Skip to main content
Top

2024 | OriginalPaper | Hoofdstuk

3. Kernwaarden van verplegen

Auteurs : Hans van Dartel, Ankana Spekkink

Gepubliceerd in: Goed verplegen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Welke waarden kernwaarden van het verplegen zijn, is niet meteen duidelijk. Verplegen is een veelvormige praktijk. Toch zijn er voor alle contexten waarin wordt verpleegd, gemeenschappelijke waarden te noemen. Ze stammen globaal uit twee bronnen. Aan de ene kant onderscheid je zorgethische waarden die samenhangen met het bijzondere, relationele karakter van het zorgproces zelf: relationaliteit, zorgzaamheid, intentionaliteit en compassie doen er zeer toe. Aan de andere kant onderscheid je waarden die samenhangen met de omstandigheid dat verplegen een vorm van gezondheidszorg is en daarom genormeerd wordt door gezondheidsethische waarden. Om die gezondheidsethische waarden in beeld te brengen, ga je uit van het patiëntenperspectief: wat betekent een goed leven voor de patiënt? Gaat het om geluk? Wat is dat dan? Gaat het om gezondheid? Gaat het om een eigen leven? Of juist om een leven met anderen? En hoe vertalen die waarden zich vervolgens in principes voor het verpleegkundig handelen?
Literatuur
go back to reference Achterhuis, H. (1978). De markt van welzijn en geluk. Ambo. Achterhuis, H. (1978). De markt van welzijn en geluk. Ambo.
go back to reference Achterhuis, H. (1988). Het rijk van de schaarste: Van Thomas Hobbes tot Michel Foucault (pag. 279–308). Ambo. Achterhuis, H. (1988). Het rijk van de schaarste: Van Thomas Hobbes tot Michel Foucault (pag. 279–308). Ambo.
go back to reference Baart, A., & Grypdonck, M. (2008). Verpleegkunde en presentie. Een zoektocht in dialoog naar de betekenis van presentie voor verpleegkundige zorg. Boom/Lemma. Baart, A., & Grypdonck, M. (2008). Verpleegkunde en presentie. Een zoektocht in dialoog naar de betekenis van presentie voor verpleegkundige zorg. Boom/Lemma.
go back to reference De Haan, S., Rietveld, E., Stokhof, M., & Denys, D. (2015). Deep brain stimulation on the lived experience of obsessive-compulsive disorder patients: In-depth interviews with 18 patients. PloS One. Public Library of Science, 10(8), e0135524.CrossRef De Haan, S., Rietveld, E., Stokhof, M., & Denys, D. (2015). Deep brain stimulation on the lived experience of obsessive-compulsive disorder patients: In-depth interviews with 18 patients. PloS One. Public Library of Science, 10(8), e0135524.CrossRef
go back to reference Den Hartogh, G., Jacobs, F., & Van Willigenburg, T. (2013). Wijsgerige ethiek. Hoofdvragen, discussies en inzichten. Damon. Den Hartogh, G., Jacobs, F., & Van Willigenburg, T. (2013). Wijsgerige ethiek. Hoofdvragen, discussies en inzichten. Damon.
go back to reference Devisch, I. (2017). Het empathisch teveel. Op naar een werkbare onverschilligheid. De Bezige Bij. Devisch, I. (2017). Het empathisch teveel. Op naar een werkbare onverschilligheid. De Bezige Bij.
go back to reference Dupuis, H. (1998). Op het scherp van de snede. Goed en kwaad in de geneeskunde. Balans. Dupuis, H. (1998). Op het scherp van de snede. Goed en kwaad in de geneeskunde. Balans.
go back to reference Dworkin, G. (1988). The theory and practice of autonomy. Cambridge University Press.CrossRef Dworkin, G. (1988). The theory and practice of autonomy. Cambridge University Press.CrossRef
go back to reference Elwyn, G., et al. (2012). Shared decision making: A model for clinical practice. Journal of Internal Medicine, 27(10), 1361–1367. Elwyn, G., et al. (2012). Shared decision making: A model for clinical practice. Journal of Internal Medicine, 27(10), 1361–1367.
go back to reference Engberts, D., & Kalkman-Bogerd, L. E. (Red.). (2013). Leerboek gezondheidsrecht. Bohn Stafleu van Loghum. Engberts, D., & Kalkman-Bogerd, L. E. (Red.). (2013). Leerboek gezondheidsrecht. Bohn Stafleu van Loghum.
go back to reference Gerards, R. (2010). Informatiebehoefte van de patiënt in relatie tot netwerken van patiënten. Achtergrondstudie bij het advies ‘De patiënt als sturende kracht.’ Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. Gerards, R. (2010). Informatiebehoefte van de patiënt in relatie tot netwerken van patiënten. Achtergrondstudie bij het advies ‘De patiënt als sturende kracht.’ Raad voor Volksgezondheid en Samenleving.
go back to reference Grotendorst, A. (2015). Patiëntadvocaat en als het moet ook patiëntactivist. Onderwijs En Gezondheidszorg, 39(5), 14–16. Grotendorst, A. (2015). Patiëntadvocaat en als het moet ook patiëntactivist. Onderwijs En Gezondheidszorg, 39(5), 14–16.
go back to reference Houtlosser, M. (2010). In goede handen. Verpleegkundige beroepsuitoefening in ethisch perspectief. Leiden University Press. Houtlosser, M. (2010). In goede handen. Verpleegkundige beroepsuitoefening in ethisch perspectief. Leiden University Press.
go back to reference Huber, M., Van Vliet, M., & Boers, I. (2016). Heroverweeg uw opvatting van het begrip ‘gezondheid.’ Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde, 160, A7720.PubMed Huber, M., Van Vliet, M., & Boers, I. (2016). Heroverweeg uw opvatting van het begrip ‘gezondheid.’ Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde, 160, A7720.PubMed
go back to reference Jacobs, F. (2012). De utilistische traditie: Mill. In A. Van Melle & P. Van Zilfhout (Red.), Woorden & daden. Een inleiding in de ethiek (pag. 89–122). Boom. Jacobs, F. (2012). De utilistische traditie: Mill. In A. Van Melle & P. Van Zilfhout (Red.), Woorden & daden. Een inleiding in de ethiek (pag. 89–122). Boom.
go back to reference Kanne, M. (2016). Co-creatie van goede zorg. Ethische vragen, moreel beraad en normatieve professionalisering in de zorg en het sociaal werk. Eburon. Kanne, M. (2016). Co-creatie van goede zorg. Ethische vragen, moreel beraad en normatieve professionalisering in de zorg en het sociaal werk. Eburon.
go back to reference Kant, I. (2006). Kritiek van de praktische rede. Boom. Kant, I. (2006). Kritiek van de praktische rede. Boom.
go back to reference Karssing, E. (2007). Morele competentie in organisaties. Van Gorcum. Karssing, E. (2007). Morele competentie in organisaties. Van Gorcum.
go back to reference Leget, C., & Olthuis, G. (2007). Professioneel zorg verlenen: Ideaal of deugd? In J. Kole & D. De Ruyter (Red.), Werkzame idealen. Ethische reflecties op professionaliteit. Assen. Leget, C., & Olthuis, G. (2007). Professioneel zorg verlenen: Ideaal of deugd? In J. Kole & D. De Ruyter (Red.), Werkzame idealen. Ethische reflecties op professionaliteit. Assen.
go back to reference Liégeois, A. (2009). Waarden in dialoog. Ethiek in de zorg. LannooCampus. Liégeois, A. (2009). Waarden in dialoog. Ethiek in de zorg. LannooCampus.
go back to reference Mol, A. (2006). De logica van het zorgen. Actieve patiënten en de grenzen van het kiezen. Van Gennep. Mol, A. (2006). De logica van het zorgen. Actieve patiënten en de grenzen van het kiezen. Van Gennep.
go back to reference Nussbaum, M. (2012). Grensgebieden van het recht. Over sociale rechtvaardigheid. Ambo. Nussbaum, M. (2012). Grensgebieden van het recht. Over sociale rechtvaardigheid. Ambo.
go back to reference Nys, T. (2014). Klassieke deontologie. In M. van Hees, T. Nys & I. Robeyns (Red.), Basisboek ethiek (pag.113-129). Boom. Nys, T. (2014). Klassieke deontologie. In M. van Hees, T. Nys & I. Robeyns (Red.), Basisboek ethiek (pag.113-129). Boom.
go back to reference Parfit, D. (1984). Reasons and persons. Oxford University Press. Parfit, D. (1984). Reasons and persons. Oxford University Press.
go back to reference Peterson, M. (2014). Klassiek utilitarisme en consequentialisme. In M. Van Hees, T. Nys, & I. Robeyns (Red.), Basisboek ethiek (pag. 79–95). Boom. Peterson, M. (2014). Klassiek utilitarisme en consequentialisme. In M. Van Hees, T. Nys, & I. Robeyns (Red.), Basisboek ethiek (pag. 79–95). Boom.
go back to reference Poiesz, T., Caris, G., & Lapré, F. (2016). Gezondheid: Een definitie. TSG, 7, 252–255.CrossRef Poiesz, T., Caris, G., & Lapré, F. (2016). Gezondheid: Een definitie. TSG, 7, 252–255.CrossRef
go back to reference Pool, A. (1999). Belevingsgerichte zorg. Een model om menselijk en doelmatig zorg te verlenen. TvZ, 52, 641–643. Pool, A. (1999). Belevingsgerichte zorg. Een model om menselijk en doelmatig zorg te verlenen. TvZ, 52, 641–643.
go back to reference Pool, A., Mostert, H., & Schumacher, J. (2003). De kunst van het afstemmen. NIZW. Pool, A., Mostert, H., & Schumacher, J. (2003). De kunst van het afstemmen. NIZW.
go back to reference Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. (2022). Anders leven en zorgen. Naar een gelijkwaardig samenspel tussen naasten, vrijwilligers en beroepskrachten. RVS. Raad voor Volksgezondheid en Samenleving. (2022). Anders leven en zorgen. Naar een gelijkwaardig samenspel tussen naasten, vrijwilligers en beroepskrachten. RVS.
go back to reference Reinders, H. (1994). De grenzen van het rechtendiscours. In H. Manschot & M. Verkerk (Red.), Ethiek van de zorg. Een discussie (pag. 74–85). Boom. Reinders, H. (1994). De grenzen van het rechtendiscours. In H. Manschot & M. Verkerk (Red.), Ethiek van de zorg. Een discussie (pag. 74–85). Boom.
go back to reference Reinders, H. (2014). De andere mogelijkheid. Beelden van kwaliteit in de zorg voor mensen met een beperking. Garant. Reinders, H. (2014). De andere mogelijkheid. Beelden van kwaliteit in de zorg voor mensen met een beperking. Garant.
go back to reference Robeyns, I. (2014). Welzijn en geluk. In M. Van Hees, T. Nys, & I. Robeyns (Red.), Basisboek ethiek (pag. 61–78). Boom. Robeyns, I. (2014). Welzijn en geluk. In M. Van Hees, T. Nys, & I. Robeyns (Red.), Basisboek ethiek (pag. 61–78). Boom.
go back to reference Slaets, J. (2016). Leefplezier versus veiligheid. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde, Verenso, nr. 3. Slaets, J. (2016). Leefplezier versus veiligheid. Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde, Verenso, nr. 3.
go back to reference Tenwolde, H., & Houtlosser, M. (2012). Verpleegethiek. Thieme Meulenhoff. Tenwolde, H., & Houtlosser, M. (2012). Verpleegethiek. Thieme Meulenhoff.
go back to reference Trappenburg, M. (2009). Actieve solidariteit. UvA Vossiuspers. Oratie. Trappenburg, M. (2009). Actieve solidariteit. UvA Vossiuspers. Oratie.
go back to reference Van Dartel, H. (2006). Goede zorg bij verzet. Overweging bij het omgaan met verzet in de dagelijkse zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. Van Dartel, H. (2006). Goede zorg bij verzet. Overweging bij het omgaan met verzet in de dagelijkse zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland.
go back to reference Van Dartel, H. (2018). Als je mijn ouders benadert, pleeg ik meteen zelfmoord! Maatschappij En Gezondheid, 18(4), 30–31. Van Dartel, H. (2018). Als je mijn ouders benadert, pleeg ik meteen zelfmoord! Maatschappij En Gezondheid, 18(4), 30–31.
go back to reference Van Dartel, H. (2020). Risico’s door niet willen inenten. Klik. Vakblad Voor De Verstandelijk Gehandicaptenzorg, 50(3), 16–17. Van Dartel, H. (2020). Risico’s door niet willen inenten. Klik. Vakblad Voor De Verstandelijk Gehandicaptenzorg, 50(3), 16–17.
go back to reference Van Dartel, H., & Spekkink, A. (2021). Verpleegkundige verantwoordelijkheid in een virocratie. TvZ Verpleegkunde in Praktijk En Wetenschap, 131(1), 16–22. Van Dartel, H., & Spekkink, A. (2021). Verpleegkundige verantwoordelijkheid in een virocratie. TvZ Verpleegkunde in Praktijk En Wetenschap, 131(1), 16–22.
go back to reference Van den Berg, J. H. (1969). Medische macht en medische ethiek. Callenbach. Van den Berg, J. H. (1969). Medische macht en medische ethiek. Callenbach.
go back to reference Van der Arend, A., & Gastmans, C. (2002). Ethisch zorg verlenen. Handboek voor de verpleegkundige beroepen. HB Uitgevers. Van der Arend, A., & Gastmans, C. (2002). Ethisch zorg verlenen. Handboek voor de verpleegkundige beroepen. HB Uitgevers.
go back to reference Van der Cingel, M. (2012). Compassie in de verpleegkundige praktijk. Boom/Lemma. Van der Cingel, M. (2012). Compassie in de verpleegkundige praktijk. Boom/Lemma.
go back to reference Van der Cingel, M., Cardiff, S., Niessen, T., & Van Hout, A. (2022). Moreel verpleegkundig leiderschap. Boom. Van der Cingel, M., Cardiff, S., Niessen, T., & Van Hout, A. (2022). Moreel verpleegkundig leiderschap. Boom.
go back to reference Van der Neut, D. (2009). Magisch denken is uiterst aantrekkelijk. Interview met Damiaan Denys. Psychologie Magazine. Van der Neut, D. (2009). Magisch denken is uiterst aantrekkelijk. Interview met Damiaan Denys. Psychologie Magazine.
go back to reference Van Hees, M. (2014). Vrijheid en autonomie. In M. Van Hees, T. Nys, & I. Robeyns (Red.), Basisboek ethiek (pag. 29–45). Boom. Van Hees, M. (2014). Vrijheid en autonomie. In M. Van Hees, T. Nys, & I. Robeyns (Red.), Basisboek ethiek (pag. 29–45). Boom.
go back to reference Van Nierop-Van Baalen, C., & Grypdonck, M. (2007). Hoop doet leven. Een kwalitatief onderzoek naar de rol van hoop bij patiënten met kanker die deelnemen aan fase 1-onderzoek. IKR Bulletin. Tijdschrift van het Integraal Kankercentrum Rotterdam, 31(juni), 18–22. Van Nierop-Van Baalen, C., & Grypdonck, M. (2007). Hoop doet leven. Een kwalitatief onderzoek naar de rol van hoop bij patiënten met kanker die deelnemen aan fase 1-onderzoek. IKR Bulletin. Tijdschrift van het Integraal Kankercentrum Rotterdam, 31(juni), 18–22.
go back to reference Veening, E. (2006). Dilemma’s in de GGZ. Een Kwantificerende Benadering. Tijdschrift Voor Psychiatrie, 48(11), 867–872.PubMed Veening, E. (2006). Dilemma’s in de GGZ. Een Kwantificerende Benadering. Tijdschrift Voor Psychiatrie, 48(11), 867–872.PubMed
go back to reference V&VN Stomaverpleegkundigen. (2016). Samen maken wij het verschil. Visiedocument. V&VN. V&VN Stomaverpleegkundigen. (2016). Samen maken wij het verschil. Visiedocument. V&VN.
go back to reference V&VN, et al. (2015). Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden. Leidraad voor je handelen als professional. V&VN. V&VN, et al. (2015). Beroepscode van Verpleegkundigen en Verzorgenden. Leidraad voor je handelen als professional. V&VN.
go back to reference Verkerk, M. (2013). Van je familie moet je het maar hebben. Een zorgethische bespiegeling. In M. Schermer, M. Boenink, & G. Meynen (Red.), Komt een filosoof bij de dokter (pag. 233–246). Boom. Verkerk, M. (2013). Van je familie moet je het maar hebben. Een zorgethische bespiegeling. In M. Schermer, M. Boenink, & G. Meynen (Red.), Komt een filosoof bij de dokter (pag. 233–246). Boom.
go back to reference Vosman, F. (2017). Ongebreidelde zorg. Het gezondheidsconcept van Huber onder de loep. Waardenwerk, 68, 61–68. Vosman, F. (2017). Ongebreidelde zorg. Het gezondheidsconcept van Huber onder de loep. Waardenwerk, 68, 61–68.
go back to reference Vorstenbosch, J. (2005). Zorg. Een filosofische analyse. Uitgeverij Nieuwezijds. Vorstenbosch, J. (2005). Zorg. Een filosofische analyse. Uitgeverij Nieuwezijds.
go back to reference Woonink, F. (2010). Bezwaren tegen vaccinaties. Het perspectief van de weigeraar. RIVM. Woonink, F. (2010). Bezwaren tegen vaccinaties. Het perspectief van de weigeraar. RIVM.
go back to reference Baart, A. (2001). Een theorie van presentie. Lemma. Baart, A. (2001). Een theorie van presentie. Lemma.
go back to reference Jansen, M. (2005). Presentie en prestatie. Sleutelbegrippen in een verpleegethiek. Academisch proefschrift. Jansen, M. (2005). Presentie en prestatie. Sleutelbegrippen in een verpleegethiek. Academisch proefschrift.
go back to reference Leget, C. (2013). Zorg als professie. De zorgrelatie centraal. In M. Schermer, M. Boenink, & G. Meynen (Red.), Komt een filosoof bij de dokter (pag. 219–232). Boom. Leget, C. (2013). Zorg als professie. De zorgrelatie centraal. In M. Schermer, M. Boenink, & G. Meynen (Red.), Komt een filosoof bij de dokter (pag. 219–232). Boom.
go back to reference Ten Have, H., Ter Meulen, R., De Vries, M. C., & Ter Meulen, B. C. (2020). Leerboek ethiek in de gezondheidszorg. Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef Ten Have, H., Ter Meulen, R., De Vries, M. C., & Ter Meulen, B. C. (2020). Leerboek ethiek in de gezondheidszorg. Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef
go back to reference Van Nistelrooij, I. (2022). Basisboek zorgethiek. Over mensbeeld, moraal en ethische reflectie in de zorg. Berne educatie. Van Nistelrooij, I. (2022). Basisboek zorgethiek. Over mensbeeld, moraal en ethische reflectie in de zorg. Berne educatie.
go back to reference Widdershoven, G. (2000). Ethiek in de kliniek. Hedendaagse benaderingen in de gezondheidsethiek. Boom. Widdershoven, G. (2000). Ethiek in de kliniek. Hedendaagse benaderingen in de gezondheidsethiek. Boom.
Metagegevens
Titel
Kernwaarden van verplegen
Auteurs
Hans van Dartel
Ankana Spekkink
Copyright
2024
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2956-4_3