Top

Gepubliceerd in:

2023 | OriginalPaper | Hoofdstuk

5. Voeding

Auteur : Marjolein Streur-Kranenburg

Gepubliceerd in: Leefstijlgeneeskunde in de praktijk

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Voeding is, samen met beweging, waarschijnlijk de meest besproken en ook meest onderzochte factor van leefstijl. Ongezond eten kan diverse ziektes in de hand werken en andersom is ook het geval: gezond eten kan in sommige gevallen die ziektes juist weer positief beïnvloeden of zelfs omkeren. Op het gebied van voeding komen er allerlei feiten en fabels voorbij. Bovendien is er ondanks alle onderzoeken toch nog steeds veel onbekend, onder andere omdat leefstijlfactoren heel moeilijk los van elkaar te onderzoeken zijn. Toch weten we ook veel dingen wel en zijn los van alle hypes en nieuwe ontdekkingen de grote lijnen grotendeels hetzelfde en al jaren ongewijzigd. Dit hoofdstuk beschrijft de basis van een gezonde voeding, met de Richtlijnen goede voeding als basis, waarbinnen allerlei voedingspatronen mogelijk zijn.

vorige hoofdstuk Welke leefstijlfactoren zijn er?

volgende hoofdstuk Beweging

Black, A. E., Coward, W. A., Cole, T. J., & Prentice, A. M. (1996). (1996) Human energy expenditure in affluent societies: An analysis of 574 doubly-labelled water measurements. European Journal of Clinical Nutrition, 50, 72–92.

Bolte, L. A., Vich Vila, A., Imhann, F., Collij, V., Gacesa, R., & Peters, V. (2021). Long-term dietary patterns are associated with pro-inflammatory and anti-inflammatory features of the gut microbiome. Gut, 70(7), 1287–1298. https://doi.org/10.1136/gutjnl-2020-322670CrossRef

Boon, M., Van Rossum, L. (2019). VET belangrijk. Feiten en fabels over voedings, vetverbranding en verborgen dikmakers. Ambo Anthos.

Carlson, J. L., Erickson, J. M., Lloyd, B. B., Slavin, J. L. (2018). Health effects and sources of prebiotic dietary fiber. Current Developments in Nutrition, 29, 2(3), nzy005. https://doi.org/10.1093/cdn/nzy005.

Cömert, E. D., Mogol, B. A., & Gökmen, V. (2019). Relationship between color and antioxidant capacity of fruits and vegetables. Curr Res Food Sci, 21(2), 1–10. https://doi.org/10.1016/j.crfs.2019.11.001CrossRef

De Cabo, R., & Mattson, M. P. (2019). Effects of intermittent fasting on health, aging, and disease. Engl J Med, 2019(381), 2541–2551. https://doi.org/10.1056/NEJMra1905136CrossRef

De Vries, M., & De Weijer, T. (2022). Handboek Leefstijlgeneeskunde, de basis voor iedere praktijk. Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef

EAT-Lancet Commission (2019). Summary Report (2019). Geraadpleegd op 22 april, van https://eatforum.org/content/uploads/2019/01/EAT-Lancet_Commission_Summary_Report.pdf

Eldeghaidy, S., Marciani, L., McGlone, F., Hollowood, T., Hort, J., Head, K., et al. (2011). The cortical response to the oral perception of fat emulsions and the effect of taster status. Journal of Neurophysiology, 105(5), 2572–2581. https://doi.org/10.1152/jn.00927.2010

Elfhag, K., & Rössner, S. (2005). Who succeeds in maintaining weight loss? A conceptual review of factors associated with weight loss maintenance and weight regain. Obesity Reviews, 6(1), 67–85. https://doi.org/10.1111/j.1467-789X.2005.00170.xCrossRef

European Food and Safety Association (2021a). Review and synthesis of data on the potential environmental impact of artificial sweeteners. EFSA Journal, 18(10), EN-6918. https://doi.org/10.2903/sp.efsa.2021.EN-6918

European Food and Safety Association (2021b). Safety assessment of titanium dioxide (E171) as a food additive. EFSA Journal, 19(5), 6585. https://doi.org/10.2903/j.efsa.2021.6585

Gardner, C. D., Trepanowski, J. F., Del Gobbo, L. C., Hauser, M. E., Rigdon, J., Ioannidis, J. P. A., et al. (2018). Effect of low-fat vs low-carbohydrate diet on 12-month weight loss in overweight adults and the association with genotype pattern or insulin secretion: The DIETFITS randomized clinical trial. JAMA Feb 20, 319(7), 667–679. https://doi.org/10.1001/jama.2018.0245.

Gezondheidsraad (2001). Voedingsnormen: energie, eiwitten, vetten en verteerbare koolhydraten. Gezondheidsraad, publicatienr 2001/19R.

Gezondheidsraad (2006). Richtlijn voor de vezelconsumptie. Gezondheidsraad, publicatienr 2006/03.

Gezondheidsraad (2015). Richtlijnen goede voeding. Gezondheidsraad, publicatienr 2015/24

Gezondheidsraad (2018). Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen. Gezondheidsraad, publicatienr 2018/19.

Gezondheidsraad (2021a). Voedingsnormen voor eiwitten; Referentiewaarden voor de inname van eiwitten. Gezondheidsraad, publicatienr 2021/10.

Gezondheidsraad (2021b). Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor zwangere vrouwen. Gezondheidsraad, publicatienr 2021/27.

Gezondheidsraad (2021c). Richtlijnen goede voeding voor mensen met diabetes type 2. Gezondheidsraad, publicatienr 2021/41.

Gezondheidsraad (2022). Voedingsnormen voor energie, referentiewaarden voor de dagelijkse calorische inname. Gezondheidsraad, publicatienr 2022/19.

Goldenberg, J. Z., Yap, C., Lytvyn, L., Lo, C. K., Beardsley, J., Mertz, D., et al. (2017). Probiotics for the prevention of Clostridium difficile-associated diarrhea in adults and children. Cochrane Database of Systematic Reviews, 12, CD006095. https://doi.org/10.1002/14651858.CD006095.

Iglesias-Vázquez, L., Van Ginkel Riba, G., Arija, V., Canals, J. (2020). Composition of gut microbiota in children with autism spectrum disorder: A systematic review and meta-analysis. Nutrients, 17, 12(3), 792. https://doi.org/10.3390/nu12030792.

Hall, K. D., Kahan, S. (2018). Maintenance of lost weight and long-term management of obesity. Medical Clinics of North America, 102(1), 183–197. https://doi.org/10.1016/j.mcna.2017.08.012

Hall, K. D., Ayuketah, A., Brychta, R., Cai, H., Cassimatis, T., Chen, K. Y., et al. (2019 Jul 2). Ultra-processed diets cause excess calorie intake and weight gain: An inpatient randomized controlled trial of Ad libitum food intake. Cell Metabolism, 30(1), 67–77.e3. https://doi.org/10.1016/j.cmet.2019.05.008

Harris, J. A., & Benedict, F. G. (1918). A biometric study of human basal metabolism. Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America, 4(12), 370–373.CrossRef

Joshi, S., Mohan, V. (2018). Pros & cons of some popular extreme weight-loss diets. Indian Journal of Medical Research, 148(5), 642–647. https://doi.org/10.4103/ijmr.IJMR_1793_18

Katz, D. L., & Meller, S. (2014). Can we say what diet is best for health? Annual Review of Public Health, 35, 83–103. https://doi.org/10.1146/annurev-publhealth-032013-182351CrossRef

Kruizenga, H. M., Hofsteenge, G. H., & Weijs, P. J. M. (2016). Predicting resting energy expenditure in underweight, normal weight, overweight, and obese adult hospital patients. Nutrition & Metabolism (london), 24(13), 85. https://doi.org/10.1186/s12986-016-0145-3CrossRef

Liu, D., Huang, Y., Huang, C., Yang, S., Wie, X., Zhang, P. (2022). Calorie restriction with or without time-restricted eating in weight loss. The New England Journal of Medicine, 21, 386(16), 1495–1504. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2114833

Logatcheva, K. (2020). Monitor Duurzaam Voedsel 2020. WUR Wageningen University & Research Geraadpleegd op 22 april 2022, van https://edepot.wur.nl/551814.

Milder, I. E. J., Boer, J. M. A., Bemelmans, W. J. E. (2010). Effect van verandering in de energie-inneming of de lichamelijke activiteit op het lichaamsgewicht Een verkenning van de literatuur rond de energiebalans Briefrapport 260464001/2010.

Minich, D. M. (2019 Jun 2). A review of the science of colorful, plant-based food and practical strategies for “Eating the Rainbow”. Journal of Nutrition and Metabolism, 2019, 2125070. https://doi.org/10.1155/2019/2125070

Miquel-Kergoat, S., Azais-Braesco, V., Burton-Freeman, B., & Hetherington, M. M. (2015). Effects of chewing on appetite, food intake and gut hormones: A systematic review and meta-analysis. Physiology & Behavior, 151(2015), 88–96. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2015.07.017CrossRef

Monteiro, C. A., Levy, R. B., Claro, R. M., Castro, I. R. R., & Cannon, G. (2010). A new classification of foods based on the extent and purpose of food processing. Cadernos De Saúde Pública, 26(11), 2039–2049. https://doi.org/10.1590/S0102-311X2010001100005CrossRef

Monteiro, C. A., Cannon, G., Levy, R. B., Moubarac, J.-C., Louzada, M. L., Rauber, F., et al. (2019). Ultra-processed foods: What they are and how to identify them. Public Health Nutrition, 22, 936–941. https://doi.org/10.1017/S1368980018003762CrossRef

National Institutes of Health NIH (1998). Clinical Guidelines on the Identification, Evaluation, and Treatment of Overweight and Obesity in Adults. Geraadpleegd op 30 april 2022, van: http://www.nhlbi.nih.gov/guidelines/obesity/ob_gdlns.pdf

NDF (2020). Voedingsrichtlijn Diabetes. Nederlandse Diabetes Federatie, Amersfoort.

Nederlandse Vereniging voor Neurologie (2020). Vastgestelde richtlijnen Epilepsie, Ketogeen dieet. Geraadpleegd op 10 juli 2022, van https://epilepsie.neurologie.nl/cmssite7/index.php?pageid=728

Nederlands Huisartsen Genootschap. (2015). NHG-zorgmodule leefstijl Voeding. Geraadpleegd op 28 april 2022 van https://www.nhg.org/themas/publicaties/nhg-zorgmodule-leefstijl-voeding-volledige-tekst

Nederlands Huisartsen Genootschap (2018). NHG-standaard Diabetes mellitus type 2. Geraadpleegd op 28 april 2022, van https://richtlijnen.nhg.org/standaarden/diabetes-mellitus-type-2

Ocké, M., Dinnissen, C., Stafleu, A., De Vries, J., Van Rossum, C. (2021). Relative validity of MijnEetmeter: A food diary app for self-monitoring of dietary intake. Nutrients, 13(4), 1135; https://doi.org/10.3390/nu13041135

Oenema, A., De Ruijter, D., Vingerhoets, C. S, Van der Wurff, I. S. M., Bos, D.J., Nicolaou, M., et al. (2020). Voeding bij psychische aandoeningen gedurende de levensloop; een overzicht van de evidentie. Tijdschrift Voor Psychiatrie, 62(2020)11, 927–935.

Peters, S., Huppertz, T., & Gerritsen, J. (2019). Voedselbewerking: Kan een classificatie van producten op hun bewerkingsgraad – zoals NOVA – consumenten helpen om gezondere keuzes te maken? Voeding Magazine, 2, 18–21.

Philips, E. M., Frates, E. P., & Park, D. J. (2020). Lifestyle medicine. Physical Medicine and Rehabilitation Clinics of North America, 31, 515–526. https://doi.org/10.1016/j.pmr.2020.07.006CrossRef

Plaza-Diaz, J., Pastor-Villaescusa, B., Rueda-Robles, A., Abadia-Molina, F., Ruiz-Ojeda, F. J. (2020 Apr 21). Plausible biological interactions of low- and non-calorie sweeteners with the intestinal microbiota: An update of recent studies. Nutrients, 12(4), 1153. https://doi.org/10.3390/nu12041153.

PON Partnerschap Overgewicht Nederland (2010). Zorgstandaard Obesitas. Amsterdam. Geraadpleegd op 18 april 2022, van https://www.partnerschapovergewicht.nl/wp-content/uploads/2020/03/PON_Zorgstandaard_Obesitas_2011_A4_v1_04.pdf

Rios-Leyvraz, M., Montez, J. (2022). Health effects of the use of non-sugar sweeteners: A systematic review and meta-analysis. World Health Organization.

RIVM (2018). Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2018, Een gezond vooruitzicht. Geraadpleegd op https://www.vtv2018.nl/synthese-vtv-2018-een-gezond-vooruitzicht

RIVM (2019). Voedselconsumptie 2012–2016. Vergelijking met de Richtlijnen goede voeding 2015. Geraadpleegd op 19 april 2022, van https://www.wateetnederland.nl/documenten/rivm-onderzoekt-voedselconsumptie-in-nederlanddeze-factsheet-beschrijft-hoe-volwassenen

RIVM (2021). Impactvolle Determinanten: Ongezonde voeding. Geraadpleegd op 19 juli 2022, van https://www.rivm.nl/sites/default/files/2021-07/LR_012065_131709_Factsheet%20_ongezonde_voeding_V5.pdf

Singh, R. K., Chang, H.-W., Yan, D., Lee, K. M., Ucmak, D., Wong, K., et al. (2017). Influence of diet on the gut microbiome and implications for human health. Journal of Translational Medicine, 8, 15(1), 73. https://doi.org/10.1186/s12967-017-1175-y

Smart Protein (2021). What consumers want: A survey on European consumer attitudes towards plant-based foods Geraadpleegd op 28 april 2022, van https://smartproteinproject.eu/consumer-attitudes-plant-based-food-report/

Stegeman, N., Gilbert-Peek, W.A., Franken, C. (2021). Voeding bij gezondheid en ziekte. Noordhof uitgevers bv.

Van der Louw, E. J. T. M. (2020). Ketogenic diet therapy; Improving outcome, management and new indications. Erasmus University Rotterdam. Retrieved from http://hdl.handle.net/1765/125440.

WHO (2001). Food and Agricutural Organization. Human energy requirements: Report of a Joint FAO/WHO/UNU Expert Consultation. FAO Food and Nutrition Technical Report Series [Internet], 0:96. Geraadpleegd op 8 april 2022, van ftp://ftp.fao.org/docrep/fao/007/y5686e/y5686e00.pdf.

Willett, W., Rockstrom, J., Loken, B., Springmann, M., Lang, T., Vermeulen, S., et al. (2019) Food in the Anthropocene: the EAT-Lancet Commission on healthy diets from sustainable food systems. Lancet, 2, 393(10170), 447–492. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(18)31788-4

Yumuk, V., Tsigos, C., Fried, M., Schindler, K., Busetto, L., Micic, D., & Toplak, H. (2015). European guidelines for obesity management in adults. Obesity Facts, 8(6), 402–424. https://doi.org/10.1159/000442721CrossRef

Titel: Voeding
Auteur: Marjolein Streur-Kranenburg
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Leefstijlgeneeskunde in de praktijk
Print ISBN: 978-90-368-2862-8

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2863-5

Copyright: 2023
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2863-5_5

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen