7 De psychiater en het jonge meisje

De toepassing van dwang door de overheid is in een democratie aan strikte voorwaarden gebonden. In 1859 schreef John Stuart Mill in zijn invloedrijke boek On Liberty, dat overheidsdwang alleen valt te legitimeren als daarmee schade aan de samenleving of zichzelf te voorkomen is (Mill, 1978). In de gezondheidszorg is dat slechts incidenteel aan de orde. Eigenlijk alleen bij patiënten met een levensbedreigende infectieziekte, die afzondering en behandeling ter voorkoming van besmetting van derden weigeren, patiënten die de desastreuze gevolgen van hun weigering van een effectieve behandeling niet overzien en psychiatrische patiënten die op grond van zijn stoornis tot gevaar of ernstige vormen van overlast komen en niet bereid zijn om zich daarvoor te laten behandelen. De arts speelt in deze drie voorbeelden een centrale rol.