Top

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

Gepubliceerd in:

01-06-2010 | Artikel

Alexithymie bij depressieve ouderen: een relevante persoonlijkheidstrek?

Auteurs: B. Mooi, H. C. Comijs, M. A. Cladder, A. T. F. Beekman

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 3/2010

Samenvatting

Alexithymie (affectieve-cognitieve emotieregulatie) zou belangrijk kunnen zijn om affectieve problematiek bij ouderen te begrijpen. In deze studie wordt nagegaan of alexithymie (i) de kenmerken vertoont van een stabiele persoonlijkheidstrek , (ii) onafhankelijk is van andere persoonlijkheidstrekken en (iii) geassocieerd is met de ernst en het beloop van depressie. Alexithymie werd bij ouderen met een (sub)klinische depressieve stoornis na intake (T1) en na drie maanden (T2) gemeten met de Bermond Vorst Alexithymie Vragenlijst (BVAV). De resultaten tonen aan dat alexithymie bij depressieve ouderen als een stabiele persoonlijkheidstrek opgevat kan worden die onafhankelijk is van de persoonlijkheidstrekken volgens het Vijf Factoren Model (VFM). Alexithymie blijkt geen voorspeller voor het beloop van depressie. Geconcludeerd wordt dat alexithymie mogelijk relevant is voor de diagnostiek en behandeling van depressie bij ouderen en dat vervolgonderzoek wenselijk is.

vorige artikel Boos, bedreigd of impulsief? Een onderzoek naar premorbide persoonlijkheid en agressie bij psychogeriatrische verpleeghuisbewoners

volgende artikel Burnout en pensioenplannen bij oudere werknemers

Sifneos PE. Short-term psychotherapy and emotional crisis. Cambridge: Harvard University Press, 1972.

Sifneos PE. The prevalence of alexithymic characteristics in psychosomatic patients. Psychotherapy and Psychosomatics 1973; 22: 250-262.

Sifneos PE. Emotional conflict and deficit: An overview. Psychotherapy and Psychosomatics 1991; 56: 116-122.

Lane RD, Sechrest L, Riedel R. Sociodemographic correlates of alexithymia. Comprehensive Psychiatry 1998; 38: 377-385.

Picardi A, Toni A, Caroppo E. Stability of alexithymia and its relationships with the ‘Big Five’ factors, temperament, character, and attachment style. Psychotherapy and Psychosomatics 2005; 74: 371-378.

Müller J, Bühner M, Ellgring H. Relationship and differential validity of alexithymia and depression: A comparison of the Toronto alexithymia and self-rating depression scales. Psychopathology 2003; 36: 71-77.

Marchesi C, Bertoni S, Cantoni A, Maggini C. Is alexithyma a personality trait increasing the risk of depression? A prospective study evaluating alexithymia before, during and after a depressive episode. Psychological Medicine 2008; 38: 1717-1722.

Saarijärvi S, Salminen JK, Toikka T. Temporal stability of alexithymia over a five-year period in outpatients with major depression. Psychotherapy and Psychosomatics 2006; 75: 107-112.

Honkalampi K, Hintikka J, Laukkanen E, Lehtonen J, Viinamäki H. Alexithymia and depression. A prospective study of patients with major depressive disorder. Psychosomatics 2001; 42 (3): 229-234.

10.

Luminet O, Bagby RM, Taylor GJ. An evaluation of the absolute and relative stability of alexithymia in patients with major depression. Psychotherapy and Psychosomatics 2001; 70: 254-260.

11.

Salminen JK, Saarijärvi S, Toikka T, Kauhanen J, Äärelä E. Alexithymia behaves as a personality trait over a 5-year period in Finnish general population. Journal of Psychosomatic Research 2006; 61:275-278.

12.

Hendryx MS, Haviland MG, Shaw DG. Dimensions of alexithymia and their relationships to anxiety and depression. Journal of Personality

13.

Zimmerman G, Rossier J, de Stadelhofen FM, Gaillard F. Alexithymia assessment and relations with dimensions of personality. European Journal of Psychological Assessment 2005; 21 (1): 23-33.

14.

Luminet O, Bagby RM, Wagner H, Taylor GJ, Parker JDA. Relation between alexithymia and the five-factor model of personality: A facet-level analysis. Journal of Personality Assessment 1999; 73 (3): 345-358.

15.

Wise TN, Mann LS, Shay L. Alexithymia and the five-factor model of personality. Comprehensive Psychiatry 1992; 33 (3): 147-151.

16.

Lane RD, Sechrest L, Riedel R. Sociodemographic correlates of alexithymia. Comprehensive Psychiatry 1998; 38: 377-385.

17.

Mattila AK, Salminen JK, Nummi T, et al. Age is strongly associated with alexithymia in the general population. Journal of Psychosomatic Research 2006; 61: 629-635.

18.

Pasini A, Delle Chiaie R, Seripa S et al. Alexithymia as related to sex, age, and educational level: results of the Toronto Alexithymia Scale in 417 normal subjects. Comprehensive Psychiatry 1992; 33: 42-46.

19.

Paradiso S, Vaidya JG, McCormick LM, Jones A, Robinson RG. Aging and alexithymia: association with reduced right rostral cingulated volume. American Journal of Psychiatry 2008; 16 (9): 760-769.

20.

Henry JD, Phillips LH, Maylor EA, Hosie J, Milne AB, Meyer C. A new conceptualization of alexithymia in the general adult population: implications for research involving older adults. Journal of Psychosomatic Research 2006; 60: 535-543.

21.

Mayberg HS, Liotti M, Brannan SK, et al. Reciprocal limbic-cortical function and negative mood: converging PET findings in depression and normal sadness. American Journal of Psychiatry 1999; 156: 675-682.

22.

Damasio AR. Descartes’error: Emotion, Reason, and the Human brain. New York: Putnam Publishing, 1994.

23.

Radloff LS. The CES-D scale: a self-report depression scale for research in the general population. Applied Psychology Measurement 1977; 28: 337-350.

24.

Beekman ATF, Van Limbeek J, Deeg DJH, Wouters L, Van Tilburg W. Screening for depression in the elderly in the community: using the Center for Epidemiologic Studies of Depression Scale (CES-D) in the Netherlands. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 1994; 25: 95-103.

25.

Groenestijn MAC, Akkerhuis GW, Kupka RW, Schneider N, Nolen WA. Gestruktureerd Klinisch Interview voor de vaststelling van DSM-IV as I Stoornissen (versie 2.0). Swetz Test Publishers, 1997.

26.

Vorst HCM, Bermond B. Validity and reliability of the Bermond-Vorst Alexithymia Questionnaire. Personality and individual differences 2001; 30: 413-434.

27.

Berkman LF, Berkman CS, Kasl SV, Freeman DH, Leo L, Ostfield AM, Coroni-Huntly J, Brody JA. Depressive symptoms in relation to physical health and functioning in the elderly. American Journal of Epidemiology 1986; 124: 372-388.

28.

Mooi B, Comijs HC, De Fruyt F, Ritter D de, Hoekstra HA, Beekman ATF. A NEO-PI-R Short Form for older adults. International Journal of Methods in Psychiatric Research, geaccepteerd voor publicatie.

29.

Hoekstra HA, De Fruyt F, Ormel J. NEO-PI-R / NEO-FFI: Big Five Personality Inventory-Manual. Lisse: Swetz & Zeitlinger, 2003.

30.

McCrae RR, Costa PT. Personality in adulthood. New York – London: The Guilford Press, 2003.

31.

Digman, JM. Personality structure: emergence of the five-factor model. Annual Review of Psychology 1990; 41: 417-440.

32.

Mooi B, Steunenberg B, Nanninga, J. Persoonlijkheid en depressie. In: Mooi B, Comijs HC. Ouderen en persoonlijkheid: De klinische praktijk. Amsterdam, Harcourt Publishers (Hogrefe), 2007.

33.

Loebach Wetherell J, Petkus AJ, McChesney K, Stein MB, Judd PH, Rockwell E, Sewell DD, Patterson TL. Older adults are less accurate than younger adults at identifying symptoms of anxiety and depression. The Journal of Nervous and Mental Disease 2009; 197 (8): 623-626.

Titel: Alexithymie bij depressieve ouderen: een relevante persoonlijkheidstrek?
Auteurs: B. Mooi
H. C. Comijs
M. A. Cladder
A. T. F. Beekman
Publicatiedatum: 01-06-2010
Uitgeverij: Springer-Verlag
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 3/2010
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03096194

Andere artikelen Uitgave 3/2010

Over ouderen en de heilzame werking van poëzie

Redactioneel

In memoriam dr. EHW van Kammen-Wijnmalen, 1921-2010

Verenigingsnieuws

Galantamine of rivastigmine pleister. Een beschrijvend onderzoek op een geheugenpolikliniek in Nederland

Artikel

Signalementen

Signalementen

Recente onderzoeksliteratuur

Recente onderzoeksliteratuur

Burnout en pensioenplannen bij oudere werknemers

Artikel