Top

Optie A:

Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
Optie B:

Deel de link per e-mail
Link delen

vorige artikel Van onbehandelbaar naar behandelbaar?

volgende artikel Stay safe

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander artikel

15-04-2016 | Artikel | Uitgave 2/2016

Mentaliseren, pseudomentaliseren en dismentaliseren

Het belang van een uitgebreide op maat gesneden beginfase voor het aangaan van een therapeutische relatie met forensisch-psychiatrische patiënten

Tijdschrift:: Tijdschrift voor Psychotherapie > Uitgave 2/2016

Auteur:: Anne van den Berg

» Toegang tot de volledige tekst krijgen

Samenvatting

‘Mentalization-Based Treatment’ ofwel mentaliserenbevorderende therapie wordt binnen de forensische psychiatrie in Nederland en daarbuiten steeds meer toegepast. Dit heeft alles te maken met de grote aandacht voor de interactie tussen behandelaar en patiënt en de therapeutische relatie, rekening houdend met vroege ontwikkelingsstoornissen. Deze zijn ontstaan door problemen met zich veilig hechten, onder andere door vroeg opgelopen psychotrauma’s. Dit vraagt aan het begin van de behandeling nadrukkelijk om een voorzichtige en rustige contactname met deze patiënten, terwijl zij juist met hun gedrag uitnodigen tot confrontatie en correctie. In dit artikel wordt ervoor gepleit om bij aanvang van de behandeling meer impliciet en indirect een op de primaire relatie gericht contact aan te gaan, waarbij vaktherapieën een belangrijke rol spelen. Zo kan langzamerhand een vertrouwensband ontstaan, waarop de methodiek van leren mentaliseren kan worden gefundeerd. Als men te vroeg met dergelijke methodische behandelingen begint, kunnen patiënten en therapeuten gaan pseudomentaliseren en dismentaliseren.

Log in om toegang te krijgen

Hier inloggen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Psychologie Totaal

Met BSL Psychologie Totaal blijft u als professional steeds op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen binnen uw vak. Met het online abonnement heeft u toegang tot een groot aantal boeken, protocollen, vaktijdschriften en e-learnings op het gebied van psychologie en psychiatrie. Zo kunt u op uw gemak en wanneer het u het beste uitkomt verdiepen in uw vakgebied.

Meer informatie

Tijdschrift voor Psychotherapie

Het Tijdschrift voor Psychotherapie biedt informatie over nieuwe ontwikkelingen in de psychotherapie in binnen- en buitenland, over opleidingen, over wetenschappelijk onderzoek, over casuïstiek, over boeken en congressen.

Meer informatie

Aguilar, B., Sroufe, L. A., Egeland, B., & Carlson, E. (2000). Distinguishing the early-onset/persistent and adolescence-onset antisocial behavior types: from birth to 16 years. Development and Psychopathology, 12, 109–132. CrossRefPubMed

Andrews, D. A., & Bonta, J. (2010). The psychology of criminal conduct (5th. ed.). Newark: LexisNexis/Anderson.

Bateman, A. W., & Fonagy, P. (2008). Comorbid antisocial and borderline personality disorders: mentalization-based treatment. Journal of Clinical Psychology, 64, 181–194. CrossRefPubMed

Bateman, A. W., & Fonagy, P. (2009). Randomized controlled trial of outpatient mentalization-based treatment versus structured clinical management for borderline personality disorder. American Journal of Psychiatry, 166, 1355–1364. CrossRefPubMed

Bateman, A. W., Bolton, R., & Fonagy, P. (2013). Antisocial Personality Disorder: A mentalizing framework. Focus, 11, 178–186. CrossRef

Beek, D. J. van, & Mulder, J. R. (2009). Het zelfregulatiemodel in delictroutes. Deel II: Behandeling. Utrecht: Forum Educatief.

Berg, A. van den (2011). Gehechtheid en antisociale relatievorming. De bijdrage van de gehechtheidstheorie aan de behandeling van de antisociale persoonlijkheidsstoornis en psychopathie. Zwaag: Pumbo.nl.

Berg, A. van den, Cima, M., Klein Haneveld, E. L. M., & Putte, D. van de (2015). Opvoedingsfactoren in de ontwikkeling van psychopathie en de antisociale persoonlijkheidsstoornis. In W. J. Canton, J. van Beek, L. Claes, L. Gijs, I. Jeandarme, & E. L. M. Klein Haneveld (Eds.), Handboek psychopathie en de antisociale persoonlijkheidsstoornis. Utrecht: de Tijdstroom.

Berg, A. van den (2015). Eerst connectie dan correctie. In F. Koenraadt, K.’t Lam, L. Eurelings-Bontekoe, & M. Lancel (Eds.), Hechting of hechtenis? Problematische hechting en het verband met delinquent gedrag. Oisterwijk: Wolf Legal Publishers.

Berkouwer, A. Y. (2004). Handboek de psychoanalytische setting. Anatomie van een plek. Amsterdam: Boom.

Bouchard, M. A., Lecours, S., Tremblay, L. M., Target, M., Fonagy, P., Schachter, A., & Stein, H. (2008). Mentalization in adult attachment narratives: reflective functioning, mental states, and affect elaboration compared. Psychoanalytic Psychology, 25, 47–66. CrossRef

Cima, M., Merckelbach, H., Klein, B., Shellbach-Matties, R., & Kremer, K. (2001). Frontal lobe dysfunction, dissociation, and trauma self-reports in forensic psychiatric patients. Journal of Nervous and Mental Disease, 189, 188–190. CrossRefPubMed

Daversa, M. T. (2010). Early environmental predictors of the affective and interpersonal construct of psychopathy. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 54, 6–21. CrossRefPubMed

DeKlyen, M., & Greenberg, M. T. (2008). Attachment and psychopathology in childhood. In J. Cassidy, & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: theory, research and clinical applications (pp. 637–665). New York: The Guilford Press.

Dozier, M., Stovall-McClough, C., & Albus, K. E. (2008). Attachment and psychopathology in adulthood. In J. Cassidy, & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: theory, research, and clinical applications (2nd. ed.) (pp. 718-744). New York: The Guilford Press.

Emmelkamp, P. M. G., Emmelkamp, J., Ruiter, C. M. de, & Vogel, V. de (2002). Effectiviteit van psychotherapeutische behandeling bij plegers van seksueel geweld. Tijdschrift voor Seksuologie, 26, 97–104.

Fearon, R. P., Bakermans-Kranenburg, M. J., IJzendoorn, M. H. van, Lapsley, A., & Roisman, G. I. (2010). The significance of insecure attachment and disorganization in the development of children’s externalizing behavior: a meta-analytic study. Child Development, 81, 435–456. CrossRefPubMed

Feilhauer, J. C. (2013). Same but different: functional correlates of different psychopathy dimensions in (antisocial) youth. Dissertatie, Maastricht University.

Fonagy, P., & Bateman, A. W. (2006). Mechanisms of change in mentalization-based treatment of BPD. Journal of Clinical Psychology, 62(4), 411–430. CrossRefPubMed

Fonagy, P., & Allison, E. (2014). The role of mentalizing and epistemic trust in the therapeutic relationship. Psychotherapy, 51, 372–380. doi:10.1037/a0036505. CrossRefPubMed

Gergely, G., & Watson, J. S. (1996). The social biofeedback theory of parental mirroring: the development of emotional-awareness and self-control in infancy. International Journal of Psychoanalysis, 77, 1181–1212. PubMed

Gergely, G., Csibra, G., Biro, S., & Koós, O. (1997). Understanding rational action in infancy. Psychology of Language and Communication, 1, 29–37.

Hare, R. D. (2003). Hare Psychopathy Checklist-Revised (2nd. ed.). Toronto: Multi Health Systems Inc.

Helm, G. H. P. van der, Tol, N. van, & Stams, G. J. J. M. (2013). De invloed van het orthopedagogisch klimaat in de residentiële justitiële jeugdzorg: recidivevermindering door opvoeding, behandeling en scholing. Een bijdrage aan de visie van Justitiële Jeugdinrichtingen in Nederland. Den Haag: DJI/Ministerie van Veiligheid en Justitie.

Hoeve, M., Stams, G. J. J. M., Put, C. E. van der, Dubas, J. S., Laan, P. H. van der, & Gerris, J. R. (2012). A meta-analysis of attachment to parents and delinquency. Journal of Abnormal Child Psychology, 40, 771–785. CrossRefPubMedPubMedCentral

IJzendoorn, M. H. van, Feldbrugge, J. T. T. M., Derks, F. C. H., Ruiter, C. de, Philipse, M. W. G., Staak, C. P. F. van der, & Riksen-Walraven, J. M. A. (1997). Attachment representations of personality-disordered criminal offenders. American Journal of Orthopsychiatry, 67, 449–459.

IJzendoorn, M. H. van, Bakermans-Kranenburg, M. J., Buschbach, A. van, Lambermon, M. W. E., Rijsoort, S. N. van, Ruiter, C. de, Wolff, M. S. de, Zwart-Woudstra, H. A. & Swinkels, M. T. (1991). Het Gehechtheidsbiografisch Interview: Nederlandse vertaling en bewerking van het Adult Attachment Interview. Leiden: Rijksuniversiteit Leiden.

Jørgensen, C. R., Freund, C., Boye, R., Jordet, H., Andersen, D., & Kjolbye, M. (2013). Outcome of mentalization-based and supportive psychotherapy in patients with borderline personality disorder: a randomized trial. Acta Psychiatrica Scandinavica, 127, 305–331. CrossRefPubMed

Katznelson, H. (2013). Reflective functioning: a review. Clinical Psychology Review, 12, 107–117.

Koenraadt, F., Lam, K.’t, Lancel, M., & Eurelings-Bontekoe, L. (2015). Hechting of hechtenis? Problematische hechting en het verband met delinquent gedrag. Oisterwijk: Wolf Legal Publishers.

Kooiman, C. G., Kuipers, G. H., & Huffstadt, C. H. (2013). Transference-focused psychotherapie in mentaliseren in de klinische psychotherapie; een kwestie van vorm én vent. Tijdschrift voor Psychiatrie, 55, 939–948. PubMed

Levinson, A., & Fonagy, P. (2004). Offending and Attachment: the relationship between interpersonal awareness and offending in a prison population with psychiatric disorder. Canadian Journal of Psychoanalysis, 12, 225–221.

Littell, J. H., & Girvin, H. (2002). Stages of change. A critique. Behavior Modification, 5, 223–273. CrossRef

Lyons-Ruth, K., & Jacobvitz, D. (2008). Attachment disorganization: genetic factors, parenting contexts, and developmental transformation from infancy to adulthood. In J. Cassidy, & P. R. Shaver (Eds.), Handbook of attachment: theory, research, and clinical applications (2nd ed.) (pp. 637–665). New York: The Guilford Press.

Main, M., Hesse, E., & Kaplan, N. (2005). Predictability of attachment behavior and representational processes at 1, 6, and 19 years of age: The Berkeley longitudinal study. In K. E. Grossmann, K. Grossmann, & E. Waters (Eds.), Attachment from infancy to adulthood: the major longitudinal studies (pp. 245–304). New York: The Guilford Press.

McGauley, G., Williams, A., Bateman, A., & Yakeley, J. (2011). Attachment, mentalization and antisocial personality disorder: the possible contribution of mentalization-based treatment. European Journal of Psychotherapy & Counselling, 13, 371–393. CrossRef

Meloy, J. R., & Shiva, A. (2007). A psychoanalytic view of the psychopath. In A. Felthous, & H. Sasz (Eds.), The international handbook of psychopathic disorders and the law (pp. 335–346). Hoboken, NJ: John Wiley & Sons.

Pasalich, D. S., Dadds, M. R., Hawes, D. J., & Brennan, J. (2012). Attachment and callous-unemotional traits in children with early-onset conduct problems. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 53, 838–845. CrossRefPubMed

Prochaska, J. O., DiClemente, C. C., & Norcross, J. C. (1992). In search of how people change: applications to addictive behaviors. American Psychologist, 47, 1102–1114. CrossRefPubMed

Schuengel, C., Venmans, J. A. M. A., IJzendoorn, M. H. van, & Zegers, M. A. M. (2006). Gehechtheidstrategieën van zeer problematische jongeren. Onderzoek, diagnostiek en methodiek. Amsterdam: SWP.

Smits, M., Luyten, P., & Bales, D. (2015). Ontdekken ‘how the mind works’. De reis van een patiënt binnen Mentalization-Based Treatment. Tijdschrift voor Psychotherapie, 41, 253–270. CrossRef

Thornton, D., & Blud, L. (2007). The influence of psychopathic traits on response to treatment. In H. Hervé, & J. C. Yuille (Eds.), The psychopath: Theory, Research and Practice (pp. 505–539). Mahwah, New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.

Trijsburg, R. W., Knaeveldsrud, C., & Vervaecke, G. A. C. (2002). De therapeutische relatie en de werkalliantie. In R. W. Trijsburg, S. Colijn, E. C. A. Collumbien, & G. Lietaer (Eds.), Handboek integratieve psychotherapie. Utrecht: de Tijdstroom.

Vrticka, P., & Vuilleumier, P. (2012). Neuroscience of human social interactions and adult attachment style. Frontiers in Human Neuroscience, 6, 1–17. CrossRef

Willemsen, J., De Ganck, J., & Verhaeghe, P. (2012). Psychopathy, traumatic exposure, and lifetime posttraumatic stress. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 56, 505–524. CrossRefPubMed

Wong, S. C. P., & Hare, R. D. (2005). Guidelines for a psychopathy treatment program. Toronto: Multi-Health Systems.

Yakeley, J., & Adshead, G. (2013). Locks, keys, and security of mind: psychodynamic approaches to forensic psychiatry. Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 41, 38–45. PubMed

Titel: Mentaliseren, pseudomentaliseren en dismentaliseren
Het belang van een uitgebreide op maat gesneden beginfase voor het aangaan van een therapeutische relatie met forensisch-psychiatrische patiënten
Auteur:: Anne van den Berg
Publicatiedatum: 15-04-2016
DOI: https://doi.org/10.1007/s12485-016-0123-2
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Tijdschrift: Tijdschrift voor Psychotherapie
Uitgave 2/2016
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Tip

Swipe om te navigeren naar een ander artikel

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Met onderstaand(e) abonnement(en) heeft u direct toegang:

BSL Psychologie Totaal

Tijdschrift voor Psychotherapie

Andere artikelen Uitgave 2/2016

Mindfulness in de klinische praktijk

Van onbehandelbaar naar behandelbaar?

Klinische en economische evaluatie van schematherapie bij persoonlijkheidsstoornissen

Psychotherapie: confectie of maatwerk? Dag van de Psychotherapie. Amsterdam, 18 december 2015

Het gedachtegoed van W.R. Bion

Inleiding