Yamas

Extract

'Broeder, ik weet niet wat ik moet doen! Ik weet écht niet wat ik moet doen. Help me nou toch!!' Er valt niet aan te ontkomen. Mevrouw Van Engelen stuurt haar boodschap op duidelijke en indringende wijze de wereld in. Ik weet de verleiding te weerstaan om de armzalige boodschappen 'dat weet ik ook niet', of 'hoe kan ik u het beste helpen?' als antwoorden te formuleren. Contraproductief, zo leert de ervaring. In plaats daarvan probeer ik: 'Er staat ontbijt voor u klaar, geniet u daar eerst maar even van.' Dat blijkt echter verre van bevredigend. 'Wat moet ik dan doen als het ontbijt op is?', luidt de volgende vraag. Gevolgd door 'gaan we ergens naartoe?' en 'zijn er nog activiteiten?' Ik antwoord dat er straks zingen is op het tussenplein. Dat lijkt mij voor de muzikale mevrouw Van Engelen een aantrekkelijke boodschap. Volkomen terecht vraagt ze echter om precisering: 'Wanneer is straks? Ik weet niet wanneer straks is. Broeder, kunt u misschien een beetje duidelijker zijn?' 'Vanaf kwart voor elf worden de bewoners opgehaald en we beginnen om elf uur met zingen', verduidelijk ik. 'Komen er ook nog andere mensen?', vraagt mevrouw Van Engelen. 'Ik vind het veel leuker om met de muziektherapeut te zingen. Met z'n tweetjes. En trouwens: het is nu pas tien over half tien. Dat is nog een uur en twintig minuten wachten.' De desoriëntatie in tijd lijkt bij mevrouw Van Engelen nog niet actueel. Het - pathologisch bepaalde - onvermogen tot wachten, getuige het 'maar wat moet ik nu dan doen?' wel. In het kader van de keuze bij de bewoner leggen is 'wat zou u willen doen?' misschien een zinvolle vraag. Dat blijkt echter een lelijke misvatting. 'Broeder, dat kan ik toch niet bedenken. Ik ben de kluts kwijt. Al jarenlang. Dat weet u toch wel?!' Het probleem met het gevoel van ledigheid van mevrouw Van Engelen is overduidelijk nog niet opgelost, terwijl de frustratie over het gebrek aan probleemoplossend vermogen bij de onuitgeslapen zorgverlener toeneemt. Moeten is dwang en huilen is kindergezang. In het kader van deze volkswijsheid probeer ik maar eens 'u hoeft even niets te doen'. Ledigheid mag des duivels oorkussen zijn, het is ook een onvervreemdbaar recht. Zeker voor het in een zorginstelling verblijvende deel van de mensheid. Ook deze interventie is echter gebaseerd op een totale onderschatting van de drang tot handelen van mevrouw Van Engelen. 'Maar broeder, ik wil wat doen! Dat heb ik toch al gezegd?! U luistert niet goed naar mij.' De gemoedstoestand van mevrouw Van Engelen fluctueert langzaam van aanhoudend en wanhopig naar boos. Tom Poes verzint een list en gaat aan de ontbijttafel de krant voorlezen. Het wereldnieuws biedt corona, nog eens corona, gelardeerd met een vleugje Jeffrey Epstein. Geen vrolijke mix. Na vijf minuten lezen hoor ik mevrouw Van Engelen zuchten. 'Ik hoor niet wat u leest en ik kan het niet volgen. Het nieuws is niet te begrijpen. Ik ben de kluts kwijt.' Ik hef uit pure onmacht mijn kopje koffie en maak een proostende beweging in de richting van mevrouw Van Engelen, terwijl ik 'yamas' tegen haar zeg. Prompt glimlacht mijn tafeldame van oor tot oor. 'U weet dat ik in Griekenland heb gewoond en Grieks spreek! Wat ontzettend leuk. Het was de beste tijd van mijn leven.' De verbazing bij mevrouw Van Engelen is oprecht en groot. 'Vaí', antwoord ik in mijn beste horeca-Grieks. Voor het eerst deze morgen heb ik het gevoel dat we contact hebben. Daadwerkelijk contact.

…