bij ouderen
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Samenvatting
-
Active ageing, door de WHO geïntroduceerd in de jaren negentig van de vorige eeuw, is een multidimensionaal concept dat activiteit, gezondheid, zelfstandigheid en productiviteit van ouderen omvat. Active ageing wordt in het boek opgevat als een combinatie van active, healthy, successful en productive ageing (paragraaf 16.1).
-
Inactiviteit leidt wereldwijd tot veel chronische ziekten en een hoge morbiditeit. Regelmatige fysieke activiteit zorgt voor aanzienlijke gezondheidgerelateerde voordelen in alle leeftijdscategorieën. De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) is: halfuur matig intensief lichamelijk actief op minimaal vijf dagen van de week (paragraaf 16.2).
-
Circa 31% van de wereldbevolking blijkt niet te voldoen aan de minimum aanbevolen bewegingsnorm. Van de 65-plussers haalt 55% de NNGB. In verzorgingshuizen voldoet drie kwart van de bewoners niet aan de NNGB, terwijl in verpleeghuizen negen van de tien bewoners niet voldoen aan de NNGB (paragraaf 16.3).
-
Sedentair gedrag zorgt voor verlies van kracht, spiermassa, flexibiliteit, evenwicht en reflexen. Dit verhoogt op zijn beurt het risico op ziekte en ongevallen. Indirect zorgt inactiviteit ook voor verlies van mentale functies, zoals snelheid van denken, het toepassen van copingstrategieën en (ziekte-)inzicht. Deze mentale functies hebben op hun beurt invloed op bewegen: een vicieuze cirkel waar moeilijk uit te komen is (paragraaf 16.4).
-
Een actievere leefstijl leidt niet alleen tot het verlagen van de incidentie van ‘zware’ aandoeningen zoals kanker, hart- en vaatziekten of dementie, maar leidt ook tot het verminderen van ‘lichtere’ aandoeningen zoals somberheid, angst, pijn, overgewicht of slaapproblemen (paragraaf 16.5.1).
-
Anatomische eigenschappen kunnen leiden tot een vermindering in beweging (paragraaf 16.5.2).
-
Oogaandoeningen geven een verslechtering van het zicht. Ouderen worden hierdoor onzeker en beperkt in hun bewegingen.
-
Stoornissen van het hart of de longen hebben grote beperkingen in de fysieke activiteit tot gevolg.
-
Afwijkingen van de romp met verslijten van de rugwervels of bekken en heupen zijn stoornissen die vaak voorkomen bij ouderen. De pijn als gevolg van deze afwijkingen en de beperking in mobiliteit zorgen ervoor dat de oudere minder beweegt.
-
-
Het is voor ouderen belangrijk actief te blijven en te participeren in de maatschappij. Gezien de demografische ontwikkelingen zal deze participatie in de nabije toekomst bovendien noodzakelijk worden (paragraaf 16.6).
-
Op het gebied van beleid valt er veel winst te halen. Maar een nieuwe visie op de ouderenzorg zal pas effectief geïmplementeerd kunnen worden als attitudes en mentaliteiten ten aanzien van ouderen veranderen (paragraaf 16.7).
-
In het ontwerp van verpleeghuizen of het plannen van woningen voor ouderen wordt vaak onvoldoende gedacht aan de inherente beperking van activiteit, terwijl de directe omgeving, het gebouw zelf, van grote invloed is op de gezondheid van de bewoners (paragraaf 16.7).
-
Ouderen noemen welzijn als belangrijkste prioriteit in het leven. Een belangrijk element in de wensen van ouderen betreft zelfbeschikking en zelfontplooiing. Dit past ook bij de nieuwe visie op de zorg (collaborative care). Meer regie bij de ouderen leidt tot meer zelfstandigheid en tot meer activiteit (paragraaf 16.8).
-
Het grote belang van active en healthy ageing ligt in preventie (primair, secundair en tertiair). Eden Alternative is een nieuwe filosofie voor de verpleeghuiszorg: verpleeghuizen zijn hierbij geen eindstation, maar als een thuis waar ouderen ondersteuning krijgen om beter te leven. Zinvolle activiteiten en de mens staan centraal. De aanpak leidt tot een duidelijke vermindering in zorggebruik, minder medicatie en minder externe opnamen (paragraaf 16.8.1).