Skip to main content
Top
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 5/2005

01-10-2005 | Artikel

Op zoek naar rust in de ziel Rahat el baal

De beleving van problemen met de geestelijke gezondheid van Marokkaanse ouderen

Auteurs: W. M. de Vries, C. H. M. Smits

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 5/2005

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Het aantal Marokkaanse ouderen in Nederland groeit de komende jaren sterk. Hoewel hun geestelijke gezondheid te wensen over laat, weet de GGZ hen nog slecht te bereiken. Het hier gerapporteerde onderzoek is gericht op de beleving van en omgang met problemen met de geestelijke gezondheid van Marokkaanse ouderen, de oplossingen die zij hiervoor zoeken en de rol die ze daarbij zien voor de GGZ. Voor het onderzoek werden semi-gestructureerde interviews afgenomen bij 22 Marokkaanse ouderen van 55-75 jaar, 11 mannen en 11 vrouwen. De analyse van de uitgeschreven en vertaalde interviews en observatieformulieren laat zien dat deze ouderen hun gezondheid als slecht ervaren. Psychische problemen worden vaak ontkend. Problemen zoals spanningen, stress en somberheid worden niet als psychisch ervaren, maar als onderdeel van het leven. Ze hangen samen met het ouder worden, het leven 'in den vreemde', lichamelijke, sociale en financiële problemen. Mensen dienen deze problemen, als een beproeving van God, zelf op te lossen door te zorgen voor rust in de ziel. Ernstige psychische problemen zijn omgeven met taboe en schaamte. Deze problemen treffen alleen hen die de religieuze voorschriften verwaarlozen. De ouderen doen bij problemen met de geestelijke gezondheid nauwelijks een beroep op de hulpverlening, omdat in dat geval duidelijk zou worden dat de problemen niet in eigen kring kunnen worden opgelost. Er is grote onbekendheid over de hulp die de GGZ kan bieden. De GGZ dient rekening te houden met de beleving van problemen met de geestelijke gezondheid van Marokkaanse ouderen en een psycho-educatief aanbod verder te ontwikkelen. Op deze manier zal het bereik van de geestelijke gezondheidszorg voor deze ouderen verbeteren.
Literatuur
go back to reference Schellingerhout, R. Gezondheid en welzijn van allochtone ouderen. Den Haag: Sociaal en Cultueel Planbureau, 2004. Schellingerhout, R. Gezondheid en welzijn van allochtone ouderen. Den Haag: Sociaal en Cultueel Planbureau, 2004.
go back to reference Gemeente Amsterdam. Dienst Onderzoek en Statistiek. Kerncijfers Amsterdam 2004. Amsterdam: Gemeente Amsterdam, 2004. Gemeente Amsterdam. Dienst Onderzoek en Statistiek. Kerncijfers Amsterdam 2004. Amsterdam: Gemeente Amsterdam, 2004.
go back to reference Dagevos J. De leefsituatie van allochtone ouderen in Nederland. Stand van zaken, ontwikkelingen en informatielacunes. Voorstudie. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2001. Dagevos J. De leefsituatie van allochtone ouderen in Nederland. Stand van zaken, ontwikkelingen en informatielacunes. Voorstudie. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau, 2001.
go back to reference Poort EC, Spijker J, Dijkshoorn H, Verhoeff AP. Turkse en Marokkaanse ouderen in Amsterdam. Gezondheid, zelfredzaamheid en zorggebruik. Amsterdam: GG&GD Amsterdam, 2001. Poort EC, Spijker J, Dijkshoorn H, Verhoeff AP. Turkse en Marokkaanse ouderen in Amsterdam. Gezondheid, zelfredzaamheid en zorggebruik. Amsterdam: GG&GD Amsterdam, 2001.
go back to reference Wurff FB van der, Beekman ATF, Dijkshoorn H, Stek ML, Smits CHM, Spijker J, Verhoeff AP. Prevalence and risk-factors for depression in elderly Turkish and Moroccan immigrants in the Netherlands. The Journal of Affective Disorders 2004; 83: 33-41.CrossRef Wurff FB van der, Beekman ATF, Dijkshoorn H, Stek ML, Smits CHM, Spijker J, Verhoeff AP. Prevalence and risk-factors for depression in elderly Turkish and Moroccan immigrants in the Netherlands. The Journal of Affective Disorders 2004; 83: 33-41.CrossRef
go back to reference Polikar L, Wennink HJ, Hosper K, Smits C. De allochtone cliënten van de geestelijke gezondheidszorg. Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde 2000; 78: 263-265. Polikar L, Wennink HJ, Hosper K, Smits C. De allochtone cliënten van de geestelijke gezondheidszorg. Tijdschrift voor Sociale Geneeskunde 2000; 78: 263-265.
go back to reference Have M ten, Rodrigues M, Bijl R. Hulpverlening aan allochtone vrouwen met psychische problemen. Het hulpaanbod voor Surinaamse, Antilliaanse/Arubaanse, Turkse en Marokkaanse vrouwen met psychische problemen. Utrecht:NcGv, 1996. Have M ten, Rodrigues M, Bijl R. Hulpverlening aan allochtone vrouwen met psychische problemen. Het hulpaanbod voor Surinaamse, Antilliaanse/Arubaanse, Turkse en Marokkaanse vrouwen met psychische problemen. Utrecht:NcGv, 1996.
go back to reference Escobar JI. Cross-cultural aspects of the somatization trait. In: Hospital and Community Psychiatry 1987; 38: 174-180.PubMed Escobar JI. Cross-cultural aspects of the somatization trait. In: Hospital and Community Psychiatry 1987; 38: 174-180.PubMed
go back to reference Kemper F. Religiositeit, etniciteit en welbevinden bij mannen van de eerste generatie Marokkaanse moslimmigranten. Nijmegen: Uitgeverij Katholieke Universiteit, 1996. Kemper F. Religiositeit, etniciteit en welbevinden bij mannen van de eerste generatie Marokkaanse moslimmigranten. Nijmegen: Uitgeverij Katholieke Universiteit, 1996.
go back to reference Sterman D. Een olijfboom op de ijsberg. Een transcultureel-psychiatrische visie op de behandeling van de problemen van jonge Noord-Afrikanen en hun families. Utrecht: Nederlands Centrum Buitenlanders, 1996. Sterman D. Een olijfboom op de ijsberg. Een transcultureel-psychiatrische visie op de behandeling van de problemen van jonge Noord-Afrikanen en hun families. Utrecht: Nederlands Centrum Buitenlanders, 1996.
go back to reference Hoffer CBM. Volksgeloof en religieuze geneeswijzen onder moslims in Nederland. Een historisch-sociologische analyse van religieus-medisch denken en handelen. Amsterdam: Thela Thesis, 2000. Hoffer CBM. Volksgeloof en religieuze geneeswijzen onder moslims in Nederland. Een historisch-sociologische analyse van religieus-medisch denken en handelen. Amsterdam: Thela Thesis, 2000.
go back to reference Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Interculturalisatie van de gezondheidszorg. Zoetermeer: RvZ, 2000. Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Interculturalisatie van de gezondheidszorg. Zoetermeer: RvZ, 2000.
go back to reference Kloosterboer D, Yilmaz B. De leefsituatie van moslimouderen in Rotterdam. Rotterdam: Nisbo, 1997. Kloosterboer D, Yilmaz B. De leefsituatie van moslimouderen in Rotterdam. Rotterdam: Nisbo, 1997.
go back to reference Hosper K, Hof S van’t, Knipscheer J. Allochtone cliënten in de ambulante GGZ: een inventarisatie van klachten, oorzaken, hulpvragen en hulpaanbod vanuit het perspectief van hulpverleners en cliënten. Utrecht: Trimbos-instituut, 1999. Hosper K, Hof S van’t, Knipscheer J. Allochtone cliënten in de ambulante GGZ: een inventarisatie van klachten, oorzaken, hulpvragen en hulpaanbod vanuit het perspectief van hulpverleners en cliënten. Utrecht: Trimbos-instituut, 1999.
go back to reference Wennink HJ, Boomstra R, Meeuwissen JAC. Een onvoldoende voor interculturalisatie. Quick scan naar de mate van interculturalisatie van instellingen in de GGZ en verslavingszorg. Utrecht: GGZ Nederland, 2001. Wennink HJ, Boomstra R, Meeuwissen JAC. Een onvoldoende voor interculturalisatie. Quick scan naar de mate van interculturalisatie van instellingen in de GGZ en verslavingszorg. Utrecht: GGZ Nederland, 2001.
go back to reference Spijker J, Wurff FB van der, Poort EC Smits CHM, Verhoeff AP, Beekman ATF. Depression in first generation labour migrants in Western Europe: the utility of the Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D). International Journal of Geriatric Psychiatry 2004; 19: 538-544.CrossRefPubMed Spijker J, Wurff FB van der, Poort EC Smits CHM, Verhoeff AP, Beekman ATF. Depression in first generation labour migrants in Western Europe: the utility of the Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D). International Journal of Geriatric Psychiatry 2004; 19: 538-544.CrossRefPubMed
go back to reference Smits CHM, Vries WM de, Beekman ATF. The CIDI as an instrument for diagnosing depression in older Turkish and Moroccan labour migrants: an exploratory study into equivalence. International Journal of Geriatric Psychiatry 2005; 20:436-445.CrossRefPubMed Smits CHM, Vries WM de, Beekman ATF. The CIDI as an instrument for diagnosing depression in older Turkish and Moroccan labour migrants: an exploratory study into equivalence. International Journal of Geriatric Psychiatry 2005; 20:436-445.CrossRefPubMed
go back to reference Poort EC, Spijker J, Dijkshoorn H, Reijneveld SA. Zelfredzaamheid en zorggebruik van de eerste generatie Turkse en Marokkaanse migrantenouderen. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen 2003; 4: 202-209. Poort EC, Spijker J, Dijkshoorn H, Reijneveld SA. Zelfredzaamheid en zorggebruik van de eerste generatie Turkse en Marokkaanse migrantenouderen. Tijdschrift voor Gezondheidswetenschappen 2003; 4: 202-209.
go back to reference Beekman ATF, Deeg SJH, Van Limbeek J, Braam AW, Vries MZ de, Tilburg W van. Criterion validity of the Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D): Results from a community-based sample of older adults in the Netherlands. Psychol Med 1997; 27: 231-235.CrossRefPubMed Beekman ATF, Deeg SJH, Van Limbeek J, Braam AW, Vries MZ de, Tilburg W van. Criterion validity of the Center for Epidemiologic Studies Depression Scale (CES-D): Results from a community-based sample of older adults in the Netherlands. Psychol Med 1997; 27: 231-235.CrossRefPubMed
go back to reference Glaser BG, Strauss AL. The discovery of grounded theory. Chicago: Aldine, 1967. Glaser BG, Strauss AL. The discovery of grounded theory. Chicago: Aldine, 1967.
go back to reference Abraham E. Oudere mensen zijn als bomen die schaduw geven. Oudere Marokkaanse vrouwen en mannen in de Nederlandse verzorgingsstaat. Amsterdam: Het Spinhuis, 1996. Abraham E. Oudere mensen zijn als bomen die schaduw geven. Oudere Marokkaanse vrouwen en mannen in de Nederlandse verzorgingsstaat. Amsterdam: Het Spinhuis, 1996.
go back to reference Geertz H. The meaning of family ties. In: C. Geertz, H. Geertz & L. Rosen (eds.), Meaning and order in Moroccan society: Three essays in cultural analysis. Cambridge University Press, 1979. Geertz H. The meaning of family ties. In: C. Geertz, H. Geertz & L. Rosen (eds.), Meaning and order in Moroccan society: Three essays in cultural analysis. Cambridge University Press, 1979.
go back to reference Knipscheer J, Kleber R. Migranten, psychische (on)gezondheid en hulpverlening. De Psycholoog 1998; 4: 151-157. Knipscheer J, Kleber R. Migranten, psychische (on)gezondheid en hulpverlening. De Psycholoog 1998; 4: 151-157.
go back to reference Reysoo F. Ziektebeleving en hulpzoekgedrag van Marokkaanse vrouwen in Leiden: een exploratief onderzoek, in: A. Richters & K. van Vliet (red) Gezondheidsvoorlichting aan Marokkaanse vrouwen in Leiden. Verslag van drie deelonderzoeken, 1999. Reysoo F. Ziektebeleving en hulpzoekgedrag van Marokkaanse vrouwen in Leiden: een exploratief onderzoek, in: A. Richters & K. van Vliet (red) Gezondheidsvoorlichting aan Marokkaanse vrouwen in Leiden. Verslag van drie deelonderzoeken, 1999.
go back to reference Vries W de. Verlaten door de familie. Impressies van een Marokkaans verzorgingshuis. Denkbeeld 2004; 6: 20-24. Vries W de. Verlaten door de familie. Impressies van een Marokkaans verzorgingshuis. Denkbeeld 2004; 6: 20-24.
go back to reference Vries, WM, Smits, CHM. Verdwaald in Nederland. Het welbevinden van de eerste generatie Marokkaanse plattelandsmigranten. Maandblad Geestelijke volksgezondheid 2005; 1: 86-94. Vries, WM, Smits, CHM. Verdwaald in Nederland. Het welbevinden van de eerste generatie Marokkaanse plattelandsmigranten. Maandblad Geestelijke volksgezondheid 2005; 1: 86-94.
go back to reference Can M, Voordouw I. Lichte Dagen, Donkere Dagen. Cursus voor Turken en Marokkanen met depressieve klachten. Handreiking voor cursuscoördinatoren en -begeleiders. Utrecht: Trimbos-instituut, 2002. Can M, Voordouw I. Lichte Dagen, Donkere Dagen. Cursus voor Turken en Marokkanen met depressieve klachten. Handreiking voor cursuscoördinatoren en -begeleiders. Utrecht: Trimbos-instituut, 2002.
go back to reference Vries, W de, Smits C. Stap voor stap. Een preventieve cursus voor Turkse en Marokkaanse ouderen met angstklachten. Handleiding en draaiboek. Utrecht: Trimbos-instituut, 2005. Vries, W de, Smits C. Stap voor stap. Een preventieve cursus voor Turkse en Marokkaanse ouderen met angstklachten. Handleiding en draaiboek. Utrecht: Trimbos-instituut, 2005.
go back to reference Smits C. Ontwikkeling van de integratieve reminiscentiemethodiek voor oudere Turken en Marokkanen. Projectvoorstel. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004. Smits C. Ontwikkeling van de integratieve reminiscentiemethodiek voor oudere Turken en Marokkanen. Projectvoorstel. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004.
go back to reference Vries, W de, Smits C. Geestelijke gezondheid en ouder worden. Informatieve huiskamerbijeenkomsten voor Turkse en Marokkaanse oudere vrouwen. Handboek en draaiboek. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004. Vries, W de, Smits C. Geestelijke gezondheid en ouder worden. Informatieve huiskamerbijeenkomsten voor Turkse en Marokkaanse oudere vrouwen. Handboek en draaiboek. Utrecht: Trimbos-instituut, 2004.
go back to reference Vries W de, Smits C. Geestelijke gezondheid en ouder worden. Ontwikkeling van informatieve huiskamerbijeenkomsten voor Turkse en Marokkaanse oudere vrouwen. Procesevaluatie. Utrecht: Trimbos-instituut, 2005. Vries W de, Smits C. Geestelijke gezondheid en ouder worden. Ontwikkeling van informatieve huiskamerbijeenkomsten voor Turkse en Marokkaanse oudere vrouwen. Procesevaluatie. Utrecht: Trimbos-instituut, 2005.
go back to reference Vries W de, Smits C. Psychische klachten bij Turkse en Marokkaanse ouderen. Een handreiking voor de praktijk. Utrecht: Trimbos-instituut, 2003. Vries W de, Smits C. Psychische klachten bij Turkse en Marokkaanse ouderen. Een handreiking voor de praktijk. Utrecht: Trimbos-instituut, 2003.
Metagegevens
Titel
Op zoek naar rust in de ziel Rahat el baal
De beleving van problemen met de geestelijke gezondheid van Marokkaanse ouderen
Auteurs
W. M. de Vries
C. H. M. Smits
Publicatiedatum
01-10-2005
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 5/2005
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI
https://doi.org/10.1007/BF03074739

Andere artikelen Uitgave 5/2005

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 5/2005 Naar de uitgave