Top

Gepubliceerd in:

15-11-2016 | Artikel

Risicovol beslisgedrag bij ADHD: een metaregressieanalyse

Auteurs: Tycho J. Dekkers, Joost A. Agelink van Rentergem, Arne Popma, Anika Bexkens, Hilde M. Huizenga

Gepubliceerd in: Neuropraxis | Uitgave 6/2016

Samenvatting

ADHD (aandachtsdeficiëntie-/hyperactiviteitsstoornis) wordt gekenmerkt door een verhoogde kans op een breed scala aan risicovolle gedragingen in het dagelijks leven, zoals verkeersongevallen, middelengebruik, criminele activiteiten, gokproblemen en seksueel risicovol gedrag. In experimentele studies wordt risicogedrag gemeten met goktaken. De huidige studie betreft een meta-analyse over studies waarin een groep mensen met ADHD vergeleken werd met een groep zonder ADHD op een dergelijke goktaak. Er werd een klein tot gemiddeld significant effect gevonden (standardized mean difference = 0,36; p < 0,001), wat betekent dat groepen met ADHD risicovoller presteren op goktaken dan groepen zonder ADHD. Dit effect lijkt gemodereerd te worden door comorbide gedragsproblematiek: naarmate er meer comorbide gedragsproblemen aanwezig waren in de ADHD-groepen was het verschil in risicogedrag met de controlegroep groter. Er bleek geen modererend effect van leeftijd, comorbide internaliserende problematiek, medicatie en de karakteristieken van de goktaak. Al met al is gebleken dat personen met ADHD op goktaken meer risicogedrag vertonen dan hun leeftijdgenoten zonder ADHD, wat overeenkomt met studies naar risicogedrag in het dagelijks leven. Goktaken lijken zodoende waardevol bij verder onderzoek naar de onderliggende dynamiek van risicogedrag bij ADHD. Ook kan geconcludeerd worden dat risicogedrag bij ADHD de nodige aandacht verdient onder clinici die werken met deze doelgroep.

vorige artikel Hemianopsie: gevolgen voor het dagelijks leven en de effecten van compensatietraining

volgende artikel Een matige start bij de geboorte: gevolgen op korte en langere termijn

Een van deze studies had een klinische groep waarin niet iedere proefpersoon ook daadwerkelijk met ADHD gediagnosticeerd was [10], één studie maakte geen gebruik van gestructureerde DSM-diagnostiek [11] en bij een derde studie was in onze ogen de uitkomstmaat niet goed te interpreteren, aangezien proefpersonen misleid werden [12].

Voor een uitgebreidere beschrijving van de analyses, zie: Dekkers TJ, Popma A, Agelink van Rentergem JA, Bexkens A, Huizenga HM Risky decision making in attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-regression analysis. Clin Psychol Rev. 2016;45:1–16.

Jerome L, Segal A, Habinski L. What we know about ADHD and driving risk: a literature review, meta-analysis and critique. J Can Acad Child Adolesc Psychiatry. 2006;15:105–25.CrossRefPubMedPubMedCentral

Lee SS, Humphreys KL, Flory K, Liu R, Glass K. Prospective association of childhood attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD) and substance use and abuse/dependence: a meta-analytic review. Clin Psychol Rev. 2011;31:328–41.CrossRefPubMedPubMedCentral

Pratt T, Cullen F, Blevins K. The relationship of attention deficit hyperactivity disorder to crime and delinquency: a meta-analysis. Int J Police Sci Manag. 2002;4:344–60.CrossRef

Flory K, Molina B, Pelham W. Childhood ADHD predicts risky sexual behavior in young adulthood. J Clin Child Adolesc Psychol. 2006;35:571–7.CrossRefPubMed

Faregh N, Derevensky J. Gambling behavior among adolescents with attention deficit/hyperactivity disorder. J Gambl Stud. 2011;27:243–56.CrossRefPubMed

Hakkaart-van Roijen L, Zwirs BWC, Bouwmans C, Tan SS, Schulpen TWJ, Vlasveld L, et al. Societal costs and quality of life of children suffering from attention deficient hyperactivity disorder (ADHD). Eur Child Adolesc Psychiatry. 2007;16:316–26.CrossRefPubMed

Bechara A, Damasio AR, Damasio H, Anderson SW. Insensitivity to future consequences following damage to human prefrontal cortex. Cognition. 1994;50:7–15.CrossRefPubMed

Gaastra GF, Groen Y, Tucha O. Risicovol gedrag op goktaken bij personen met ADHD. Neuropraxis. 2015;20(2):51–8. doi:10.1007/s12474-015-0109-9.CrossRef

Higgins JP, Green S. (redactie) Cochrane handbook for systematic reviews of interventions. Chichester: Wiley-Blackwell; 2008.

10.

Duarte NA, Woods SP, Rooney A, et al. Working memory deficits affect risky decision making in metamphetamine users with attention-deficit/hyperactivity disorder. J Psychiatr Res. 2012;46:492–9.CrossRefPubMedPubMedCentral

11.

Daugherty TK, Quay HC. Response perseveration and delayed responding in childhood behavior disorders. J Child Psychol Psychiatry. 1991;32:453–61.CrossRefPubMed

12.

Drechsler R, Rizzo O, Steinhausen H‑C. Decision making with uncertain reinforcement in children with attention deficit/hyperactivity disorder (ADHD). Child Neuropsychol. 2010;16:145–61.CrossRefPubMed

13.

Cohen J. A power primer. Psychol Bull. 1992;112:155–159.CrossRefPubMed

14.

Dekkers TJ, Popma A, Agelink van Rentergem JA, Bexkens A, Huizenga HM. Risky decision making in attention-deficit/hyperactivity disorder: a meta-regression analysis. Clin Psychol Rev. 2016;45:1–16.CrossRefPubMed

15.

Shaw P, Eckstrand K, Sharp W, Blumenthal J, Lerch JP, Greenstein D, et al. Attention-deficit/hyperactivity disorder is characterized by a delay in cortical maturation. Proc Natl Acad Sci USA. 2007;104:19649–54.CrossRefPubMedPubMedCentral

16.

Romer D. Adolescent risk taking, impulsivity, and brain development: implications for prevention. Dev Psychobiol. 2010;52:263–76.PubMedPubMedCentral

17.

Biederman J, Mick E, Faraone SV. Age-dependent decline of symptoms of attention deficit hyperactivity disorder: impact of remission definition and symptom type. Am J Psychiatry. 2000;157:816–8.CrossRefPubMed

18.

Biederman J, Petty CR, Dolan C, Hughes S, Mick E, Monuteaux MC, et al. The long-term longitudinal course of oppositional defiant disorder and conduct disorder in ADHD boys: findings from a controlled 10-year prospective longitudinal follow-up study. Psychol Med. 2008;38:1027–36.PubMed

19.

Barkley RA, Guevremont DC, Anastopoulos AD, DuPaul GJ, Shelton TL. Driving-related risks and outcomes of attention deficit hyperactivity disorder in adolescents and young adults: a 3‑to 5‑year follow-up survey. Pediatrics. 1993;92:212–8.PubMed

20.

Ramos Olazagasti MA, Klein RG, Mannuzza S, Belsky ER, Hutchison JA, Lashua-Shriftman EC, et al. Does childhood attention-deficit/hyperactivity disorder predict risk-taking and medical illnesses in adulthood? J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2013;52:153–62.CrossRefPubMed

21.

Garon N, Moore C, Waschbusch DA. Decision making in children with ADHD only, ADHD-anxious/depressed, and control children using a child version of the Iowa Gambling Task. J Atten Disord. 2006;9:607–19.CrossRefPubMed

22.

Quay HC. Attention deficit disorder and the behavioral inhibition system: the relevance of the neuropsychological theory of Jeffrey A. Gray. In: Bloomingdale LM, Sergeant JA (redactie). Attention deficit disorder: criteria, cognition, intervention. Oxford: Pergamon; 1988. pag. 117–25.

23.

Groen Y, Gaastra GF, Lewis-Evans B, Tucha O. Risky behavior in gambling tasks in individuals with ADHD – a systematic literature review. PLOS ONE. 2013;8:e74909.CrossRefPubMedPubMedCentral

24.

Skogli EW, Egeland J, Andersen PN, Hovik KT, Øie M. Few differences in hot and cold executive functions in children and adolescents with combined and inattentive subtypes of ADHD. Child Neuropsychol. 2014;20:162–81.CrossRefPubMed

25.

Toplak ME, Jain U, Tannock R. Executive and motivational processes in adolescents with attention-deficit-hyperactivity disorder (ADHD). Behav Brain Funct. 2005;1:8.CrossRefPubMedPubMedCentral

26.

Lee SS, Hinshaw SP. Predictors of adolescent functioning in girls with attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): the role of childhood ADHD, conduct problems, and peer status. J Clin Child Adolesc Psychol. 2006;35(3):356–68.CrossRefPubMed

27.

Molina BS, Pelham WE Jr.. Childhood predictors of adolescent substance use in a longitudinal study of children with ADHD. J Abnorm Psychol. 2003;112:497–507.CrossRefPubMed

28.

Cox DJ, Merkel RL, Penberthy JK, Kovatchev B, Hankin CS. Impact of methylphenidate delivery profiles on driving performance of adolescents with attention-deficit/hyperactivity disorder: a pilot study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2004;43:269–71.CrossRefPubMed

Titel: Risicovol beslisgedrag bij ADHD: een metaregressieanalyse
Auteurs: Tycho J. Dekkers
Joost A. Agelink van Rentergem
Arne Popma
Anika Bexkens
Hilde M. Huizenga
Publicatiedatum: 15-11-2016
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Neuropraxis / Uitgave 6/2016
Print ISSN: 1387-5817
Elektronisch ISSN: 1876-5785
DOI: https://doi.org/10.1007/s12474-016-0141-4

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 6/2016

Hemianopsie: gevolgen voor het dagelijks leven en de effecten van compensatietraining

Neurobiologie van vitaliteit: de rol van sociaal-economische status

Een matige start bij de geboorte: gevolgen op korte en langere termijn

Woorden vooraf