Top

Gepubliceerd in:

2021 | OriginalPaper | Hoofdstuk

19. De behandelrelatie

Auteurs : Dr. S. de Jong, Dr. H. J. R. Hoenders, Dr. J. Bruins, Drs. J. Th. M. Steinebach, Prof. dr. S. K. Castelein

Gepubliceerd in: Ernstige psychiatrische aandoeningen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Relatief weinig is er bekend over de invloed van de relatie tussen de behandelaar en de patiënt op het verloop en het resultaat van de behandeling. In een wereld die steeds meer wordt beheerst door protocollen en richtlijnen klinkt vaker de roep om aandacht voor de menselijke relatie tussen behandelaar en patiënt. Door de wenselijke gelijkwaardigheid in posities van patiënten en hun behandelaars is de behandelrelatie misschien ook wel belangrijker geworden dan voorheen. In dit hoofdstuk wordt het belang van de behandelrelatie onder de loep genomen, met bijzondere aandacht voor de behandelrelatie van een patiënt met een team van behandelaars, zoals dat vaak het geval is bij mensen met een ernstige en langdurige psychiatrische aandoening.

vorige hoofdstuk Herstelgericht ondersteunen van het dagelijks functioneren

volgende hoofdstuk Persoonlijk herstel

In plaats van ‘cliënt’ kan ook ‘patiënt’, ‘burger’ of ‘service-user’ worden gelezen.

Overigens is het belangrijk in het achterhoofd te houden dat het kunnen verwoorden van het probleem richting een hulpverlener soms al een doel op zich kan zijn voor de cliënt. Het samen concluderen dat het probleem bestaat maar geen (directe) oplossing heeft, kan soms zeker worden gezien als een succesvolle stap in de bredere context van behandeling.

Overigens is het belangrijk te onderkennen dat er momenten zijn, zoals gevaar voor zelf en anderen, waarbij zo’n houding van de behandelaar noodzakelijk is. Dit hoofdstuk is voornamelijk gericht op momenten buiten crisis.

Een vertaling van dit instrument, alsmede verscheidene andere zeer behulpzame vragenlijsten rondom de therapeutische relatie, kan worden gevonden in het boek De therapeutische relatie. (Hafkenscheid 2014).

Ahn, H., & Wampold, B. E. (2001). Where oh where are the specific ingredients? A Meta-Analysis of Component Studies in Counseling and Psychotherapy, 48(3), 251–257. https://doi.org/10.1037//O022-OI67.48.3.251.CrossRef

Aubree Shay, L., & Lafata, J. E. (2015). Where is the evidence? A systematic review of shared decision making and patient outcomes. Medical Decision Making, 35(1), 114–131. https://doi.org/10.1177/0272989X14551638.CrossRefPubMed

Baker, T. B., McFall, R. M., & Shoham, V. (2008). Current status and future prospects of clinical psychology. Psychological Science in the Public Interest, 9(2), 67–103. https://doi.org/10.1111/j.1539-6053.2009.01036.x.CrossRefPubMed

Beckman, H. B., & Frankel, R. M. (1984). The effect of physician behavior on the collection of data. Annals of Internal Medicine, 101(5), 692–696. https://doi.org/10.7326/0003-4819-101-5-692.CrossRefPubMed

Betan, E., Heim, A. K., Conklin, C. Z., & Westen, D. (2005). Countertransference phenomena and personality pathology in clinical practice: An empirical investigation. American Journal of Psychiatry, 162(5), 890–898. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.162.5.890.CrossRefPubMed

Bordin, E. S. (1979). The generalizability of the psychoanalytic concept of the working alliance. Psychotherapy: Theory, Research & Practice, 16(3), 252–260. https://doi.org/10.1037/h0085885.

Bruins, J., Van der Velde, J., Tolsma, M., Delespaul, P., & Castelein, S. (2018). Onderzoek naar de therapeutische relatie: Golden oldie of toekomstmuziek? GZ – Psychologie, 10(1), 34–37. https://doi.org/10.1007/s41480-018-0013-z.CrossRef

Chadwick, P., Williams, C., & Mackenzie, J. (2003). Impact of case formulation in cognitive behaviour therapy for psychosis. Behaviour Research and Therapy, 41(6), 671–680. https://doi.org/10.1016/S0005-7967(02)00033-5.CrossRefPubMed

David, A. S. (1990). Insight and psychosis. British Journal of Psychiatry, 156(JUNE), 798–808. https://doi.org/10.1080/080394899427737.CrossRef

De Jong, S., Hasson‐Ohayon, I., Donkersgoed, R., Aleman, A., & Pijnenborg, G. H. M. (2018). A qualitative evaluation of the effects of Metacognitive Reflection and Insight Therapy: ‘Living more consciously.’ Psychology and Psychotherapy: Theory, Research and Practice, papt.12212. https://doi.org/10.1111/papt.12212.

Ehlers, A., Bisson, J., Clark, D. M., Creamer, M., Pilling, S., Richards, D., et al. (2010). Do all psychological treatments really work the same in posttraumatic stress disorder? Clinical Psychology Review, 30(2), 269–276. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2009.12.001.CrossRefPubMedPubMedCentral

Ehrlich-Ben Or, S., Hasson-Ohayon, I., Feingold, D., Vahab, K., Amiaz, R., Weiser, M., et al. (2013). Meaning in life, insight and self-stigma among people with severe mental illness. Comprehensive Psychiatry, 54(2), 195–200. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2012.07.011.CrossRef

Eliacin, J., Salyers, M. P., Kukla, M., & Matthias, M. S. (2015). Patients’ understanding of shared decision making in a mental health setting. https://doi.org/10.1177/1049732314551060.

Frank, J. D. (1982). Therapeutic components shared by all psychotherapies. In Psychotherapy research and behavior change. 9–37. https://doi.org/10.1037/10083-001.

Frank, J. D., & Frank, J. B. (1991). Persuasion and healing: A comparative study of psychotherapy. (3rd ed.). Baltimore, MD, US: Johns Hopkins University Press.

Frankel, R. M., & Stein, T. (2001). Getting the most out of the clinical encounter: The four habits model. Journal of Medical Practice Management, 16(4), 184–191. https://doi.org/10.7812/TPP/99-020.CrossRefPubMed

Frosch, D. L., May, S. G., Rendle, K. A. S., Tietbohl, C., & Elwyn, G. (2012). Authoritarian physicians and patients’ fear of being labeled ‘difficult’ among key obstacles to shared decision making. Health Affairs, 31(5), 1030–1038. https://doi.org/10.1377/hlthaff.2011.0576.CrossRefPubMed

Gibbons, S. B. (2010). Understanding empathy as a complex construct: A review of the literature. Clinical Social Work Journal, 39(3), 243–252. https://doi.org/10.1007/s10615-010-0305-2.CrossRef

Goldsmith, L. P., Lewis, S. W., Dunn, G., & Bentall, R. P. (2015). Psychological treatments for early psychosis can be beneficial or harmful, depending on the therapeutic alliance: An instrumental variable analysis. Psychological Medicine, 45(2010), 1–9. https://doi.org/10.1017/S003329171500032X.CrossRef

Gunasekara, I., Patterson, S., & Scott, J. G. (2017). ‘What makes an excellent mental health doctor?’ A response integrating the experiences and views of service users with critical reflections of psychiatrists. Health and Social Care in the Community, 25(6), 1752–1762. https://doi.org/10.1111/hsc.12449.CrossRefPubMed

Hafkenscheid, A. (2014). De therapeutische relatie. Utrecht: De Tijdstroom.

Hagen, K., Solem, S., Opstad, H. B., Vogel, P. A., Kennair, L. E. O., Kvale, G., et al. (2016). Therapist variability in the task/goal dimension of the early working alliance predicts outcome in exposure and response prevention treatment for obsessive-compulsive disorder. Clinical Neuropsychiatry, 13(6), 94–99.

Hasson-Ohayon, I., Kravetz, S., & Lysaker, P. H. (2017). The special challenges of psychotherapy with persons with psychosis: Intersubjective metacognitive model of agreement and shared meaning. Clinical Psychology and Psychotherapy, 24(2), 428–440. https://doi.org/10.1002/cpp.2012.

Horvath, A. O., Del Re, A. C., Flückiger, C., & Symonds, D. (2011). Alliance in Individual Psychotherapy. Psychotherapy, 48(1), 9–16. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780199737208.003.0002.CrossRefPubMed

Kiesler, D. J. (1996). Contemporary interpersonal theory and research: personality, psychopathology and psychotherapy. New York: John Wiley & Sons Ltd.

Lysaker, P. H., Buck, K. D., & Lintner, J. I. (2009). Addressing recovery from sever mental illness in clinical supervision of advanced students. Journal of Psychosocial Nursing and Mental Health Services, 47(4), 36–42. https://doi.org/10.3928/02793695-20090401-08.CrossRefPubMed

McCabe, R. (2002). Engagement of patients with psychosis in the consultation: conversation analytic study * Commentary: Understanding conversation. BMJ, 325(7373), 1148–1151. https://doi.org/10.1136/bmj.325.7373.1148.CrossRefPubMedPubMedCentral

Metz, M., Verbeek, M. A., Elfeddali, E., De Beurs, E., Van der Feltz-Cornelis, C. M., & Beekman, A. T. F. (2018). Het begrip ‘beslissingsambivalentie’ (decisional conflict) en de bruikbaarheid ervan bij de evaluatie van gedeelde besluitvorming. Tijdschrift Voor Psychiatrie, 60(2014), 397–402.PubMed

Milders, F., & Thunnissen, M. (2015). Psychotherapeutische psychiatrie. Utrecht: De Tijdstroom.

Moritz, S., Favrod, J., Andreou, C., Morrison, A. P., Bohn, F., Veckenstedt, R., et al. (2013). Beyond the usual suspects: Positive attitudes towards positive symptoms is associated with medication noncompliance in psychosis. Schizophrenia Bulletin, 39(4), 917–922. https://doi.org/10.1093/schbul/sbs005.CrossRefPubMed

Moritz, S., Rietschel, L., Veckenstedt, R., Bohn, F., Schneider, B. C., Lincoln, T. M., et al. (2015). The other side of ‘madness’: Frequencies of positive and ambivalent attitudes towards prominent positive symptoms in psychosis. Psychosis, 7(1), 14–24. https://doi.org/10.1080/17522439.2013.865137.CrossRef

Nordén, T., Malm, U., & Norlander, T. (2012). Resource based Assertive Community Treatment (RACT) as a tool of empowerment of people with severe mental illness. 8, 144–151. Retrieved from https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3502888/pdf/CPEMH-8-144.pdf.

Priebe, S., Richardson, M., Cooney, M., Adedeji, O., & McCabe, R. (2011). Does the therapeutic relationship predict outcomes of psychiatric treatment in patients with psychosis? A systematic review. Psychotherapy and Psychosomatics, 80(2), 70–77. https://doi.org/10.1159/000320976.CrossRefPubMed

Rogers, C. R. (1951). Client-centered therapy: Its current practice, implications, and theory. Cambridge, Mass: The Riverside Press.

Rogers, C. R. (1957). The necessary and sufficient conditions of therapeutic personality change. Journal of Consulting Psychology, 21(2), 95–103. https://doi.org/10.1037/h0045357.CrossRefPubMed

Rogers, B., & Acton, T. (2012). ‘I think we’re all guinea pigs really’: A qualitative study of medication and borderline personality disorder. Journal of Psychiatric and Mental Health Nursing, 19(4), 341–347. https://doi.org/10.1111/j.1365-2850.2011.01800.x.CrossRefPubMed

Rost, K., & Frankel, R. (1993). The introduction of the older patient’s problems in the medical visit. Journal of Aging and Health, 5(3), 387–401. https://doi.org/10.1177/089826439300500306.CrossRefPubMed

Shea, S. (2016). Psychiatric Interviewing: the art of understanding. Edinburg: Elsevier.

Shattock, L., Berry, K., Degnan, A., & Edge, D. (2018). Therapeutic alliance in psychological therapy for people with schizophrenia and related psychoses: A systematic review. Clinical Psychology and Psychotherapy, 25(1), e60–e85. https://doi.org/10.1002/cpp.2135.CrossRefPubMed

Spinhoven, P., Giesen-Bloo, J., Van Dyck, R., Kooiman, K., & Arntz, A. (2007). The therapeutic alliance in schema-focused therapy and transference-focused psychotherapy for borderline personality disorder. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 75(1), 104–115. https://doi.org/10.1037/0022-006X.75.1.104.CrossRefPubMed

Tjaden, C. D., Mulder, C. L., Van Weeghel, J., Delespaul, P., Keet, R., Castelein, S., et al. (2019). The resource group method in severe mental illness: Study protocol for a randomized controlled trial and a qualitative multiple case study. International Journal of Mental Health Systems, 13(1), 1–16. https://doi.org/10.1186/s13033-019-0270-2.CrossRef

Van der Gaag, M., Valmaggia, L. R., & Smit, F. (2014). The effects of individually tailored formulation-based cognitive behavioural therapy in auditory hallucinations and delusions: A meta-analysis. Schizophrenia Research, 156(1), 30–37. https://doi.org/10.1016/j.schres.2014.03.016.CrossRefPubMed

Van Haaren, M., Roeg, D.P.K., De Jong, S. (z.d.). Developing an instrument to measure working alliance between clients and outpatient, multidisciplinary teams with shared caseloads. In voorbereiding.

Vanaerschot, G. (2018). Golden Oldie of toekomstmuziek? GZ – Psychologie, 10(3), 30–34. https://doi.org/10.1007/s41480-018-0037-4.CrossRef

Wampold, B. E. (2010). The research evidence for the common factors models: A historically situated perspective. The Heart and Soul of Change: Delivering What Works in Therapy (2nd ed.). 49–81. https://doi.org/10.1037/12075-002.

Weinberger, J. (2014). Common factors are not so common and specific factors are not so specified: Toward an inclusive integration of psychotherapy research. Psychotherapy, 51(4), 514–518. https://doi.org/10.1037/a0037092.CrossRefPubMed

Titel: De behandelrelatie
Auteurs: Dr. S. de Jong
Dr. H. J. R. Hoenders
Dr. J. Bruins
Drs. J. Th. M. Steinebach
Prof. dr. S. K. Castelein
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Ernstige psychiatrische aandoeningen
Print ISBN: 978-90-368-2585-6

Elektronisch ISBN: 978-90-368-2586-3

Copyright: 2021
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-2586-3_19

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen