Skip to main content
Mijn bibliotheek
Shop
Nieuws Boeken Tijdschriften E-learning Web-tv Video Audio
Tips voor Mijn BSL
UITGEBREID ZOEKEN
Inloggen
Top
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 3/2016

22-04-2016

IJzergebreksanemie bij ouderen

Auteurs: Tuur Helsen, Etienne Joosten

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 3/2016

Log in om toegang te krijgen
share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail
    Link delen
publish
Publiceer nu

Samenvatting

Anemie komt frequent voor in de geriatrische populatie, voornamelijk bij geïnstitutionaliseerde en gehospitaliseerde ouderen. Bij een gehospitaliseerde geriatrische populatie zijn ijzer deficiënte anemie en anemie door chronische ziekte de meest voorkomende oorzaken. Voor de differentieeldiagnose is serumferritine-bepaling de meest gebruikte test, ondanks de lage sensitiviteit en matige specificiteit. Een beter begrip van de ijzerhomeostase leidt tot nieuwe diagnostische testen als serumhepcidine, serumtransferrinereceptor en hemoglobinegehalte in reticulocyten.
Het belang van een goede diagnostiek en behandeling is in deze populatie groot, gezien de correlatie van anemie met morbiditeit en mortaliteit. Anemie bij ouderen wordt meestal gedefinieerd als een hemoglobinewaarde (Hb) < 12 g/dl voor vrouwen en < 13 g/dl voor mannen, alhoewel er geen eensgezindheid bestaat over een standaard hemoglobinewaarde waaronder onderzoek naar onderliggende pathologie zeker moet gestart worden. Dit dient steeds in functie van de algemene toestand van de patiënt geëvalueerd te worden.
vorige artikel De overgang van werk naar pensioen: Ervaren steun van volwassen kinderen
volgende artikel Teledermatologie binnen Nederlandse verpleeghuizen
Literatuur
1.
Beghé C, Wilson A, Ershler WB. Prevalence and outcomes of anemia in geriatrics: a systematic review of the literature. Am J Med. 2004;116:3S–10S.CrossRefPubMed
2.
Cruz-Góngora V de la, Manrique-Espinoza B, Villalpando S, Téllez-Rojo Solís MM, Salinas-Rodriguez A. Short-term impact of anemia on mortality: evidence from a sample of mexican older adults. J Aging Health. 2014;26(5):750–765.CrossRefPubMed
3.
Guralnik JM, Eisenstaedt RS, Ferrucci L, Klein HG, Woodman RC. Prevalence of anemia in persons 65 years and older in the United States: evidence for a high rate of unexplained anemia. Blood. 2004;104(8):2263–2268.CrossRefPubMed
4.
Hong CH, Falvey C, Harris TB, et al. Anemia and risk of dementia in older adults: findings from the Health ABC study. Neurology. 2013;81(6):528–533.CrossRefPubMedPubMedCentral
5.
Izaks G, Westendorp R, Knook D. The definition of anemia in older persons. JAMA. 1999;281(18):3–6.CrossRef
6.
Peters R, Burch L, Warner J, Beckett N, Poulter R, Bulpitt C. Haemoglobin, anaemia, dementia and cognitive decline in the elderly, a systematic review. BMC Geriatr. 2008;8:18.CrossRefPubMedPubMedCentral
7.
Zakai NA, Katz R, Hirsch C, et al. A prospective study of anemia status, hemoglobin concentration, and mortality in an elderly cohort. The cardiovascular health study. Arch Intern Med. 2005;165:2214–2220.CrossRefPubMed
8.
Geisel T, Martin J, Schulze B, et al. An etiologic profile of anemia in 405 geriatric patients. Anemia. 2014;2014:1–7.CrossRef
9.
Joosten E, Pelemans W, Hiele M, Noyen J, Verhaeghe RBM. Prevalence and causes of anaemia in a geriatric hospitalized population. Gerontology. 1992;38(1-2):111–117.CrossRefPubMed
10.
World Health Organisation. Nutritional anemia: report of a WHO scientific group. New York: WHO; 1968.
11.
Leeuw L de. The effect of Intramuscular iron therapy on hematological values in normal men and women. Canad Med Ass J. 1966;95:554–557.PubMedPubMedCentral
12.
Kilpatrick G, Hardisty R. The prevalence of anemia in the community. Br Med J. 1961;723:778–782.CrossRef
13.
Nilsson-Ehle H. Blood haemoglobin declines in the elderly: implications for reference intervals from age 70 to 88. Eur J Haematol. 2000;65:297–305.CrossRefPubMed
14.
Penninx BWJH, Pahor M, Woodman RC, Guralnik JM. Anemia in old age is associated with increased mortality and hospitalization. J Gerontol Ser A Biol Sci Med Sci. 2006;61(5):474–479.CrossRef
15.
Den EWPJ, Willems JM, Westendorp RGJ, de Craen AJM, Assendelft WJJ, Gussekloo J. Effect of anemia and comorbidity on functional status and mortality in old age: results from the Leiden 85-plus Study. CMAJ. 2009;181(3-4):151–157.CrossRef
16.
Chaves PHM, Ashar B, Guralnik JM, Fried P. Looking at the relationship between hemoglobin concentration and prevalent mobility difficulty in older women. Should the criteria currently used tot define anemia in older people be reevaluated? J Am Geriatr Soc. 2002;50:1257–1264.CrossRefPubMed
17.
United Nations. World population prospects: The 2006 revision, highlights. New York: United Nations; 2006.
18.
Het Federal Planbureau. Jaarlijkse Verslag Studiecommissie Voor de Vergrijzing. 2011;1–75.
19.
Gunter EW, Lewis BG, Koncikowski SM. Laboratory procedures used for the Third National Health and Nutrition Examination survey (NHANES III), 1988–1994. Hyattsville: US Department of Health and Human Services, Centers for Disease Control and Prevention Centers Dis Control Prev.; 1996.
20.
Artz AS, Fergusson D, Drinka PJ, et al. Mechanisms of unexplained anemia in the nursing home. J Am Geriatr Soc. 2004;52(3):423–427.CrossRefPubMed
21.
22.
Artz AS, Thirman MJ. Unexplained anemia predominates despite an intensive evaluation in a racially diverse cohort of older adults from a referral anemia clinic. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2011;66(8):925–932.CrossRefPubMed
23.
Koulaouzidis A, Said E, Cottier R, Saeed AA. Soluble transferrin receptors and iron-deficiency, a step beyond ferritin. A systematic review. J Gastrointest Liver Dis. 2009;18:345–352.
24.
25.
26.
Nemeth E, Tuttle MS, Powelson J, et al. Hepcidin regulates cellular iron efflux by binding to ferroportin and inducing its internalization. Science. 2004;306(5704):2090–2093.CrossRefPubMed
27.
Ferrucci L, Corsi A, Lauretani F, et al. The origins of age-related proin ammatory state. Aging (Albany NY). 2005;105(6):2294–2299.
28.
29.
Andrès E, Serraj K, Federici L, Vogel T, Kaltenbach G. Anemia in elderly patients: new insight into an old disorder. Geriatr Gerontol Int. 2013;13(3):519–527.CrossRefPubMed
30.
Statland BE, Winkel P, Bokelund H. Factors contributing to intra-individual variation of serum constituents. 2. Effects of exercise and diet on variation of serum constituents in healthy subjects. Clin Chem. 1973;19:1380–1383.PubMed
31.
Statland BEWP. Relationship of day-to-day variation of serum iron concentrations to iron-binding capacity in healthy young women. AM J Clin Pathol. 1977;67(1):84–90.CrossRefPubMed
32.
33.
34.
Shu T, Jing C, Lv Z, Xie Y, Xu J, Wu J. Hepcidin in tumor-related iron-deficiency anemia and tumor-related anemia of chronic disease: Pathogenic mechanisms and diagnosis. Eur J Haematol. 2014;94(3):67–73.PubMed
35.
Den EWPJ, de Craen AJM, Wiegerinck ET, Westendorp RGJ, Swinkels DW, Gussekloo J. Plasma hepcidin levels and anemia in old age. The Leiden 85-plus study. Haematologica. 2013;98(3):448–454.CrossRef
36.
Geerts I, Vermeersch P, Joosten E. Evaluation of the first commercial hepcidin ELISA for the differential diagnosis of anemia of chronic disease and iron-deficiency anemia in hospitalized geriatric patients. ISRN Hematol. 2012;2012:567491.CrossRefPubMedPubMedCentral
37.
Karlsson T. Mass spectrometry evaluation of the hepcidin-25 assay in the differential diagnosis of iron-deficiency anaemia with concurrent inflammation and anaemia of inflammation in elderly patients. Eur J Haematol. doi:10.1111/ejh.12518.PubMed
38.
Kogho Y, Niitsu Y, Kondo H, Kato J, Tsushima N, Sasaki K, Hirayama M, Numata T, Nishisato TUI. Serum Transferrin receptor as a new index of Erythropoiesis. Blood. 1987;70:1955–1958.
39.
Chua E, Clague JE, Sharma AK, Horan MA, Lombard M. Serum transferrin receptor assay in iron-deficiency anaemia and anaemia of chronic disease in the elderly. Q J Med. 1999;92:587–594.CrossRef
40.
Joosten E, Van Loon R, Billen J, Blanckaert N, Fabri R, Pelemans W. Serum transferrin receptor in the evaluation of the iron status in elderly hospitalized patients with anemia. Am J Hematol. 2002;69(1):1–6.CrossRefPubMed
41.
Brugnara C, Schiller B, Moran J. Reticulocyte hemoglobin equivalent (Ret He) and assessment of iron-deficient states. Clin Lab Haematol. 2006;28(5):303–308.CrossRefPubMedPubMedCentral
42.
Thomas C, Thomas L. Biochemical markers and hematologic indices in the diagnosis of functional iron-deficiency. Clin Chem. 2002;1076:1066–1076.
43.
Karlsson T. Comparative evaluation of the reticulocyte hemoglobin content assay when screening for iron-deficiency in elderly anemic patients. Anemia. 2011;2011:925907.CrossRefPubMedPubMedCentral
44.
Joosten E, Lioen P, Brusselmans C, Indevuyst C, Boeckx N. Is analysis of the reticulocyte haemoglobin equivalent a useful test for the diagnosis of iron-deficiency anaemia in geriatric patients? Eur J Intern Med. 2013;24(1):63–66.CrossRefPubMed
45.
Barron BA, Hoyer JDTA. A bone marrow report of absent stainable iron is not diagnostic of iron-deficiency. Ann Hematol. 2001;80(3):166–169.CrossRefPubMed
46.
Guyatt GH, Patterson C, Ali M, et al. Diagnosis of iron-deficiency anemia in the elderly. Am J Med. 1990;88(3):205–209.CrossRefPubMed
47.
Joosten E, Hiele M, Ghoos Y, Pelemans W, Boogaerts MA. Diagnosis of iron-deficiency anemia in a hospitalized geriatric population. Am J Med. 1991;90:653–654. doi:10.1016/S0002-9343(05)80022-1.PubMed
48.
Goodnough LT, Nemeth E, Ganz T. Detection, evaluation, and management of iron-restricted erythropoiesis. Blood. 2010;116(23):4754–4761.CrossRefPubMed
49.
Hershko C, Camaschella C. How I treat unexplained refractory iron deficiency anemia. Blood. 2014;123(3):326–333.CrossRefPubMed
50.
Andrès E, Federici L, Serraj K, Kaltenbach G. Update of nutrient-deficiency anemia in elderly patients. Eur J Intern Med. 2008;19(7):488–493.CrossRefPubMed
51.
Ioannou GN, Rockey DC, Bryson CL, Weiss NS. Iron-deficiency and gastrointestinal malignancy: A population-based cohort study. Am J Med. 2002;113(02):276–280.CrossRefPubMed
52.
Joosten E, Ghesquiere B, Linthoudt H, et al. Upper and lower gastrointestinal evaluation of elderly inpatients who are iron-deficient. Am J Med. 1999;107(1):24–29.CrossRefPubMed
53.
54.
Rockey D, Cello J. Evaluation of the gastrointestinal tract in patients with iron-deficiency anemia. N Engl J Med. 1993;329(23):1691–1695.CrossRefPubMed
55.
Pennazio M, Santucci R, Rondonotti E, et al. Outcome of patients with obscure gastrointestinal bleeding after capsule endoscopy: Report of 100 consecutive cases. Gastroenterology. 2004;126(3):643–653.CrossRefPubMed
56.
Laine L, Sahota A, Shah A. Does capsule endoscopy improve outcomes in obscure gastrointestinal bleeding? Randomized trial versus dedicated small bowel radiography. Gastroenterology. 2010;138(5):1673–1680.CrossRefPubMed
57.
58.
Joosten E, Vander EBBJ. Small-dose oral iron absorption test in anaemic and non-anaemic elderly hospitalized patients. Eur J Haematol. 1997;58(2):99–103.CrossRefPubMed
59.
Joosten E. Betekenis van de laaggedoseerde orale ijzerabsorptietest voor de klinische praktijk. Tijdschr Geneeskd. 2004;60(13):962–967.CrossRef
60.
Hershko C, Hoffbrand AV, Keret D, Souroujon M, Maschler I, Monselise Y, Lahad A. Role Of Autoimmune Gastritis, Helicobacter Pylori And Celiac Disease In Refractory Or Unexplained Iron-Deficiency Anemia. Haematologica. 2005;90:585–595.PubMed
61.
Day L, Kwon A, Inadomi J, Walter L, Somsouk M. Adverse events in older patients undergoing colonoscopy: a systematic review and meta-analysis. Gastrointest Endosc. 2011;74(4):885–896.CrossRefPubMedPubMedCentral
62.
Avni T, Leibovici L, Gafter-Gvili A. Iron supplementation for the treatment of chronic heart failure and iron-deficiency: Systematic review and meta-analysis. Eur J Heart Fail. 2012;14:423–429.CrossRefPubMed
63.
Gurusamy KS, Nagendran M, Broadhurst JF, Anker SD, Richards T. Iron therapy in anaemic adults without chronic kidney disease (Review). Cochrane database Syst Rev. 2014;12.
64.
Stein J, Hartmann F, Dignass AU. Diagnosis and management of iron-deficiency anemia in patients with IBD. Nat Rev Gastroenterol Hepatol. 2010;7(11):599–610.PubMed
65.
Ganzoni A. Intravenous iron-dextran: therapeutic and experimental possibilities. Schweiz Med Wochenschr. 1970;100:301–303.PubMed
66.
Fairbanks V, Beutler E, Coller B, Lichtman M, Kipps T. Iron deficiency. Williams Textbook of Hematology, 6th. ed. New York: McGraw-Hill; 2001. P. 460–462.
67.
Cook JD, Monsen ER. Food iron absorption in human subjects. Comparison of the effect of animal proteins on nonheme iron absorption. Am J Clin Nutr. 1976; 29(8):859–867.PubMed
68.
69.
Rimon E, Kagansky N, Kagansky M, et al. Are we giving too much iron? Low-dose iron therapy is effective in octogenarians. Am J Med. 2005;118(10):1142–1147.CrossRefPubMed
70.
Auerbach M, Macdougall IC. Safety of intravenous iron formulations: facts and folklore. Blood Transfus. 2014;12(3):296–300.PubMedPubMedCentral
Metagegevens
Titel
IJzergebreksanemie bij ouderen
Auteurs
Tuur Helsen
Etienne Joosten
Publicatiedatum
22-04-2016
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in
Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 3/2016
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI
https://doi.org/10.1007/s12439-016-0171-7

Andere artikelen Uitgave 3/2016

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie 3/2016 Naar de uitgave

OriginalPaper

Teledermatologie binnen Nederlandse verpleeghuizen

Klinische les

Een multidisciplinaire benadering voor een adequate aanpak van probleemgedrag bij dementie

Signalementen

Signalementen

Redactioneel

Waardigheid als richtinggevend principe in de ouderenzorg?

Oorspronkelijk artikel

De overgang van werk naar pensioen: Ervaren steun van volwassen kinderen

Recente onderzoeksliteratuur

Inhoudsanalyse van geheugenklachten laat verschillen zien tussen normale veroudering en een beperkte neurocognitieve stoornis (MCI)