Top

Gepubliceerd in:

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

33. Persoonlijkheidsstoornissen uit het A-cluster

Auteurs : Drs. Ad Gerritsen, Mevrouw prof. dr. Liesbeth Eurelings-Bontekoe, Drs. Wim Snellen

Gepubliceerd in: Handboek persoonlijkheidspathologie

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

De cluster-A-persoonlijkheidsstoornissen bevinden zich diagnostisch op het kruispunt van de persoonlijkheidsstoornissen, de autismespectrumstoornissen en de psychosen. Juist bij deze stoornissen is aandacht voor de differentiële diagnose dan ook van groot belang. Voor de bespreking van de cluster-A-persoonlijkheidsstoornissen wordt zowel de psychiatrische DSM-5-classificatie gehanteerd, als het multidimensionele schizotypieconcept, het structuurdiagnostische en het psychodynamisch perspectief. Het multidimensionele construct schizotypie, zoals gedefinieerd door Meehl, kent drie dimensies, te weten Positieve Schizotypie, Desorganisatie en Negatieve Schizotypie. Het construct schizotypie wordt verondersteld een onderliggende kwetsbaarheid aan te geven voor schizofrenie, die kenmerkend zou zijn voor alle cluster-A-patiënten, maar ook voor sommige patiënten met de borderlinepersoonlijkheidsstoornis. Structuurdiagnostisch kunnen de cluster-A-persoonlijkheidsstoornissen als groep worden onderverdeeld in een hoog- en een laagfunctionerende groep, overeenkomend met respectievelijk de neurotische/borderline- en de psychotische persoonlijkheidsorganisatie volgens Kernberg. Gabbard beschrijft ten slotte de verschillen in dynamiek tussen de patiënten met de verschillende cluster-A-persoonlijkheidsstoornissen. Het hoofdstuk wordt afgesloten met casuïstiek.

vorige hoofdstuk Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen

Andrea, H., & Verheul, R. (2017). Categoriale classificatie, epidemiologie en co-morbiditeit. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul, & W. M. Snellen (Red.). Handboek persoonlijkheidspathologie, (3e herz. druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

APA (American Psychiatric Association). (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders, (4th ed.), (DSM-IV). Washington DC: American Psychiatric Association.

APA (American Psychiatric Association). (2014). Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen (DSM-5). Nederlandse vertaling van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, (5th eds.), (DSM-5). Amsterdam: Boom.

Bales, D., van Beek, N., & Bateman, A. (2017). Mentalization-Based Treatment voor patiënten met een borderlinepersoonlijkheidsstoornis. In E. H. M. Eurelings- Bontekoe, R. Verheul, & W. M. Snellen (Red.). Handboek persoonlijkheidspathologie, (3e herz. druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Bateman, A. W., & Fonagy, P. (2000). Effectiveness of psychotherapeutic treatment of personality disorder. British Journal of Psychiatry, 177, 138–143.CrossRef

Blatt, S. J., & Levy, K. N. (2003). Attachment theory, psychoanalysis, personality development, and psychopathology. Psychoanalytic Inquiry, 23, 104–152.

Blatt, S. J., & Shichman, S. (1983). Two primary configurations of psychopathology. Psychoanalysis and Contemporary Thought, 6, 187–254.

Cullberg, J. (2006). Psychoses. An integrative perspective. London & New York: Routledge.

Eurelings-Bontekoe, E. H. M., & Koelen, J. A. (2007). De Somatisatie-Ernstige Psychopathologie combinatie binnen de theoriegestuurde profielinterpretatie van de NVM: Somatisatie als affectregulator en maat voor sociale (in)competentie. Tijdschrift Klinische Psychologie, 37(2), 107–122.

Gabbard, G. O. (1994). Psychodynamic psychiatry in clinical practice (2nd ed.). Washington DC: American Psychiatric Press Inc.

Gabbard, G. O. (2005). Psychodynamic psychiatry in clinical practice (4th ed.). Washington DC: American Psychiatric Press Inc.

Gunderson, J. G., & Singer, M. T. (1975). Defining borderline patients: An overview. American Journal of Psychiatry, 132, 1–10.CrossRef

Haan, C. G. de, & Voorhoeve, J. N. (1994). De klinisch psychotherapeutische setting voor de behandeling van psychose en borderline. In H. H. C. Schacht & A. J. Uyterlinde (Red.), Ontwikkelingen in de klinische psychotherapie, (pag. 104–131). Halsteren: Vereniging voor Klinische Psychotherapie.

Heuves, W. (2017). Transference Focused Psychotherapy. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul, & W. M. Snellen (Red.). Handboek persoonlijkheidspathologie, (3e herz. druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Hummelen, J. W. (1993a). Groepspsychotherapie met borderline-patiënten. In P. J. Jongerius & J. C. B. Eykman (Red.), Praktijkboek Groepspsychotherapie, (pag. 227–238). Amersfoort: Academische Uitgeverij Amersfoort.

Hummelen, J. W. (1993b). Groepspsychotherapie met patiënten met een psychotische persoonlijkheidsstructuur. In P. J. Jongerius & J. C. B. Eykman (Red.), Praktijkboek Groepspsychotherapie, (pag. 239–250). Amersfoort: Academische Uitgeverij Amersfoort.

Ingenhoven, T., & Rinne, T. (2017). Farmacotherapie persoonlijkheidsstoornissen. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul, & W. M. Snellen (Red.). Handboek persoonlijkheidspathologie, (3e herz. druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Johannessen, J. O., Martindale, B., & Cullberg, J. (2008). Evolving psychosis. Different stages, different treatments. London & New York: Routledge.

Kernberg, O. F., & Caligor, E. (2005). A psychoanalytic theory of personality disorders. In M. F. Lenzenweger, & J. F. Clarkin (eds.), Major theories of personality disorders, (2nd. ed.; pag. 114–156) New York: Guilford Press.

Kernberg, O. F. (1984). Severe personality disorders, psychotherapeutic strategies. New Haven & London: Yale University Press.

Koelen, J., Luyten, P., & Eurelings-Bontekoe, E. H. M. (2017). Visie op het borderlineconcept: Heden, verleden en toekomst. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul, & W. M. Snellen (Red.). Handboek persoonlijkheidspathologie, (3e herz. druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Koelen, J. A., & Eurelings-Bontekoe, E. M. H. (2008). Nieuwe ontwikkelingen in de behandeling van de borderline-persoonlijkheidsstoornis? Een vergelijkende analyse en implicaties voor toekomstig onderzoek. Tijdschrift voor Psychotherapie, 34, 5–26.CrossRef

Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ (2008). Multidisciplinaire richtlijn Persoonlijkheidsstoornissen. Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van volwassen patiënten met een persoonlijkheidsstoornis. Utrecht: Trimbos-instituut.

Luyten, P., Corveleyn, J., & Blatt, S. J. (2005). The convergence among psychodynamic and cognitive-behavioral theories of depression: A critical review of empirical research. In J. Corveleyn, P. Luyten, & S. J. Blatt (Red.), The theory and treatment of depression, (pag. 95–135). Leuven: Leuven University Press/Lawrence Erlbaum Associates.

Meehl, P. E. (1962). Schizotaxia, schizotypy, schizophrenia. American Psychologist, 17, 827–838.CrossRef

Meehl, P. E. (1990). Toward an integrated theory of schizotaxia, schizotypie and schizophrenia. Journal of Personality Disorders, 4, 1–99.CrossRef

Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, Hengeveld, M. W. (1994). De ICD-10 Classificatie van Psychische Stoornissen en Gedragsstoornissen. Klinische beschrijvingen en diagnostische richtlijnen. Lisse: Swets & Zeitlinger B.V.

Rijkeboer, M., Genderen, H. van, & Arntz, A. (2017). Schemagerichte therapie. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, Verheul, R., & Snellen, W. M. Handboek persoonlijkheidspathologie; derde herziene druk. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Spitzer, R. L., Endicott, J., & Gibbon, M. (1979). Crossing the border into borderline personality and borderline schizophrenia. The development of criteria. Archives of General Psychiatry, 36, 17–24.CrossRef

Stone, M. H. (1983). Psychotherapy with schizotypical borderline patients. Journal of the American Academy of Psychoanalysis, 11, 87–111.CrossRef

Stone, M. H. (1987). Systems for defining a borderline case. In J. S. Grotstein, Solomon, M. F., & Lang, J. A. (eds.). The borderline patient, (Vol. 1, pag. 13–35). Hillsdale: The Analytic Press.

Vlaminck, P., & Kramer, L. (2017). Schizofrenie en persoonlijkheidspathologie. In E. H. M. Eurelings-Bontekoe, R. Verheul, & W. M. Snelln (Red.). Handboek persoonlijkheidspathologie, (3e herz. druk). Houten: Bohn Stafleu van Loghum.

Vollema, M. G., & Hoijtink, H. (2000). The multidimensionality of self-report schizotypy in a psychiatric population: An analysis using multidimensional Rasch models. Schizophrenia Bulletin, 26, 565–575.CrossRef

Vollema, M. G. (1996). Schizotypie: Een voorbode van een schizofrene ontwikkeling? In J. A. den Boer & R. J. van den Bosch (Red.), Leerboek Schizofrenie, (pag. 61–77). Utrecht: De Tijdstroom B.V.

Zanarini, M. C., Gunderson, J. G., & Frankenburg, F. R. (1990). Cognitive features of borderline personality disorder. American Journal of Psychiatry, 147, 57–63.CrossRef

Titel: Persoonlijkheidsstoornissen uit het A-cluster
Auteurs: Drs. Ad Gerritsen
Mevrouw prof. dr. Liesbeth Eurelings-Bontekoe
Drs. Wim Snellen
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Handboek persoonlijkheidspathologie
Print ISBN: 978-90-368-0930-6

Elektronisch ISBN: 978-90-368-0931-3

Copyright: 2017
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-0931-3_33

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen