Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap 9/2011

01-09-2011 | Onderzoek

Zelfhulp voor depressie en angststoornissen

Auteurs: W. Seekles, M.Sc., dr. A. van Straten, prof. dr. P. Cuijpers, prof.dr. A. Beekman, dr. H. van Marwijk

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 9/2011

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Seekles W, Van Straten A, Beekman A, Van Marwijk H, Cuijpers P. Zelfhulp voor depressie en angststoornissen. Huisarts Wet 2011;54(9):488-90.
Achtergrond Bijna 20% van de Nederlanders tussen de 18 en 65 jaar heeft een angst- of stemmingsstoornis. Er zijn diverse effectieve behandelingen, maar deze worden nog niet altijd optimaal ingezet. Wij onderzochten de effectiviteit van een relatief nieuwe interventie in de eerste lijn, ‘(begeleide) zelfhulp’.
Methode Wij randomiseerden 120 patiënten van 18 tot 65 jaar met een angst- en/of depressieve stoornis in twee groepen. Deelnemers in de interventiegroep kregen een zelfhulpcursus, desgewenst onder begeleiding van een sociaalpsychiatrisch verpleegkundige (SPV). De controlegroep kreeg de gangbare zorg. Wij gingen na, op basis van intention-to-treat, of de symptomen van angst en depressie in de zelfhulpgroep sterker afnamen dan in de controlegroep.
Resultaten De zelfhulpcursus had geen significant beter effect op de angst- en depressieklachten dan de gangbare zorg. Wel werkte de zelfhulpcursus significant beter bij deelnemers die alleen een angststoornis hadden.
Conclusie Mensen die een angststoornis hebben zonder depressieve comorbiditeit hebben baat bij een zelfhulpcursus tegen de angstklachten. Of zelfhulpcursussen ook werken bij depressieve klachten, konden wij niet aantonen maar zeker ook niet uitsluiten. In ons onderzoek liet geen enkele deelnemer zich begeleiden door een SPV, terwijl zelfhulp zonder begeleiding aantoonbaar minder effect heeft. Bovendien namen niet alle deelnemers in de interventiegroep de zelfhulpcursussen daadwerkelijk ter hand. Dit kan onze resultaten negatief beïnvloed hebben.
Literatuur
1.
go back to reference Wells KB, Stewart A, Hayes RD, Burnam MA, Rogers W, Daniels M, et al. The functioning and well-being of depressed patients: Results from the Medical Outcomes Study. JAMA 1989;262:914–9.PubMedCrossRef Wells KB, Stewart A, Hayes RD, Burnam MA, Rogers W, Daniels M, et al. The functioning and well-being of depressed patients: Results from the Medical Outcomes Study. JAMA 1989;262:914–9.PubMedCrossRef
2.
go back to reference Cuijpers P, Smit F, Oostenbrink J, De Graaf R. Ten Have M, Beekman A. Economic costs of minor depression: A population based study. Acta Psychiatr Scand 2007;115:229–36.PubMedCrossRef Cuijpers P, Smit F, Oostenbrink J, De Graaf R. Ten Have M, Beekman A. Economic costs of minor depression: A population based study. Acta Psychiatr Scand 2007;115:229–36.PubMedCrossRef
3.
go back to reference Hofstra K, Fischer E. Patiëntenversie multidisciplinaire richtlijn angststoornissen. Utrecht: Trimbos Instituut, 2005. Hofstra K, Fischer E. Patiëntenversie multidisciplinaire richtlijn angststoornissen. Utrecht: Trimbos Instituut, 2005.
4.
go back to reference Hofstra K, Fischer E. Patiëntenversie multidisciplinaire richtlijn depressie. Utrecht: Trimbos Instituut, 2005. Hofstra K, Fischer E. Patiëntenversie multidisciplinaire richtlijn depressie. Utrecht: Trimbos Instituut, 2005.
5.
go back to reference Van Marwijk HWJ, Grundmeijer HGLM, Bijl D, Van Gelderen MG, De Haan M, Van Weel-Baumgarten EM, et al. NHG-Standaard Depressie. Huisarts Wet 2003;46:614–33.CrossRef Van Marwijk HWJ, Grundmeijer HGLM, Bijl D, Van Gelderen MG, De Haan M, Van Weel-Baumgarten EM, et al. NHG-Standaard Depressie. Huisarts Wet 2003;46:614–33.CrossRef
6.
go back to reference Terluin B, Van Heest FB, Van der Meer K, Neomagus GJH, Hekman J, Aulbers LPJ, et al. NHG-standaard Angststoornissen. Huisarts Wet 2004;47:26–37.CrossRef Terluin B, Van Heest FB, Van der Meer K, Neomagus GJH, Hekman J, Aulbers LPJ, et al. NHG-standaard Angststoornissen. Huisarts Wet 2004;47:26–37.CrossRef
7.
go back to reference Prins M, Verhaak P, Smolders M, Laurant M, Van Marwijk H, Bensing J, et al. Gepaste zorg voor mensen met angst of depressie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A2360. Prins M, Verhaak P, Smolders M, Laurant M, Van Marwijk H, Bensing J, et al. Gepaste zorg voor mensen met angst of depressie. Ned Tijdschr Geneeskd. 2010;154:A2360.
8.
go back to reference Goldberg D, Huxley P. Common mental disorders: A biosocial model. London: Tavistock/Routledge, 1992. Goldberg D, Huxley P. Common mental disorders: A biosocial model. London: Tavistock/Routledge, 1992.
9.
go back to reference Cuijpers P, Schuurmans J. Self-help interventions for anxiety disorders: An overview. Curr Psychiatry Rep 2007;9:284–90.PubMedCrossRef Cuijpers P, Schuurmans J. Self-help interventions for anxiety disorders: An overview. Curr Psychiatry Rep 2007;9:284–90.PubMedCrossRef
10.
go back to reference Van ’t Hof E, Cuijpers P, Stein D. Self-help and internet-guided interventions in depression and anxiety disorders; A systematic review of meta-analyses. CNS Spectr 2009;14:2(Suppl 3):34–40. Van ’t Hof E, Cuijpers P, Stein D. Self-help and internet-guided interventions in depression and anxiety disorders; A systematic review of meta-analyses. CNS Spectr 2009;14:2(Suppl 3):34–40.
11.
go back to reference Seekles W, Van Straten A, Beekman A, Van Marwijk H, Cuijpers P. Stepped care for depression and anxiety: From primary care to specialized mental health care: a randomised controlled trial testing the effectiveness of a stepped care program among primary care patients with mood or anxiety disorders. BMC Health Serv Res 2009;9:90.PubMedCrossRef Seekles W, Van Straten A, Beekman A, Van Marwijk H, Cuijpers P. Stepped care for depression and anxiety: From primary care to specialized mental health care: a randomised controlled trial testing the effectiveness of a stepped care program among primary care patients with mood or anxiety disorders. BMC Health Serv Res 2009;9:90.PubMedCrossRef
12.
go back to reference Seekles W, Van Straten A, Beekman A, Van Marwijk H, Cuijpers P. Effectiveness of guided self-help for depression and anxiety disorders in primary care: A pragmatic randomized controlled trial. Psychiatry Res 2011;187:113–20.PubMedCrossRef Seekles W, Van Straten A, Beekman A, Van Marwijk H, Cuijpers P. Effectiveness of guided self-help for depression and anxiety disorders in primary care: A pragmatic randomized controlled trial. Psychiatry Res 2011;187:113–20.PubMedCrossRef
13.
go back to reference World Health Organization. Composite International Diagnostic Interview (CIDI). Geneva: WHO, 1990. World Health Organization. Composite International Diagnostic Interview (CIDI). Geneva: WHO, 1990.
14.
go back to reference Rush AJ, Gullion CM, Basco MR, Jarrett RB, Trivedi MH. The Inventory of Depressive Symptomatology (IDS): Psychometric properties. Psychol Med 1996;26:477–86.PubMedCrossRef Rush AJ, Gullion CM, Basco MR, Jarrett RB, Trivedi MH. The Inventory of Depressive Symptomatology (IDS): Psychometric properties. Psychol Med 1996;26:477–86.PubMedCrossRef
15.
go back to reference Zigmond AS, Snaith RP. The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand 1983;67:361–70.PubMedCrossRef Zigmond AS, Snaith RP. The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatr Scand 1983;67:361–70.PubMedCrossRef
16.
go back to reference Van Boeijen CA, Van Balkom AJ, Van Oppen P, Blankenstein N, Cherpanath A, Van Dyck R. Efficacy of self-help manuals for anxiety disorders in primary care: A systematic review. Fam Pract 2005;22:192–6.PubMedCrossRef Van Boeijen CA, Van Balkom AJ, Van Oppen P, Blankenstein N, Cherpanath A, Van Dyck R. Efficacy of self-help manuals for anxiety disorders in primary care: A systematic review. Fam Pract 2005;22:192–6.PubMedCrossRef
17.
go back to reference Mead N, MacDonald W, Bower P, Lovell K, Richards D, Roberts C, et.al. The clinical effectiveness of guided self-help versus waiting-list control in the management of anxiety and depression: A randomized controlled trial. Psychol Med 2005;35:1633–43.PubMedCrossRef Mead N, MacDonald W, Bower P, Lovell K, Richards D, Roberts C, et.al. The clinical effectiveness of guided self-help versus waiting-list control in the management of anxiety and depression: A randomized controlled trial. Psychol Med 2005;35:1633–43.PubMedCrossRef
18.
go back to reference Griffiths KM, Farrer L, Christensen H. The efficacy of internet interventions for depression and anxiety disorders: A review of randomised controlled trials. Med J Aust 2010;192(11 Suppl):S4–11.PubMed Griffiths KM, Farrer L, Christensen H. The efficacy of internet interventions for depression and anxiety disorders: A review of randomised controlled trials. Med J Aust 2010;192(11 Suppl):S4–11.PubMed
19.
go back to reference Furmark T, Carlbring P, Hedman E, Sonnenstein A, Clevberger P, Bohman B. Guided and unguided self-help for social anxiety disorder: Randomised controlled trial. Br J Psychiatry 2009;195:440–7.PubMedCrossRef Furmark T, Carlbring P, Hedman E, Sonnenstein A, Clevberger P, Bohman B. Guided and unguided self-help for social anxiety disorder: Randomised controlled trial. Br J Psychiatry 2009;195:440–7.PubMedCrossRef
20.
go back to reference De Graaf LE, Gerhards SA, Arntz A, Riper H, Metsemakers JF, Evers SM. Clinical effectiveness of online computerised cognitive-behavioural therapy without support for depression in primary care: randomised trial. Br J Psychiatry 2009;195;73–80.PubMedCrossRef De Graaf LE, Gerhards SA, Arntz A, Riper H, Metsemakers JF, Evers SM. Clinical effectiveness of online computerised cognitive-behavioural therapy without support for depression in primary care: randomised trial. Br J Psychiatry 2009;195;73–80.PubMedCrossRef
21.
go back to reference Spek V, Cuijpers P, Nyklícek I, Riper H, Keyzer J, Pop V. Internet-based cognitive behaviour therapy for symptoms of depression and anxiety: A meta-analysis. Psychol Med 2007;37:319–28.PubMedCrossRef Spek V, Cuijpers P, Nyklícek I, Riper H, Keyzer J, Pop V. Internet-based cognitive behaviour therapy for symptoms of depression and anxiety: A meta-analysis. Psychol Med 2007;37:319–28.PubMedCrossRef
22.
go back to reference Gilbody S, Whitty P, Grimshaw J, Thomas R. Educational and organizational interventions to improve the management of depression in primary care: A systematic review. JAMA 2003;289:3145–51.PubMedCrossRef Gilbody S, Whitty P, Grimshaw J, Thomas R. Educational and organizational interventions to improve the management of depression in primary care: A systematic review. JAMA 2003;289:3145–51.PubMedCrossRef
Metagegevens
Titel
Zelfhulp voor depressie en angststoornissen
Auteurs
W. Seekles, M.Sc.
dr. A. van Straten
prof. dr. P. Cuijpers
prof.dr. A. Beekman
dr. H. van Marwijk
Publicatiedatum
01-09-2011
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Huisarts en wetenschap / Uitgave 9/2011
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI
https://doi.org/10.1007/s12445-011-0236-3

Andere artikelen Uitgave 9/2011

Huisarts en wetenschap 9/2011 Naar de uitgave

spreekuur!

Te klein