16. Viscerogene en diep-somatogene pijn

Van de processen in onze ingewanden zijn wij ons meestal niet of nauwelijks bewust. Zodra er echter sprake is van pathologie, kan hevige pijn ontstaan met kenmerkende reacties als défense musculaire of kolieken. Ondanks het feit dat de ingewanden zich tijdens de embryonale ontwikkeling ingrijpend verplaatsen, blijven de oorspronkelijke afferente en efferente innervatieverbindingen ongewijzigd. Het gevolg is dat pijn gevoeld kan worden op allerlei plaatsen die anatomisch ver verwijderd zijn van het aangedane orgaan. Men spreekt van ‘referred pain’, oftewel ‘misplaatste’ pijn. Een schoolvoorbeeld hiervan is de pijn bij hartaandoeningen (angina pectoris): midden op de borst, linkerschouder, linker ulnaire onderarm. Ook kunnen zicht- en voelbare reflexreacties optreden, onder andere zones van spierspanning, vasoconstrictie, wijde pupil, zweetsecretie. Ook bij aandoeningen van andere interne organen en van het bewegingsapparaat kunnen complexe pijnpatronen ontstaan: wanneer men de patronen niet kent, vormen zij een diagnostisch dwaalspoor.