Top

Gepubliceerd in:

01-09-2005 | Palliatieve zorg

Sedatie in de palliatieve fase; naar een kalm einde

Auteurs: Marijke Boorsma, Bernardina Wanrooij, Marijse Koelewijn

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 9/2005

Samenvatting

Boorsma M, Wanrooij BS, Koelewijn M. Sedatie in de palliatieve fase; naar een kalm einde. Huisarts Wet 2005;48(9):470-4.

Er bestaan verschillende opvattingen over de betekenis van sedatie in de laatste levensfase, uiteenlopend van goede stervensbegeleiding tot verkapte euthanasie. In dit artikel staan wij stil bij de achtergronden van deze opvattingen en bepalen wij met behulp van ethische reflectie de plaats van sedatie als medische interventie in de laatste levensfase. Als laatste komen praktische zaken als aanbevolen middelen, doseringen en wijze van toediening aan de orde.

vorige artikel De saturatiemeter in de huisartsenpraktijk

volgende artikel Essentiële tremor

Enck RE. Drug-induced terminal sedation for symptom control. Am J Hosp Palliat Care 1991;8:3-5.

Chater S, Viola R, Paterson J, Jarvis V. Sedation for intractable stress in the dying-a survey of experts. Palliat Med 1998;4:255-69.CrossRef

Schuurmans J, Fokke J, Haaijman J, Van Dongen R, Prins J, Gribling M, et al. Gevaarlijk terrein: grijs gebied tussen euthanasie en palliatieve sedatie minimaliseren. Medisch Contact 2004;59:1789-90.

Broeckaert B, Nunez-Olarte JM. Sedation in palliative care: facts and concepts. In: Ten Have H, en Clark, D, editors red. The ethics of palliative care. European perspectives. Buckingham: Open University Press, 2002.

Verhagen EH, Eliel MR, De Graeff A, Teunissen SCCM. Palliatieve sedatie. Ned Tijdschr Geneeskd 2005;149:458-61.PubMed

New Catholic Encyclopedia. New York: McGraw-Hill Book Co., 1967.

Mount B. Morphine drips, terminal sedation and slow euthanasia: definitions and facts, not anecdotes. J Palliat Care 1996;12:31-7.PubMed

Craig GM. On withholding nutrition and hydration in the terminally ill: has palliative medicine gone to far? J Med Ethics 1994;20:139-43.CrossRefPubMed

Jacobs WMJ, Thiesbrummel AWB, Zylicz Z. Behandeling van onrust bij stervenden: meer dan sederen alleen. Ned Tijdschr Geneeskd 1998;142:433-6.PubMed

Crul BJP. Genade van een zachte dood. Medisch Contact 2004;34:1312-4.

Janssens RJPA, Wijn A, Zylicz Z, Ten Have HAMJ, Reuzel R, Crul BJP. Controversen rondom terminale sedatie. Tijdschrift voor Gezondheidszorg en Ethiek 2002;3:79-82.

Kuitert HM. Mag er een einde komen aan het bittere einde? Levensbeëindiging in de context van stervensbegeleiding. Baarn: Ten Have, 1993:20-3.

Dupuis HM. Op het scherp van de snede. Goed en kwaad in de geneeskunde. Amsterdam: Balans, 1998.

Verhagen C. Richtlijnen palliatieve sedatie; werkgroep palliatieve sedatie. Nijmegen: COPZ, 2003.

De Graeff A, Verhagen EH, Eliel MR, Hesselman GM, Kroeze-Hoogendoorn GJ. Oncologieboek deel II, Richtlijnen Palliatieve Zorg. Utrecht: IKMN, 2002.

Fainsinger RL, Waller A, Bercovici M, Bengston K, Landman W, Hosking M, et al. A multicentre international study of sedation for uncontrolled symptoms in terminally ill patients. Palliat Med 14:257-65.

Van der Wal G, Van der Maas PJ, Onwuteaka-Philipsen BD, Van der Heide A. Euthanasiepraktijk in beeld. Med Contact 2001;56:1319-21.

Broeckaert B. Palliatieve zorg en euthanasie: alternatieven? Euthanasie. Nieuwe knelpunten in een voortgezette discussie. Kampen: Kok, 2003:61-84.

Ventafridda V, Ripamonti C, Deconno F, Tamburini M, Cassileth BR. Symptom prevalence and control during cancer patients ‘last day of life’. J Pall Care 1990;6:7-11.

Stone P, Philips C, Spruyt O, Waigt C. A comparison of the use of sedatives in a hospital support team and in a hospice. Palliat Med 1997;11:140-4.CrossRefPubMed

Waller A, Bercovitch M, Fainsinger RL, Adunsky A. Symptom control and the need for sedation during the treatment in Tel Hashomer inpatient hospice. Abstract 6th Congress EAPC, September 1999, Geneva, Switzerland. Abstract book Geneve: EAPC Onlus, 21.

Tent M. Morfine sedeert niet goed en verkort het leven niet. Pharm Weekblad 2004;40:1324-5.

Titel: Sedatie in de palliatieve fase; naar een kalm einde
Auteurs: Marijke Boorsma
Bernardina Wanrooij
Marijse Koelewijn
Publicatiedatum: 01-09-2005
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap / Uitgave 9/2005
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03084272

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 9/2005

Ouderschapsbevret

Afscheidscadeau: een beoordelingsmatrix

Het zuur in de praktijk

Een oplossing voor al uw ICT-problemen?

Effecten van zelfcontrole bij patiënten met diabetes mellitus type 2 zonder gebruik van insuline nog onduidelijk

Schimpie en ander leed