Top

Gepubliceerd in:

01-04-2010 | Onderzoek

Oplosbare of niet-oplosbare vezels: wat werkt beter bij het prikkelbaredarmsyndroom?

Auteurs: dr. C. J. Bijkerk, dr. N. J. de Wit, prof.dr. A. W. Hoes, dr. J. W. M. Muris, prof.dr. J. A. Knottnerus, P. J. Whorwell, BSc MB BS MD PhD FRCP

Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap | Uitgave 4/2010

Samenvatting

Bijkerk CJ, de Wit NJ, Muris JWM, Whorwell PJ, Knottnerus JA, Hoes AW. Oplosbare of niet-oplosbare vezels: wat werkt beter bij het prikkelbaredarmsyndroom? Huisarts Wet 2010;53(4):195- 202.

Achtergrond

Dieetadvies is voor de huisarts een belangrijk instrument ter behandeling van het prikkelbaredarmsyndroom (PDS). De meeste huisartsen adviseren een vezelrijk dieet, eventueel aangevuld met bulkvormende psylliumvezels. Of deze behandelingen werkelijk effectief zijn, is echter onduidelijk.

Methode

Wij vergeleken in een gerandomiseerd placebogecontroleerd onderzoek in de huisartsenpraktijk het effect van oplosbare vezels (psyllium) met dat van niet-oplosbare vezels (tarwezemelen) bij patiënten met PDS. Wij wezen in totaal 275 huisartsenpatiënten met PDS toe aan drie onderzoeksgroepen: 85 patiënten kregen drie maanden lang dagelijks 10 g psyllium, 97 patiënten gebruikten dagelijks 10 g tarwezemelen en de 93 patiënten in de placebogroep gebruikten rijstebloem. Onze primaire uitkomstmaat wasadequate relief: algemene vermindering van buikpijn of ongemak in ten minste twee van de afgelopen vier weken. Secundaire uitkomstmaten waren ernst van de PDS-symptomen, ernst van de buikpijn en kwaliteit van leven. We analyseerden deze effecten na één maand, op basis van hetintention-to-treatprincipe, en ook na twee en drie maanden om de resultaten op langere termijn te kunnen beoordelen. Op de tussentijds uitgevallen patiënten voerden wij eenworst-case analyse uit.

Resultaten

Op ons primaire eindpunt,adequate relief, bleek psyllium – in tegenstelling tot tarwezemelen – effectiever dan placebo. Het percentage patiënten bij wie buikpijn of ongemak in algemene zin afnam, was na één maand behandeling 57% in de psylliumgroep versus 35% in de placebogroep (relatief risico (RR) 1,60; 95%-betrouwbaarheidsinterval (95%-BI) 1,13-2,26). Na twee maanden was dit 59% versus 41% (RR 1,44; 95%-BI 1,02-2,06) en na drie maanden 46% versus 32% (RR 1,36; 95%-BI 0,90-2,04). Dit laatste verschil was niet langer statistisch significant. Tarwezemelen waren na drie maanden effectiever dan placebo, met een percentage van 32% versus 19% (RR 1,70; 95%-BI 1,12-2,57), maar dit verschil bleek niet langer statistisch significant als men de uitvallers meerekent (RR 1,45; 95%-BI 0,79-2,16). Psyllium verlichtte ook de ernst van de PDS-symptomen na drie maanden het best: gemiddeld 90 punten versus 49 in de placebogroep (p = 0,03) en 58 in de tarwezemelengroep (p = 0,61 versus placebo). Op de andere twee secundaire uitkomstmaten (buikpijn en kwaliteit van leven) vonden wij geen verschillen. In de psylliumgroep voltooiden 54 (64%) patiënten, in de tarwezemelengroep 54 (56%) patiënten en in de placebogroep 56 (60%) patiënten de behandeling. De tarwezemelengroep telde de meeste uitvallers, veelal omdat de PDS-symptomen verergerden.

Conclusie

In de huisartsenpraktijk is psyllium een bruikbaar middel tegen PDS, maar met het voorschijven van tarwezemelen moet men terughoudend zijn.

vorige artikel Voorspellende waarde van screenen

volgende artikel Kind op recept

Longstreth GF, Thompson WG, Chey WD, Houghton LA, Mearin F, Spiller RC. Functional bowel disorders. Gastroenterology 2006;130:1480–91.PubMedCrossRef

Jones R. Treatment of irritable bowel syndrome in primary care. BMJ 2008;337:a2213.PubMedCrossRef

Thompson WG, Heaton KW, Smyth GT, Smyth C. Irritable bowel syndrome in general practice: prevalence, characteristics, and referral. Gut 2000;46:78–82.PubMedCrossRef

Ruigomez A, Wallander MA, Johansson S, Garcia Rodriguez LA. Oneyear follow-up of newly diagnosed irritable bowel syndrome patients. Aliment Pharmacol Ther 1999;13:1097–102.PubMedCrossRef

Mearin F, Badia X, Balboa A, Baro E, Caldwell E, Cucala M, et al. Irritable bowel syndrome prevalence varies enormously depending on the employed diagnostic criteria: comparison of Rome II versus previous criteria in a general population. Scand J Gastroenterol 2001;36:1155–61.PubMedCrossRef

Vandvik PO, Aabakken L, Farup PG. Diagnosing irritable bowel syndrome: poor agreement between general practitioners and the Rome II criteria. Scand J Gastroenterol 2004;39:448–53.PubMedCrossRef

Janssen HA, Borghouts JA, Muris JW, Metsemakers JF, Koes BW, Knottnerus JA. Health status and management of chronic nonspecific abdominal complaints in general practice. Br J Gen Pract 2000;50:375–9.PubMed

Oberndorff-Klein Woolthuis AH, Brummer RJ, de Wit NJ, Muris JW, Stockbrugger RW. Irritable bowel syndrome in general practice: an overview. Scand J Gastroenterol Suppl 2004;241:17–22.PubMedCrossRef

Bijkerk CJ, De Wit NJ, Stalman WA, Knottnerus JA, Hoes AW, Muris JW. Irritable bowel syndrome in primary care: the patients’ and doctors’ views on symptoms, etiology and management. Can J Gastroenterol 2003;17:363–8.PubMed

10.

Miller V, Lea R, Agrawal A, Whorwell PJ. Bran and irritable bowel syndrome: the primary care perspective. Dig Liver Dis 2006;38:737–40.PubMedCrossRef

11.

Francis CY, Whorwell PJ. Bran and irritable bowel syndrome: time for reappraisal. Lancet 1994;344:39–40.PubMedCrossRef

12.

Bijkerk CJ, Muris JW, Knottnerus JA, Hoes AW, De Wit NJ. Systematic review: the role of different types of fibre in the treatment of irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther 2004;19:245–51.PubMedCrossRef

13.

Ford AC, Tally NJ, Spiegel BMR, Foxx-Orenstein AC, Schiller L, Quigley EMM, et al. Effect of fibre, antispasmodics and peppermint oil in the treatment of irritable bowel syndrome: systematic review and meta-analysis. BMJ 2008;337:a2313.PubMedCrossRef

14.

Longstreth GF, Hawkey CJ, Mayer EA, Jones RH, Naesdal J, Wilson IK, et al. Characteristics of patients with irritable bowel syndrome recruited from three sources: implications for clinical trials. Aliment Pharmacol Ther 2001;15:959–64.PubMedCrossRef

15.

Van der Horst HE, Van Dulmen AM, Schellevis FG, Van Eijk JT, Fennis JF, Bleijenberg G. Do patients with irritable bowel syndrome in primary care really differ from outpatients with irritable bowel syndrome? Gut 1997;41:669–74.PubMedCrossRef

16.

Classification Committee of WONCA. ICHPPC-2 defined: international classification of health problems in primary care. Oxford: Oxford University Press, 1983.

17.

Van der Horst HE, Boukes FS, Assendelft WJ. De standaard ‘Prikkelbaredarmsyndroom’ van het Nederlands Huisartsen Genootschap. Ned Tijdschr Geneeskd 2002;146:1516–7.PubMed

18.

Van Staveren WA, Hautvast JG, Katan MB, Van Montfort MA, Van Oosten- Van Der Goes HG. Dietary fibre consumption in an adult Dutch population. J Am Diet Assoc 1982;80:324–30.PubMed

19.

Bijkerk CJ, De Wit NJ, Muris JW, Jones RH, Knottnerus JA, Hoes AW. Outcome measures in irritable bowel syndrome: comparison of psychometric and methodological characteristics. Am J Gastroenterol 2003;98:122–7.PubMedCrossRef

20.

Irvine EJ, Whitehead WE, Chey WD, Matsueda K, Shaw M, Talley NJ, et al. Design of treatment trials for functional gastrointestinal disorders. Gastroenterology 2006;130:1538–51.PubMedCrossRef

21.

Mangel AW, Hahn BA, Heath AT, Northcutt AR, Kong S, Dukes GE, et al. Adequate relief as an endpoint in clinical trials in irritable bowel syndrome. J Int Med Res 1998;26:76–81.PubMed

22.

Francis CY, Morris J, Whorwell PJ. The irritable bowel severity scoring system: a simple method of monitoring irritable bowel syndrome and its progress. Aliment Pharmacol Ther 1997;11:395–402.PubMedCrossRef

23.

Patrick DL, Drossman DA, Frederick IO, DiCesare J, Puder KL. Quality of life in persons with irritable bowel syndrome: development and validation of a new measure. Dig Dis Sci 1998 ;43:400–11.PubMedCrossRef

24.

Ocke MC, Bueno-de-Mesquita HB, Goddijn HE, Jansen A, Pols MA, Van Staveren WA, et al. The Dutch EPIC food frequency questionnaire. I. Description of the questionnaire, and relative validity and reproducibility for food groups. Int J Epidemiol 1997;26:S37–48.PubMedCrossRef

25.

Ocke MC, Bueno-de-Mesquita HB, Pols MA, Smit HA, Van Staveren WA, Kromhout D. The Dutch EPIC food frequency questionnaire. II. Relative validity and reproducibility for nutrients. Int J Epidemiol 1997;26:S49–58.PubMedCrossRef

26.

Bijkerk CJ, Muris JWM, Knottnerus JA, Hoes AW, De Wit NJ. Randomised patients in irritable bowel syndrome research had different disease characteristics compared to eligible unrecruited patients. J Clin Epidemiol 2008;11:1176–81.CrossRef

27.

Parisi G, Bottona E, Carrara M, Cardin F, Faedo A, Goldin D, et al. Treatment effects of partially hydrolyzed guar gum on symptoms and quality of life of patients with irritable bowel syndrome: a multicenter randomized open trial. Dig Dis Sci 2005;50:1107–12.PubMedCrossRef

28.

Rees G, Davies J, Thompson R, Parker M, Liepins P. Randomised-controlled trial of a fibre supplement on the symptoms of irritable bowel syndrome. J R Soc Health 2005;125:30–4.CrossRef

29.

Snook J, Shepherd HA. Bran supplementation in the treatment of irritable bowel syndrome. Aliment Pharmacol Ther 1994;8:511–4.PubMedCrossRef

30.

Agrawal A, Whorwell PJ. Irritable bowel syndrome: diagnosis and management. BMJ 2006;332:280–3.PubMedCrossRef

31.

Dalrymple J, Bullock I. Diagnosis and management of irritable bowel syndrome in adults in primary care: summary of the NICE guidance. BMJ 2008;336:556–8.PubMedCrossRef

Titel: Oplosbare of niet-oplosbare vezels: wat werkt beter bij het prikkelbaredarmsyndroom?
Auteurs: dr. C. J. Bijkerk
dr. N. J. de Wit
prof.dr. A. W. Hoes
dr. J. W. M. Muris
prof.dr. J. A. Knottnerus
P. J. Whorwell, BSc MB BS MD PhD FRCP
Publicatiedatum: 01-04-2010
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Huisarts en wetenschap / Uitgave 4/2010
Print ISSN: 0018-7070
Elektronisch ISSN: 1876-5912
DOI: https://doi.org/10.1007/s12445-010-0087-3

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Achtergrond

Methode

Resultaten

Conclusie

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 4/2010

Urineweginfecties bij kinderen

Voorspellende waarde van screenen

Let op zorgwekkende zorgmijders

Kind op recept

Aspirientje na gordelroos?

Trombose en de pil