Skip to main content
Top

2017 | Boek

Leerboek acute geneeskunde

Probleemgerichte aanpak

Redacteuren: Prof.dr Arie van Vugt, Dr. Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, MD, MHPE, Dr. Edward Tan

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

insite
ZOEKEN

Over dit boek

In Nederland is het vakgebied van de Spoedeisende Geneeskunde een erkend specialisme. In 2008 is het beroep SpoedEisende Hulp arts (SEH-arts) een begrip geworden. Maar binnen het curriculum geneeskunde verdient de acute geneeskunde meer aandacht. Om die reden is het Leerboek acute geneeskunde geschreven. Het resultaat is een praktisch bruikbaar studieboek, waarin acute geneeskunde op een gestructureerde manier wordt aangeboden aan de student.

In Leerboek acute geneeskunde wordt de symptoomgerichte eerste benadering van de acute patiënt naar internationale standaard uiteengezet. Zo wordt de medisch student bekend gemaakt met een aanpak waarin anamnese, diagnostiek en aanvullend onderzoek in hoog tempo worden afgehandeld. Daarnaast is er volop aandacht voor de acute behandeling in geval van (potentiële) levensbedreiging. Aan de orde komen niet alleen de theoretische achtergrondkennis maar ook de praktische vaardigheden die noodzakelijk zijn voor de eerste opvang van de acute patiënt.

De opvang en behandeling van de acute patiënt is bij uitstek teamwork, waarbij de inbreng van ieder teamlid van belang is, ongeacht functie, vaardigheid en ervaring. Het belang van crew-resource-management (CRM) is niet te onderschatten.

Dit boek is bedoeld voor de medisch student in zowel Bachelor als Masterfase van de studie, maar ook voor verpleegkundig specialisten en physician assistants binnen de acute zorg, zoals in de ambulancezorg, afdelingen SpoedEisende Hulp (SEH) en Intensive Care. Het boek zal ook zijn nut bewijzen voor assistenten in opleiding (AIO) van poortspecialismen, evenals huisartsen, zeker binnen de diensten op een Huisartsen Post (HAP), SEH-artsen en gecertificeerde poortspecialisten. 

Inhoudsopgave

Voorwerk

Algemeen

Voorwerk
1 Inleiding
Samenvatting
Dit hoofdstuk gaat in op de opbouw van het boek en de organisatie van de spoedeisende hulpverlening en rampengeneeskunde in Nederland. De keten van zorg wordt toegelicht teneinde begrip te creëren voor eikaars mogelijkheden en beperkingen, en daarmee de schakels van de keten beter te laten samenwerken.
Arie van Vugt

Probleemgerichte benadering

Voorwerk
2 Basic life support op straat
Samenvatting
Op ieder mens rust de plicht naar vermogen hulp te verlenen aan medemensen die in nood verkeren. Deze nood kan het gevolg zijn van een plotselinge stoornis in de gezondheidstoestand als gevolg van een ongeval, ziekte, dreigende verdrinking of van blootstelling aan schadelijke invloeden.
Walter Henny, Edward Tan
3 Advanced life support
Samenvatting
De patiënt met een acuut probleem, traumatisch of non-traumatisch, stelt de behandelaar voor een grote moeilijkheid. Er zijn tientallen aandoeningen die in aanmerking komen, terwijl de wijze waarop die aandoeningen zich uiten tot een handvol is beperkt. Is bewusteloosheid veroorzaakt door inklemming, epilepsie, encefalitis, intoxicatie, een slag op het hoofd, diepe shock of circulatiestilstand? Dat onderscheid kan gemaakt worden, maar differentiëren kost tijd. En tijd is nu juist datgene wat de patiënt met een ernstig probleem niet heeft; en ook de behandelaar niet.
Walter Henny, Edward Tan
4 De bedreigde klinische patiënt
Samenvatting
Een belangrijk aspect van adequaat behandelen is de juiste timing van de verschillende onderdelen van de behandeling. Dit geldt zowel voor de initiële behandeling, bijvoorbeeld de operatie voor een coloncarcinoom, als voor de complicaties die daarna kunnen ontstaan, zoals pneumonie enkele dagen na de operatie. In bijna alle gevallen geldt dat een vroeg ingestelde behandeling van deze complicaties de morbiditeit en mortaliteit kan verminderen. Het tijdig herkennen van deze complicatie is daarom cruciaal. Belangrijk in dit kader is dat het niet altijd gaat om het herkennen van patiënten met een ernstige shock maar ook om patiënten met subtiele afwijkingen waar, bij tijdige adequate behandeling, veel morbiditeit kan worden voorkomen. Het probleem is niet onbelangrijk. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat het eerder herkennen van complicaties bij patiënten op zaal in 40% van de gevallen een opname op de intensive care had kunnen voorkomen. Daarbij komen infectieuze complicaties, die veelal in het begin gepaard gaan met slechts subtiele veranderingen, frequenter voor dan meer in het oog springende complicaties zoals een acuut myocardinfarct of een longembolie.1
Jan Bakker, Simone Schutte

Acute aandoeningen en verrichtingen

Voorwerk
5 Bovenste-luchtwegproblemen
Samenvatting
Acute laryngitis is een ontsteking van de larynx die minder dan drie weken duurt. Het is een van de meest voorkomende aandoeningen van de larynx en wordt vooral gezien in de leeftijdscategorie 18-40 jaar.
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
6 Onderste-luchtwegproblemen
Samenvatting
Een pneumothorax is een ingeklapte long door lucht in de pleuraholte. Naargelang de oorzaak worden drie vormen onderscheiden: spontaan, traumatisch en iatrogeen. Hier wordt enkel de spontane pneumothorax (SP) besproken. De spontane pneumothorax kan primair (PSP) zijn, dat wil zeggen zonder bekende oorzaak, of secundair (SSP) als complicatie van een onderliggende longziekte. De incidentie van de SP is ongeveer 5-10 per 100.000 inwoners per jaar. De PSP wordt vooral gezien in de leeftijdsgroep 15-40 jaar, de SSP voornamelijk na het 55e levensjaar. De verhouding mannen-vrouwen varieert van 2 tot 6 op 1.
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
7 Cardiale problemen
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
8 Acute neurologische of neurochirurgische problemen
Samenvatting
LTH komt veel voor, met name bij jonge mensen (de meeste patiënten zijn 15-24 jaar). Naar schatting worden per jaar op de Nederlandse SEH’s circa 85.000 patiënten met LTH gezien.
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
9 Intern-geneeskundige problemen
Samenvatting
Er is sprake van een verhoogde bloeddruk wanneer bij herhaaldelijke metingen op verschillende dagen de gemiddelde systolische bloeddruk boven de 140 mmHg en de gemiddelde diastolische bloeddruk boven de 90 mmHg is. Ongeveer 20% van de patiënten die zich presenteren op de SEH heeft hypertensie.
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
10 Dermatologische problemen
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
11 Gynaecologische problemen
Samenvatting
Bij vaginaal bloedverlies in de acute geneeskunde moet onderscheid gemaakt worden tussen niet-zwangeren, zwangeren en barenden of kraamvrouwen, en tussen trauma- en niet-traumapatiënten.
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
12 Chirurgische problemen
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
13 Pijnbestrijding en procedurele sedatie
Samenvatting
Acute pijn is de meest voorkomende klacht van patiënten op de spoedeisende hulp. Volgens de definitie van de International Association for the Study of Pain (IASP) is pijn een onaangename, sensibele en emotionele ervaring die primair wordt geassocieerd met echte of potentiële weefselbeschadiging, of die beschreven wordt in termen van een dergelijke beschadiging.Het is een normale fysiologische reactie van beperkte duur op een schadelijke chemische, thermische of mechanische prikkel, geassocieerd met trauma, acute ziekte of operatie. De prevalentie van pijn bij traumapatiënten op de spoedeisende hulp is 70-90%, voor andere patiëntengroepen varieert dit percentage tussen de 52-79%. Acute pijn is een belangrijk waarschuwingssignaal voor de patiënt om verdere schade te vermijden.
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
14 Klinische toxicologie
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan
15 Acute psychiatrie
Samenvatting
Een psychose is een verstoring van de beoordeling van de realiteit, meestal blijkend uit stoornissen van de waarneming (hallucinaties), de vorm van het denken (incoherentie) en de inhoud van het denken (wanen). Schizofrenie is een chronische kwetsbaarheid voor het ontwikkelen van psychoses, regelmatig tevens gepaard gaand met vermindering van motivatie en spontaniteit.
Arie van Vugt, Menno Gaakeer, Walter Henny, Christo Motz, Simone Schutte, Edward Tan

Acute geneeskunde onder bijzondere omstandigheden

Voorwerk
16 Bijzondere omstandigheden
Paul Hustinx, Christo Motz

Casuïstiek: probleemgericht werken in de praktijk

Voorwerk
17 Casuïstiek
Walter Henny, Simone Schutte, Edward Tan
Nawerk
Meer informatie
Titel
Leerboek acute geneeskunde
Redacteuren
Prof.dr Arie van Vugt
Dr. Menno Gaakeer
Walter Henny
Christo Motz
Simone Schutte, MD, MHPE
Dr. Edward Tan
Copyright
2017
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN
978-90-368-1526-0
Print ISBN
978-90-368-1525-3
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-1526-0

Gerelateerde informatie