Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Gepubliceerd in:
Inleiding: Een kennismaking met de inspannings- en sportfysiologie hoofdstuk lezen eerste hoofdstuk lezen

2023 | OriginalPaper | Hoofdstuk

17. Voeding, lichaamssamenstelling en obesitas

Auteurs : Larry W. Kenney, Jack H. Wilmore, David L. Costill, Ramón Lindauer

Gepubliceerd in: Inspannings- en sportfysiologie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Introductie

Verdedigers in de American National Football League zijn grote kerels, vooral diegenen die in het midden van de verdedigingslijn staan. Vanwege hun rol moeten deze grote mannen moeilijk van hun plaats zijn af te duwen, maar ze moeten ook wendbaar genoeg zijn om looproutes af te kunnen sluiten en de spelverdeler van de tegensstanders te kunnen bestormen. Dontari Poe is een van de allerbeste op deze positie en hij tekende in 2017 een eenjarig contract van $ 8 miljoen bij de Atlanta Falcons. Maar er was wel één voorwaarde, vijfhonderdduizend dollar van dat bedrag was verbonden aan een gewichtsclausule, die alleen verdiend kon worden als hij niet méér woog dan 149,7 kg, een gewicht waarbij hij fysiek waarschijnlijk optimaal presteert. Gedurende het seizoen 2016 woog Poe, bij zijn vorige team de Chiefs, 157,3 kg, dus hij moest wel wat doen om dit doel te bereiken. Vergelijkbare gewichtsclausules stonden in zijn contract van $ 27 miljoen in 2018 met de Carolina Panthers, waarin kwartaalbonussen waren opgenomen voor het halen van gewichtsdoelen. Hoewel hij een verdediger is, is hij een zeer goede atleet, Poe is houder van de records voor de zwaarste NFL-speler die een touchdown heeft gelopen én een touchdown heeft gegooid! Vele sporters doen wedstrijden waarbij gewichtsmanagement – en lichaamssamenstelling – belangrijk is, zoals bij worstelen, boxen, turnen en langeafstandlopen. Maar grote veranderingen kunnen slecht zijn voor de prestaties en algemene gezondheid van een sporter. Het bereiken van een optimaal lichaamsgewicht en een optimale lichaamssamenstelling is een kritische component van succesvolle sportprestaties.
vorige hoofdstuk Sporttraining
volgende hoofdstuk Prestatiebevorderende middelen in de sport
Bijlagen
Alleen toegankelijk voor geautoriseerde gebruikers
Woordenlijst
Glycogeen laden
Het dusdanig aanpassen van voeding en inspanning zodat de glycogeenopslag in het lichaam optimaal is.
Niet-essentiële aminozuren
De elf of twaalf aminozuren die ons lichaam zelf kan aanmaken.
Essentiële aminozuren
De acht of negen aminozuren die noodzakelijk zijn voor groei en die het menselijk lichaam niet zelf kan aanmaken. Het is dus essentieel dat ze in onze voeding aanwezig zijn.
Vitaminen
Organische verbindingen die specifieke functies hebben bij de groei en het behouden van onze gezondheid. Vitaminen werken voornamelijk als katalysatoren bij chemische reacties.
Vrije radicalen
Univalente (ongepaarde) zuurstofintermediairen die tijdens het metabole proces uit de elektronentransportketen lekken en weefsels kunnen beschadigen.
Macromineralen
De mineralen waarvan het lichaam meer dan 100 mg per dag nodig heeft.
Extracellulaire vloeistof
De 35 tot 40% water in het lichaam die zich buiten de cellen bevindt, inclusief interstitiële vloeistof, bloedplasma, lymfe, cerebrospinale vloeistof en andere vloeistoffen.
Dehydratie
Uitdroging, verlies van lichaamsvloeistoffen.
Osmolariteit
De verhouding van opgeloste stoffen (zoals elektrolyten) ten opzichte van de hoeveelheid vloeistof.
Dorstmechanisme
Een neuraal mechanisme dat dorst veroorzaakt in reactie op dehydratie.
Hyponatriëmie
Een natriumconcentratie in het bloed lager dan de normale waarden van 136 tot 143 mmol/L.
Lichaamssamenstelling
De chemische samenstelling van ons lichaam. Het model in dit boek onderscheidt twee componenten, vetvrije massa en vetmassa.
Vetvrije massa
Het deel van het lichaam dat niet bestaat uit vet. Inclusief spier, bot, de huid en organen.
Hydrostatisch wegen
Een methode om het lichaamsvolume te meten door het wegen van een persoon terwijl hij of zij volledig ondergedompeld is in water. Het verschil tussen het gewicht onder water en op het droge (gecorrigeerd voor de dichtheid van water) is gelijk aan het volume van het lichaam. Deze waarde moet verder worden gecorrigeerd voor de hoeveelheid in de longen en andere weefsels aanwezige lucht.
Bio-elektrische impedantie
Het bepalen van de lichaamssamenstelling aan de hand van de geleiding van een elektrisch stroompje dat door het lichaam wordt gestuurd. De weerstand tegen het geleiden van het stroompje door de weefsels geeft informatie over de aanwezige hoeveelheid vet.
Obesitas
Een overmatige hoeveelheid lichaamsvet, over het algemeen gedefinieerd als: meer dan 25% lichaamsvet bij mannen en meer dan 35% bij vrouwen of een BMI van 30 of meer.
Overgewicht
Een lichaamsgewicht dat hoger is dan het normale of standaardgewicht van een bepaald individu gebaseerd op sekse, lengte en grootte van het skelet. Een BMI tussen de 25 en 30.
Body mass index (BMI)
Een beoordeling van het lichaamsgewicht ten opzichte van lichaamslengte. Het gewicht (in kg) wordt gedeeld door de lengte (in m) in het kwadraat. De body mass index is sterk gecorreleerd aan de lichaamssamen-stelling. Een BMI > 25 wijst op overgewicht.
Thermisch effect van een maaltijd (TEM)
De energie die het kost boven op de rustverbranding om een maaltijd te verteren, te absorberen, te transporteren, om te zetten en op te slaan.
Thermisch effect van activiteit (TEA)
De energie die het kost boven op de rustverbranding om een taak of inspanning te verrichten.
Vetmassa
De absolute hoeveelheid (massa) lichaamsvet.
Metabool syndroom
Een term die het syndroom van insulineongevoeligheid en hoge insulinespiegels beschrijft. Heeft verband met coronaire aandoeningen, hypertensie, diabetes type 2 en obesitas in het bovenlichaam. Ook syndroom X genoemd.
Koolhydraat
Een organische verbinding gevormd uit koolstof, waterstof en zuurstof. Aanwezig in zetmeel, suikers en cellulose.
Koolhydraten laden
Toename in consumptie van koolhydraten, gebruikt door sporters om de koolhydraatvoorraden in het lichaam voorafgaand aan langdurige duurinspanning te verhogen.
Vet
Slecht in water oplosbare verbindingen die in veel vormen in het lichaam aanwezig zijn, zoals triglyceriden, vrije vetzuren, fosfolipiden en steroïden.
Eiwit
Een klasse van stikstof bevattende verbindingen opgebouwd uit aminozuren.
Elektrolyt
Een opgeloste substantie die elektriciteit geleidt.
Micromineralen
De mineralen waarvan het lichaam minder dan 100 mg per dag nodig heeft.
Sporenelementen
Zie micromineralen.
Snelheid van maaglediging
De beweging van voedsel vermengd met maagsappen van de maag naar het duodenum.
Vetpercentage
Het aandeel van de vetmassa ten opzichte van de totale lichaamsmassa, weergegeven in een percentage.
Densitometrie
Het meten van de lichaamsdichteid.
Dual-energy X-ray absorptiometry (DXA)
Een techniek om zowel de regionale als de totale lichaamssamenstelling te bepalen door het gebruik van röntgenabsorptiometrie.
Luchtverplaatsing
Een methode voor het schatten van de lichaamssamenstelling met gebruik van de verplaatsing van lucht om het lichaamsvolume te meten.
Huidplooidikte(meting)
Een veel toegepaste veldmeting die wordt gebruikt om de lichaamssamenstelling, het vetpercentage en de vetvrije massa te schatten. Met behulp van een soort schuifmaat wordt op een of meer plaatsen de dikte van huidplooien gemeten.
Aerobe inspanning met lage intensiteit
Aerobe inspanning uitgevoerd op lage intensiteit, theoretisch zal dit zorgen dat het lichaam een hoger percentage vet verbrand.
Intracellulaire vloeistof
De vloeistof in de cellen. Ongeveer 60-65% van ons lichaamswater bevindt zich in onze cellen.
Literatuur
1.
American College of Sports Medicine. Nattiv, A., Loucks, A.B., Manore, M.M., Sanborn, C.F., Sundgot-Borgen, J., & Warren, M.P. (2007). The female athlete triad. Position stand. Medicine and Science in Sports and Exercise, 39(10), 1867-1882.
2.
American College of Sports Medicine, American Dietetic Association, and Dietitians of Canada. (2016). Nutrition and athletic performance. Joint position statement. Medicine and Science in Sports and Exercise, 48, 453-468.
3.
Armstrong, L.E., Costill, D.L., & Fink, W.J. (1985). Influence of diuretic-induced dehydration on competitive running performance. Medicine and Science in Sports and Exercise, 17, 456-461.
4.
Astrand, P.-O. (1967). Diet and athletic performance. Federation Proceedings, 26, 1772-1777.
5.
Astrand, P.-O. (1979). Nutrition and physical performance. In Rechcigl, M. (Ed), Nutrition and the world food problem. Basel, Switzerland: S. Karger.
6.
Barr, S.I., Costill, D.L., & Fink, W.J. (1991). Fluid replacement during prolonged exercise: Effects of water, saline or no fluid. Medicine and Science in Sports and Exercise, 23, 811-817.
7.
Beaton, L.J., Allan, D.A., Tarnopolsky, M.A., Tiidus, P.M., & Phillips, S.M. (2002). Contraction-induced muscle damage is unaffected by vitamin E supplementation. Medicine and Science in Sports and Exercise, 34, 798-805.
8.
Biolo, G., Tipton, K.D., Klein, S., & Wolfe, R.R. (1997). An abundant supply of amino acids enhances the metabolic effect of exercise on muscle protein. American Journal of Physiology, 273, E122–E129.
9.
Bouchard, C. (1991). Heredity and the path to overweight and obesity. Medicine and Science in Sports and Exercise, 23, 285-291.
10.
Bouchard, C., Tremblay, A., Després, J.-P., Nadeau, A., Lupien, P.J., Theriault, G., Dussault, J., Moorjani, S., Pinault, S., & Fournier, G. (1990). The response to long-term overfeeding in identical twins. New England Journal of Medicine, 322, 1477-1482.
11.
Bray, G.A. (1985). Obesity: Definition, diagnosis and disadvantages. Medical Journal of Australia, 142, S2–S8.
12.
Burke, L.M., Hawley, J.A., Wong, S.H.S., & Jeukendrup, A.E. (2011). Carbohydrates for training and competition. Journal of Sports Sciences, 29(Suppl 1), S17–S27.
13.
14.
Coombes, J.S., & Hamilton, K.L. (2000). The effectiveness of commercially available sports drinks. Sports Medicine, 29, 181-209.
15.
Costill, D.L., Bowers, R., Branam, G., & Sparks, K. (1971). Muscle glycogen utilization during prolonged exercise on successive days. Journal of Applied Physiology, 31, 834-838.
16.
Costill, D.L., Coyle, E., Evans, W., Fink, W., Hoopes, D. (1977). Effects of elevated plasma FFA and insulin on muscle glycogen usage during exercise. Journal of Applied Physiology, 43(4), 695-699.
17.
Costill, D.L., & Saltin, B. (1974). Factors limiting gastric emptying during rest and exercise. Journal of Applied Physiology, 37, 679-683.
18.
Donnelly, J.E., Blair, S.N., Jakicic, J.M., et al. (2011). Appropriate physical activity strategies for weight loss and prevention of weight gain for adults. ACSM position stand. Journal of Medicine and Science in Sports and Exercise, 41, 459-471.
19.
Dougherty, K.A., Baker, L.B., Chow, M., & Kenney, W.L. (2006). Two percent dehydration impairs and six percent carbohydrate drink improves boys basketball skills. Medicine and Science in Sports and Exercise, 38, 1650-1658.
20.
Hall, K.D., Sacks, G., Chandramohan, D., Chow, C.C., Wang, Y.C., et al. (2011). Quantification of the effect of energy imbalance on bodyweight. Lancet, 378, 826-837.
21.
Hill, J.O., Wyatt, H.R., & Peters, J.C. (2012). Energy balance and obesity. Circulation, 126, 126-132.
22.
Ivy, J.L., Katz, A.L., Cutler, C.L., Sherman, W.M., & Coyle, E.F. (1988). Muscle glycogen synthesis after exercise: Effect of time of carbohydrate ingestion. Journal of Applied Physiology, 64, 1480-1485.
23.
Ivy, J.L., Lee, M.C., Brozinick, J.T., Jr., & Reed, M.J. (1988). Muscle glycogen storage after different amounts of carbohydrate ingestion. Journal of Applied Physiology, 65, 2018-2023.
24.
Jensen, M.D., Ryan, D.H., Apovian, C.M., et al. (2014). AHA/ACC/TOS prevention guideline: 2013 AHA/ACC/ TOS guideline for the management of overweight and obesity in adults: A report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines and The Obesity Society. Circulation, 129(Suppl), S102-S138.
25.
Jeukendrup, A., & Gleeson, M. (2010). Sport nutrition: An introduction to energy production and performance (2nd ed.). Champaign, IL: Human Kinetics.
26.
King, N.A., Caudwell, P.P., Hopkins, M., Stubbs, J.R., Naslund, E., et al. (2009). Dual-process action of exercise on appetite control: Increase in orexigenic drive but improvement in meal-induced satiety. American Journal of Clinical Nutrition, 90(4), 921-927.
27.
Mayer, J., Roy, P., & Mitra, K.P. (1956). Relation between caloric intake, body weight, and physical work: Studies in an industrial male population in West Bengal. American Journal of Clinical Nutrition, 4(2), 169-175.
28.
Moore, J.X., Chaudhary, N., & Akinyemiju, T. (2017). Metabolic syndrome prevalence by race/ethnicity and sex in the United States, National Health and Nutrition Examination Survey, 1988-2012. Prevention of Chronic Diseases, 14, 160287.
29.
Morton, G.J., Cummings, D.E., Baskin, D.G., Barsh, G.S., & Schwartz, M.W. (2006). Central nervous system control of food intake and body weight. Nature, 443, 289-295.
30.
National Institutes of Health. (2000). The practical guide: Identification, evaluation, and treatment of overweight and obesity in adults (NIH Publication No. 00-4084). Washington, DC: U.S. Department of Health and Human Services.
31.
Nelson, J.D., Poussier, P., Marliss, E.B., Albisser, A.M., & Zinman, B. (1982). Metabolic response of normal man and insulin-infused diabetics to postprandial exercise. American Journal of Physiology, 242, E309–E316.
32.
Rodriguez, N.R., DiMarco, N.M., & Langley, S. (2009). Position of the American Dietetic Association, Dietitians of Canada, and the American College of Sports Medicine: Nutrition and athletic performance. Journal of the American Dietetic Association, 109, 509-527.
33.
Rowlands, D.S., Nelson, A.R., Phillips, S.M., Faulkner, J.A., Clarke, J., Burd, N.A., Moore, D., & Stellingwerf, T. (2015). Protein-leucine fed dose effects on muscle protein synthesis after endurance exercise. Medicine and Science in Sports and Exercise, 47, 547-555.
34.
Seidell, J.C., Deurenberg, P., & Hautvast, J.G.A.J. (1987). Obesity and fat distribution in relation to health—Current insights and recommendations. World Review of Nutrition and Dietetics, 50, 57-91.
35.
Slentz, C.A., Aiken, L.B., Houmard, J.A., Bales, C.W., Johnson, J.L., Tanner, C.J., Duscha, B.D., & Kraus, W.E. (2005). Inactivity, exercise and visceral fat. STRRIDE: A randomized, controlled study of exercise intensity and amount. Journal of Applied Physiology, 99, 1613-1618.
36.
Smith, J.W., Pascoe, D.D., Passe, D.H., Ruby, B.C., Stewart, L.K., Baker, L.B., & Zachwieja, J.J. (2013). Curvilinear dose-response relationship of carbohydrate (0-120 g . h-1) and performance. Medicine and Science in Sports and
37.
Tang, J.E., Moore, D.R., Kujbida, G.W., Tarnopolsky, M.A., & Phillips, S.M. (2009). Ingestion of whey hydro-lysate, casein, or soy protein isolate: Effects on mixed muscle protein synthesis at rest and following resistance exercise in young men. Journal of Applied Physiology, 107,
38.
39.
Wilmore, J.H. (1996). Increasing physical activity: Alterations in body mass and composition. American Journal of Clinical Nutrition, 63, 456S-460S.
40.
Wilmore, J.H., Brown, C.H., & Davis, J.A. (1977). Body physique and composition of the female distance runner. Annals of the New York Academy of Sciences, 301, 764-776.
41.
Wilmore, J.H., Morton, A.R., Gilbey, H.J., & Wood, R.J. (1998). Role of taste preference on fluid intake during and after 90 min of running at 60% of \({\dot{\text{V}}\text{O}}_\text{2max}\) in the heat. Medicine and Science in Sports and Exercise, 30, 587-595.
42.
Wilmore, J.H., Stanforth, P.R., Hudspeth, L.A., Gagnon, J., Daw, E.W., Leon, A.S., Rao, D.C., Skinner, J.S., & Bouchard, C. (1998). Alterations in resting metabolic rate as a consequence of 20-wk of endurance training: The HERITAGE Family Study. American Journal of Clinical Nutrition, 68, 66-71.
43.
World Health Organization. (2016). Overweight/obesity, 2014: Prevalence of obesity, ages 20+, age standardized: both sexes. Geneva: Author.
Metagegevens
Titel
Voeding, lichaamssamenstelling en obesitas
Auteurs
Larry W. Kenney
Jack H. Wilmore
David L. Costill
Ramón Lindauer
Copyright
2023
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Boek
Inspannings- en sportfysiologie

Print ISBN: 978-90-368-2920-5

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2921-2

Copyright: 2023

DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2921-2_17