12. Preventie en gezondheidsbevordering

Preventie betekent voorkómen dat een ziekte en/of beperking ontstaat. Onder de primaire preventie vallen zaken als vaccinatie en het aanpakken van risicofactoren. Secundaire preventie is vroege opsporing van aanwezige ziekten door screening. Bij tertiaire preventie gaat het om het voorkómen dat de ziekte verergert of dat complicaties optreden. Quaternaire preventie is voorkómen dat mensen onnodig zorg ontvangen en/of afhankelijk worden van zorg en de eigen regie verliezen. Mensen moeten meestal zelf iets doen om ziekte te voorkómen, dus voorlichting is belangrijk. De GGD (gemeentelijke gezondheidsdienst) zorgt voor preventie en gezondheidsbevordering, jeugdgezondheidszorg (kinderen 0 tot 18 jaar), infectieziektebestrijding (ook eventueel bron- en contactonderzoek), gezondheidsvoorlichting en coördinatie van screening. Er bestaat ook een elektronisch kinddossier (EKD). Arbodiensten of diensten voor bedrijfsgezondheidszorg doen aan preventie van gezondheidsproblemen door werk, preventie van ziekteverzuim en begeleiding bij re-integratie. Aan preventie wordt minder uitgegeven dan aan cure en care, namelijk 2–4 % van de totale zorgkosten.