37. Veranderingsprocessen

De basis van dit hoofdstuk is Lewins theorie over geplande verandering. Hij noemt drie hoofdfasen: ‘unfreezing’, ‘moving’ en ‘freezing’. Ofwel a ontdooien van het huidige niveau van functioneren van de groep, b wijzigen naar een nieuw niveau, en c bevriezen ofwel stabiliseren op dit nieuwe niveau. Deze theorie past in zijn opvatting van de groep als een dynamisch geheel van elkaar in evenwicht houdende krachten. De eerste fase van ontdooien betekent het verminderen of uitschakelen van krachten die de gewenste verandering tegengaan. Lewin spreekt hier van het verminderen van de weerstand. Dat is bij sociale verandering effectiever dan het toevoegen van krachten in de richting van de gewenste verandering. Dit versterkt volgens Lewin de bestaande weerstanden. De tweede helft van het hoofdstuk bespreekt twee soorten verandering: geplande en ongeplande verandering. Met beide typen veranderingsprocessen kunnen we te maken krijgen bij het begeleiden van groepen. Vooral tijdens transities werkt de benadering van geplande verandering met de nadruk op inhoudsniveau en procedureniveau in de groep onvoldoende of zelfs averechts, door het oproepen van weerstand (zie Lewin). Ongeplande verandering past bij een procesmatige aanpak, door de aandacht voor het interactieniveau en bestaansniveau in de groep.