Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Neuropraxis
Gepubliceerd in: Neuropraxis 3/2018

17-05-2018 | Artikel

Het bepalen van rijgeschiktheid bij dementie zonder rijtest op de weg

Auteurs: Dafne Piersma, Anselm B. M. Fuermaier, Dick de Waard, Ragnhild J. Davidse, Jolieke de Groot, Michelle J. A. Doumen, Ruud A. Bredewoud, René Claesen, Afina W. Lemstra, Annemiek Vermeeren, Rudolf Ponds, Frans Verhey, Peter P. De Deyn, Oliver Tucha, Wiebo H. Brouwer

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 3/2018

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Als automobilisten dementie krijgen, rijst de vraag of zij nog rijgeschikt zijn. Dit dient per patiënt onderzocht te worden met een rijtest van het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen (CBR). De stap van de dementiediagnose naar de rijtest op de weg is echter groot, daarom is er recentelijk een klinisch rijgeschiktheidsonderzoek ontwikkeld. Met behulp van klinische interviews, verkeersneuropsychologisch onderzoek en rijsimulatorritten kan in een klinische setting voorspeld worden of iemand met de ziekte van Alzheimer de rijtest van het CBR zou halen. Deze aanpak is deels gevalideerd in een groep patiënten met lichte cognitieve stoornissen (mild cognitive impairment; MCI). Voor mensen met andere vormen van dementie zijn echter nieuwe modellen nodig om hun rijgeschiktheid te kunnen voorspellen in een klinische setting.
vorige artikel Woorden vooraf
volgende artikel Een hersenimplantaat voor communicatie
Literatuur
1.
2.
Anstey KJ, Wood J, Lord S, Walker JG. Cognitive, sensory and physical factors enabling driving safety in older adults. Clin Psychol Rev. 2005;25(1):45–65.CrossRefPubMed
3.
Ott BR, Heindel WC, Papandonatos GD, Festa EK, Davis JD, Daiello LA, et al. A Longitudinal Study of Drivers with Alzheimer Disease. Neurology. 2008;70(14):1171–8.CrossRefPubMed
4.
Liddle J, Tan A, Liang P, Bennett S, Allen S, Lie DC, et al. “The biggest problem we’ve ever had to face”: how families manage driving cessation with people with dementia. Int Psychogeriatrics. 2016;28(1):109–22.CrossRef
5.
Gardezi F, Wilson KG, Man-Son-Hing M, Marshall SC, Molnar FJ, Dobbs BM, et al. Qualitative Research on Older Drivers. Clin Gerontol. 2006;30(1):5–22.CrossRef
6.
Davis RL, Ohman JM. Driving in Early-Stage Alzheimer’s Disease: An Integrative Review of the Literature. Res Gerontol Nurs. 2017;10(2):86–100.CrossRefPubMed
7.
Rebok GW, Jones VC. Giving up driving: does social engagement buffer declines in mental health after driving cessation in older women? Int Psychogeriatrics. 2016;28(8):1235–6.CrossRef
8.
Chihuri S, Mielenz TJ, DiMaggio CJ, Betz ME, DiGuiseppi C, Jones VC, et al. Driving Cessation and Health Outcomes in Older Adults. J Am Geriatr Soc. 2016;64(2):332–41.CrossRefPubMedPubMedCentral
9.
Choi M, Lohman MC, Mezuk B. Trajectories of cognitive decline by driving mobility: evidence from the Health and Retirement Study. Int J Geriatr Psychiatry. 2014;29(5):447–53.CrossRefPubMed
10.
Vugt ME de, Verhey FR. The impact of early dementia diagnosis and intervention on informal caregivers. Prog Neurobiol. 2013;110:54–62.CrossRefPubMed
11.
Dit Asse ML, Fabrigoule C, Helmer C, Laumon B, Berr C, Rouaud O, et al. Gender effect on driving cessation in pre-dementia and dementia phases: results of the 3C population-based study. Int J Geriatr Psychiatry. 2017;32(10):1049–58.CrossRef
12.
Adler G, Kuskowski M. Driving cessation in older men with dementia. Alzheimer Dis Assoc Disord. 2003;17(2):68–71.CrossRefPubMed
13.
14.
Withaar F, Brouwer W, Zomeren E van. Neuropsychologische testresultaten en rijprestaties bij oudere automobilisten met cognitieve functiestoornissen. Neuropraxis. 2000;4(5):109–15.CrossRef
15.
16.
Morris J. The Clinical Dementia Rating (CDR): current version and scoring rules. Neurology. 1993;43:2412–4.CrossRefPubMed
17.
Omer S, Dolan C, Dimitrov BD, Langan C, McCarthy G. General practitioners’ opinions and attitudes towards medical assessment of fitness to drive of older adults in Ireland. Australas J Ageing. 2014;33(3):E33–6.CrossRefPubMed
18.
Dobbs BM, Carr DB, Morris JC. Evaluation and management of the driver with dementia. Neurologist. 2002;8(2):61–70.CrossRefPubMed
19.
Barco PP, Baum CM, Ott BR, Ice S, Johnson A, Wallendorf M, et al. Driving Errors in Persons with Dementia. J Am Geriatr Soc. 2015;63(7):1373–80.CrossRefPubMed
20.
Bixby K, Davis JD, Ott BR. Comparing Caregiver and Clinician Predictions of Fitness to Drive in People With Alzheimer’s Disease. Am J Occup Ther 2015;69(3):6903270030p1-p7.
21.
Bennett JM, Chekaluk E, Batchelor J. Cognitive Tests and Determining Fitness to Drive in Dementia: A Systematic Review. J Am Geriatr Soc. 2016;64(9):1904–17.CrossRefPubMed
22.
Doumen M, Davidse R. Samenstelling van een neuropsychologische testbatterij voor onderzoek naar de rijgeschiktheid van ouderen met cognitieve functiestoornissen. Leidschendam: Swov;. 2012;D:2012–3.
23.
Anderson SW, Aksan N, Dawson JD, Uc EY, Johnson AM, Rizzo M. Neuropsychological assessment of driving safety risk in older adults with and without neurologic disease. J Clin Exp Neuropsychol. 2012;34(9):895–905.CrossRefPubMedPubMedCentral
24.
Kay LG, Bundy AC, Clemson LM. Predicting Fitness to Drive in People With Cognitive Impairments by Using DriveSafe and DriveAware. Arch Phys Med Rehabil. 2009;90(9):1514–22.CrossRefPubMed
25.
Freund B, Gravenstein S, Ferris R, Shaheen E. Evaluating Driving Performance of Cognitively Impaired and Healthy Older Adults: A Pilot Study Comparing On-Road Testing and Driving Simulation. J Am Geriatr Soc. 2002;50(7):1309–10.CrossRefPubMed
26.
Piersma D, Fuermaier ABM, Waard D de, Davidse RJ, Groot J de, Doumen MJA, et al. Prediction of Fitness to Drive in Patients with Alzheimer’s Dementia. PLoS ONE. 2016;11(2):e149566.CrossRefPubMedPubMedCentral
27.
American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed., text rev.). Washington, DC: Author.
28.
McKhann G, Drachman D, Folstein M, Katzman R, Price D, Stadlan EM. Clinical diagnosis of Alzheimer’s disease: Report of the NINCDS-ADRDA Work Group* under the auspices of Department of Health and Human Services Task Force on Alzheimer’s Disease. Neurology. 1984;34(7):939.CrossRefPubMed
29.
Kok R, Verhey F. Dutch translation of the Mini Mental State Examination (Folstein et al., 1975). 2002.
30.
Folstein MF, Folstein SE, McHugh PR. “Mini-mental state”. A practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatr Res. 1975;12(3):189–98.CrossRefPubMed
31.
Prieler J. Manual RT: Reaction test. Version 31. Mödling: Schuhfried GmbH; 2008.
32.
33.
Fuermaier ABM, Piersma D, Waard D de, Davidse RJ, Groot J de, Doumen MJA, et al. Assessing fitness to drive—A validation study on patients with Mild Cognitive Impairment. Traffic Inj Prev. 2017;18(2):145–9.CrossRefPubMed
34.
Petersen RC. Mild cognitive impairment as a diagnostic entity. J Intern Med. 2004;256(3):183–94.CrossRefPubMed
35.
Rascovsky K, Hodges JR, Knopman D, Mendez MF, Kramer JH, Neuhaus J, et al. 134. Sensitivity of revised diagnostic criteria for the behavioural variant of frontotemporal dementia. Brain, band 9. 2011. pag. 2456–77.
36.
Piersma D, Fuermaier ABM, De Waard D, Davidse RJ, De Groot J, Doumen, Michelle J.A. Bredewoud RA, et al. Assessing Fitness To Drive in Patients with Different Types of Dementia. Alzheimer Dis Assoc Disord. 2018;32(1):70–75.CrossRefPubMedPubMedCentral
37.
Román GC, Tatemichi TK, Erkinjuntti T, Cummings JL, Masdeu JC, Garcia JH, et al. Vascular dementia: diagnostic criteria for research studies. Report of the NINDS-AIREN International Workshop. Neurology. 1993;43(2):250–60.CrossRefPubMed
38.
McKeith IG, Dickson DW, Lowe J, Emre M, O’Brien JT, Feldman H, et al. Diagnosis and management of dementia with Lewy bodies: third report of the DLB Consortium. Neurology. 2005;65(12):1863–72.CrossRefPubMed
39.
Gorno-Tempini ML, Hillis AE, Weintraub S, Kertesz A, Mendez M, Cappa SF, et al. Classification of primary progressive aphasia and its variants. Neurology. 2011;76(11):1006–14.CrossRefPubMedPubMedCentral
Metagegevens
Titel
Het bepalen van rijgeschiktheid bij dementie zonder rijtest op de weg
Auteurs
Dafne Piersma
Anselm B. M. Fuermaier
Dick de Waard
Ragnhild J. Davidse
Jolieke de Groot
Michelle J. A. Doumen
Ruud A. Bredewoud
René Claesen
Afina W. Lemstra
Annemiek Vermeeren
Rudolf Ponds
Frans Verhey
Peter P. De Deyn
Oliver Tucha
Wiebo H. Brouwer
Publicatiedatum
17-05-2018
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Neuropraxis / Uitgave 3/2018
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI
https://doi.org/10.1007/s12474-018-00188-x

Andere artikelen Uitgave 3/2018

Neuropraxis 3/2018 Naar de uitgave

Report

Woorden vooraf

Artikel

Een hersenimplantaat voor communicatie

In memoriam

Lex Kalverboer, medeoprichter van Neuropraxis, overleden

Artikel

Op zoek naar biomarkers van de alcoholkater