Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie 6/2010

01-12-2010 | RICHTLIJNEN

GEHOORD

Auteurs: Els Van Daele, Thijs de Wolf, Max Lauteslager

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Psychotherapie | Uitgave 6/2010

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Extract

Stel u voor dat u, tegen alle verwachting in, op een feest geen glas fruitsap of champagne aangeboden krijgt maar een glas vol met speeksel… Wie gewillig meewerkt aan deze fantasieoefening heeft geen bijkomende uitleg nodig om te begrijpen dat mensen zeer aangedaan kunnen worden door gedachten en woorden die verwijzen naar gebeurtenissen die ze nog nooit meegemaakt hebben of zelfs nooit zullen meemaken. Met deze oefening leidde Francis De Groot, psycholoog en adjunct-directeur patiëntenzorg van PC Broeders Alexianen te Boechout (België), de workshopdag in over ‘Acceptance & commitment therapy (ACT) in groep’. Het vertrekpunt voor de interactieve oefeningen die de rest van de dag zouden volgen, was meteen duidelijk: mensen beschikken over een rijke innerlijke wereld waarin ze zich pijnlijke ervaringen uit het verleden kunnen herinneren of te verwachten moeilijkheden in de toekomst actief kunnen voorstellen en verwoorden. Ze kunnen denken over problemen en denkbeeldig oplossingen uitproberen om pijnlijke ervaringen te vermijden. Volgens de ACT-filosofie is het probleem daarbij dat mensen zich ook bedreigd kunnen voelen door woorden en gedachten die op zichzelf geen probleem zijn (glas met speeksel). Met andere woorden, volgens ACT zijn de processen op basis waarvan mensen problematische situaties terecht uit de weg gaan, ook de processen die ervoor zorgen dat mensen ervaringen willen vermijden die niet te vermijden zijn. Terwijl we ons best doen om niet aan een glas met speeksel te denken bijvoorbeeld, denken we er gelijk aan. …
Voetnoten
1
1 Onze gloednieuwe redacteur Marc Hamburger reageerde op mijn sombere prognose met de woorden: ‘Er is onder opleidelingen psychotherapie en psychiatrie wel degelijk grote belangstelling voor psychoanalyse. De studiedagen worden goed bezocht en voor de opleidingen zijn elk jaar weer tientallen aanmeldingen.’ Waarvan akte. Op mijn vraag waar ze dan waren op deze 10 e september, antwoordde hij: ‘De jonge analytici (i.o.) waren waarschijnlijk gewoon aan het werk!’
 
2
1 Behalve van Milgram en Zimbardo, omdat ik die toevallig zelf wel eens heb aangehaald, kan ik van de hier genoemde auteurs geen literatuurverwijzingen geven. Dit was een lezing en daar wordt meestal geen literatuurlijst bij geleverd.
 
3
Koerselman zegt in het interview: ‘Herman van Praag , de grootste Nederlandse psychiater, heeft er al sinds de jaren tachtig op gehamerd dat er een fundamentele fout in het DSM-systeem zit en dat het de psychiatrie verlamt. Het is een systeemfout die ook in de nieuwe versie, de DSM V die in 2013 moet verschijnen, niet veranderd is. Het wetenschappelijk onderzoek is gebaseerd op DSM-classificaties. Je moet je voorstellen wat er zou gebeuren als je opeens de criteria te veel gaat veranderen. Alle geregistreerde middelen zouden opnieuw geregistreerd moeten worden. We hebben ons helemaal ingegraven, dus die systeemfout zal er niet uit gaan.’ (Schutte, 2010, p. 28)
 
4
Ton Vergouwen en Alex Korzec, net als Koerselman werkzaam in het Sint Lucas Andreasziekenhuis in Amsterdam, hebben dit symposium georganiseerd en navraag leerde mij dat ze Dehue niet eens hebben gevraagd.
 
5
1 Hoe bedreigend de stellingname van Dehue voor psychiaters is, zal waarschijnlijk ook weer blijken uit de reacties op haar artikel in nummer 39 van de Groene Amsterdammer, die op de mat valt terwijl ik dit schrijf: ‘Wat heet een epidemie?’ Haar conclusie in de laatste zin van dat artikel luidt dat ‘… de noodzaak om over Kupfers en Frances’ epidemieën na te denken niet het exclusieve domein noch de exclusieve plicht van psychiaters kan zijn.’ (p. 30)
 
6
2 Kirsch sluit de paragraaf over de grafiek af met de woorden: ‘Nu moet ik toegeven dat mijn speculatie dat het drugeffect bij ernstige depressie (severity effect) zou kunnen optreden doordat de proefpersonen met succes kunnen raden of zij de drug of een placebo hebben ontvangen (breaking blind) louter een vermoeden is. Er zijn misschien andere verklaringen mogelijk. Maar ik heb geen andere kunnen verzinnen en niemand anders heeft mij een plausibele alternatieve verklaring aan de hand gedaan. Desondanks beschouw ik de door mij voorgestelde verklaring als niet meer dan een hypothese, die uiteindelijk best foutief kan blijken te zijn. Maar de hypothese kan ook juist zijn. En als dat zo is, dan is er waarschijnlijk geen echt drugeffect, ook niet bij de ernstigste depressieve patiënten.’ (Kirsch, 2008, p. 34) Keurig, zo hoort een wetenschapper dat te doen; daar kunnen Nederlandse psychiaters en experimenteel-psychologen (en wij allemaal) nog een puntje aan zuigen.
 
Literatuur
go back to reference Brinkgreve, C., Onland, J.H. & Swaan, A. de (1979). Sociologie van de psychotherapie 1: De opkomst van het psychotherapeutisch bedrijf. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum. Brinkgreve, C., Onland, J.H. & Swaan, A. de (1979). Sociologie van de psychotherapie 1: De opkomst van het psychotherapeutisch bedrijf. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum.
go back to reference Milgram, S. (1974). Grenzeloze gehoorzaamheid: een experimenteel onderzoek. Utrecht: Bruna. (Het experiment werd voor het eerst gepubliceerd in 1963.) Milgram, S. (1974). Grenzeloze gehoorzaamheid: een experimenteel onderzoek. Utrecht: Bruna. (Het experiment werd voor het eerst gepubliceerd in 1963.)
go back to reference Swaan, A. de, Gelderen, R. van & Kense, V. (1979). Sociologie van de psychotherapie 2: Het spreekuur als opgave. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum. Swaan, A. de, Gelderen, R. van & Kense, V. (1979). Sociologie van de psychotherapie 2: Het spreekuur als opgave. Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum.
go back to reference Zimbardo, P.G., Banks, W.C., Haney, C., & Jaffe, D. (1973). The mind is a formidable jailer: A Pirandellian prison. The New York Times Magazine, April, 38-60. Zimbardo, P.G., Banks, W.C., Haney, C., & Jaffe, D. (1973). The mind is a formidable jailer: A Pirandellian prison. The New York Times Magazine, April, 38-60.
go back to reference A-Tjak, J., De Groot F. (2008). Acceptance & Commitment Therapy. Een praktische inleiding voor hulpverleners. Bohn Stafleu van Loghum Houten. A-Tjak, J., De Groot F. (2008). Acceptance & Commitment Therapy. Een praktische inleiding voor hulpverleners. Bohn Stafleu van Loghum Houten.
go back to reference Appignanesi, L. (2008). Mad, bad and sad. A history of women and the mind doctors from 1800 to the present. Londen: Virago Press. (Nederlandse vertaling: Gek, slecht en droevig. Een geschiedenis van vrouwen en psychiatrie van 1800 tot heden. Amsterdam: De Bezige Bij.) Appignanesi, L. (2008). Mad, bad and sad. A history of women and the mind doctors from 1800 to the present. Londen: Virago Press. (Nederlandse vertaling: Gek, slecht en droevig. Een geschiedenis van vrouwen en psychiatrie van 1800 tot heden. Amsterdam: De Bezige Bij.)
go back to reference Bentall, R.P. (2009). Doctoring the mind. Why psychiatric treatments fail. Londen: Allen Lane. Bentall, R.P. (2009). Doctoring the mind. Why psychiatric treatments fail. Londen: Allen Lane.
go back to reference Dehue, T. (2008). De depressie-epidemie. Amsterdam/ Antwerpen: Augustus. Dehue, T. (2008). De depressie-epidemie. Amsterdam/ Antwerpen: Augustus.
go back to reference Kirsch, I. (2009). The emperor’s new drugs. Exploding the antidepressant myth. Londen: The Bodley Head. Kirsch, I. (2009). The emperor’s new drugs. Exploding the antidepressant myth. Londen: The Bodley Head.
go back to reference Schutte, X. (2010). ‘Het gaat om pillen en praten.’ Interview met Frank Koerselman. De Groene Amsterdammer, 134, 26-29. Schutte, X. (2010). ‘Het gaat om pillen en praten.’ Interview met Frank Koerselman. De Groene Amsterdammer, 134, 26-29.
go back to reference Whitaker, R. (2002). Mad in America. Bad science, bad medicine, and the enduring mistreatment of the mentally ill. Cambridge, MA: Perseus Publishing. Whitaker, R. (2002). Mad in America. Bad science, bad medicine, and the enduring mistreatment of the mentally ill. Cambridge, MA: Perseus Publishing.
Metagegevens
Titel
GEHOORD
Auteurs
Els Van Daele
Thijs de Wolf
Max Lauteslager
Publicatiedatum
01-12-2010
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Psychotherapie / Uitgave 6/2010
Print ISSN: 0165-1188
Elektronisch ISSN: 1876-5637
DOI
https://doi.org/10.1007/s12485-010-0179-3

Andere artikelen Uitgave 6/2010

Tijdschrift voor Psychotherapie 6/2010 Naar de uitgave

RICHTLIJNEN

Summaries