Skip to main content
Top

2015 | OriginalPaper | Hoofdstuk

14. Het syndroom van Charles Bonnet

Auteurs : Jo Vandermeulen, Peter Verstraten, Mayke Derix

Gepubliceerd in: Neuropsychologische casuïstiek

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

In dit hoofdstuk gaat de aandacht uit naar het syndroom van Charles Bonnet (CBS). Dit syndroom kenmerkt zich door visuele hallucinaties waarbij mensen, veelal ouderen met ernstige visuele beperkingen, worden geconfronteerd met het zien van voorwerpen, dieren, mensen en dergelijke, waarvan ze weten dat die niet echt zijn. Eerst geven we een korte beschrijving van het syndroom, met prevalentie, kenmerken, risicofactoren, gevolgen en theorieën. Vervolgens richt de focus zich op de uitvoerige bespreking van een casus. De auteurs baseren deze bijdrage op literatuurstudie en eigen ervaring in het werkveld van hulpverlening aan mensen met visuele beperkingen.
Voetnoten
1
De SCID-I is een gestructureerd klinisch interview voor de DSM-IV-TR AS-I-stoornissen (Nederlandse vertaling: Groenestijn et al. 1998). Het interview van de SCID-I heeft betrekking op de AS-I-stoornissen van de DSM-IV-TR, zoals stemmingsstoornissen, schizofrenie en andere psychotische stoornissen, middelgebonden stoornissen, angststoornissen, somatoforme stoornissen en eetstoornissen.
 
Literatuur
go back to reference Aleman, A., & Laroi, F. (2008). Hallucinations (the science of idiosyncratic perception). Washington: American Psychiatric association.CrossRef Aleman, A., & Laroi, F. (2008). Hallucinations (the science of idiosyncratic perception). Washington: American Psychiatric association.CrossRef
go back to reference Aniskiewicz, A. (2007). Psychotherapy for neuropsychological challenges. New York: Jason Bronson. Aniskiewicz, A. (2007). Psychotherapy for neuropsychological challenges. New York: Jason Bronson.
go back to reference APA. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. (DSM-5) (5th ed.). Washington: American Psychiatric Publishing. APA. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. (DSM-5) (5th ed.). Washington: American Psychiatric Publishing.
go back to reference APA. (2014). DSM-5 Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen. (Nederlandse vertaling van het Diagnostic and Statistical Manual of mental disorders, American Psychiatric Association). Amsterdam: Boom. APA. (2014). DSM-5 Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen. (Nederlandse vertaling van het Diagnostic and Statistical Manual of mental disorders, American Psychiatric Association). Amsterdam: Boom.
go back to reference Arrindell, W. A., & Ettema, J. (2003). Een multidimensionale psychopathologie-indicator (SCL-90). Pearson: Amsterdam Arrindell, W. A., & Ettema, J. (2003). Een multidimensionale psychopathologie-indicator (SCL-90). Pearson: Amsterdam
go back to reference Beck, A. T., Steer, R. A., & Brown G. I. (2002). Beck Depression Inventory II. Amsterdam: Pearson. Beck, A. T., Steer, R. A., & Brown G. I. (2002). Beck Depression Inventory II. Amsterdam: Pearson.
go back to reference Beurs, E. de (2006). Brief Symptom Inventory 18 (BSI-18). Leiden: Pits B.V. Beurs, E. de (2006). Brief Symptom Inventory 18 (BSI-18). Leiden: Pits B.V.
go back to reference Blom, J. D. (2010). Positieve visuele waarnemingsstoornissen; nomenclatuur en classificatie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 3, 155–167. Blom, J. D. (2010). Positieve visuele waarnemingsstoornissen; nomenclatuur en classificatie. Tijdschrift voor Psychiatrie, 3, 155–167.
go back to reference Blom, M., Peeters, F., & Jonker, K. (2011). Leerboek interpersoonlijke psychotherapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef Blom, M., Peeters, F., & Jonker, K. (2011). Leerboek interpersoonlijke psychotherapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.CrossRef
go back to reference Bouma, A., Mulder, J., Lindeboom, J., & Schmand, B. (red.). (2012). Handboek neuropsychologische diagnostiek (2e druk). Amsterdam: Pearson. Bouma, A., Mulder, J., Lindeboom, J., & Schmand, B. (red.). (2012). Handboek neuropsychologische diagnostiek (2e druk). Amsterdam: Pearson.
go back to reference Bowen, C., Yeates, G., & Palmer, S. (2010). A relational approach to rehabilitation: Thinking about relationalships after brain injury. London: Karnac. Bowen, C., Yeates, G., & Palmer, S. (2010). A relational approach to rehabilitation: Thinking about relationalships after brain injury. London: Karnac.
go back to reference Coetzer, R. (2010). Anxiety and mood disorders following traumatic brain injury: Clinical assessment and psychotherapy. London: Karnac. Coetzer, R. (2010). Anxiety and mood disorders following traumatic brain injury: Clinical assessment and psychotherapy. London: Karnac.
go back to reference Colarusso, R. P., & Hammill, D. D. (2002). Motor free perception test. Austin: Pro-ed. Colarusso, R. P., & Hammill, D. D. (2002). Motor free perception test. Austin: Pro-ed.
go back to reference DeAngelis, T. (2013). When symptoms are a mystery. Monitor on Psychology, 7, 66–70. DeAngelis, T. (2013). When symptoms are a mystery. Monitor on Psychology, 7, 66–70.
go back to reference Does, A. J. W. van der (2002). BDI-II. Nederlandse Versie Beck depression inventory (2nd ed.). Lisse: Harcourt Publishers. Does, A. J. W. van der (2002). BDI-II. Nederlandse Versie Beck depression inventory (2nd ed.). Lisse: Harcourt Publishers.
go back to reference Epstein, N., Baldwin, L., & Bishop, D. (1983). The McMaster family assessment device (FAD). Journal of Maritial Family Therapy, 137, 535–544. Epstein, N., Baldwin, L., & Bishop, D. (1983). The McMaster family assessment device (FAD). Journal of Maritial Family Therapy, 137, 535–544.
go back to reference Eyde, L. D., Robertson, G. J., & Krug, S. E. (2010). Responsible test use: Case studies for assessing human behavior. Washington: American Psychiatric Association. Eyde, L. D., Robertson, G. J., & Krug, S. E. (2010). Responsible test use: Case studies for assessing human behavior. Washington: American Psychiatric Association.
go back to reference Ffytche, D. H., Blom J. D., & Captani M. (2010). Disorders of visual perception. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 81, 1280–1287CrossRef Ffytche, D. H., Blom J. D., & Captani M. (2010). Disorders of visual perception. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 81, 1280–1287CrossRef
go back to reference Gold, K., & Rabbins, P. V. (1989). Isolated visual hallucinations and the Charles Bonnet Syndrome: review of the literature and presentation of six cases. Comprehensive Psychiatry, 30(1), 90–98.CrossRefPubMed Gold, K., & Rabbins, P. V. (1989). Isolated visual hallucinations and the Charles Bonnet Syndrome: review of the literature and presentation of six cases. Comprehensive Psychiatry, 30(1), 90–98.CrossRefPubMed
go back to reference Groenestijn, M. A. C. van, Akkerhuis, G. W., Kupka, R. W., Schneider, N., & Nolan, W. A. (1998). SCID-I, gestructureerd klinisch interview voor de vaststelling van DSM-IV as-I stoornissen. Lisse: Swets Test Publishers. Groenestijn, M. A. C. van, Akkerhuis, G. W., Kupka, R. W., Schneider, N., & Nolan, W. A. (1998). SCID-I, gestructureerd klinisch interview voor de vaststelling van DSM-IV as-I stoornissen. Lisse: Swets Test Publishers.
go back to reference Hooper, H. E. (1983). Hooper Visual Organization Test. Los Angeles: Western Psychological Services. Hooper, H. E. (1983). Hooper Visual Organization Test. Los Angeles: Western Psychological Services.
go back to reference Hunsley, H., & Mash, E. J. (2007). Evidence-based assessment. Annual Review of Clinical Psychology, 2, 39–51. Hunsley, H., & Mash, E. J. (2007). Evidence-based assessment. Annual Review of Clinical Psychology, 2, 39–51.
go back to reference International Classification of Diseases (ICD-11). (2015; in voorbereiding). Geneva: World Health Organisation. International Classification of Diseases (ICD-11). (2015; in voorbereiding). Geneva: World Health Organisation.
go back to reference Jenner, J. A. (red.). (2006). Hallucinaties (kenmerken, verklaringen en behandeling). Assen: Van Gorcum. Jenner, J. A. (red.). (2006). Hallucinaties (kenmerken, verklaringen en behandeling). Assen: Van Gorcum.
go back to reference Lambert, M. J. (2013). Bergins and Garfield’s Handbook of psychotherapy and behavior change (6th ed.). Hoboken: John Wiley and Sons. Lambert, M. J. (2013). Bergins and Garfields Handbook of psychotherapy and behavior change (6th ed.). Hoboken: John Wiley and Sons.
go back to reference Meyers, J. F., & Meyers, K. R. (1995). The Rey Complex Figure Test and Recognition trial. Lutz: Psychological Assessment Resources. Meyers, J. F., & Meyers, K. R. (1995). The Rey Complex Figure Test and Recognition trial. Lutz: Psychological Assessment Resources.
go back to reference Mulder, J. L., Dekker, R., & Dekker, P. H. (2004). Kaufman Intelligentietest voor Adolescenten en Volwassenen. Leiden: PITS. B.V. Mulder, J. L., Dekker, R., & Dekker, P. H. (2004). Kaufman Intelligentietest voor Adolescenten en Volwassenen. Leiden: PITS. B.V.
go back to reference Penfield, W., & Perot, P. (1963). The brain’s record of auditory and visual experience. Brain, 86, 596–696.CrossRef Penfield, W., & Perot, P. (1963). The brain’s record of auditory and visual experience. Brain, 86, 596–696.CrossRef
go back to reference Reynolds C. R., Pardon, N. A., & Voress, J. K. (2002). Developmental test of visual perception/adolescent/adult. Texas: Pro-ed. Reynolds C. R., Pardon, N. A., & Voress, J. K. (2002). Developmental test of visual perception/adolescent/adult. Texas: Pro-ed.
go back to reference Schreurs, P. G., Willige, G. van de, Brosschot, J. F., Tellegen, B., & Graus, G. M. H. (1993). Utrechtse Coping Lijst. Amsterdam: Pearson. Schreurs, P. G., Willige, G. van de, Brosschot, J. F., Tellegen, B., & Graus, G. M. H. (1993). Utrechtse Coping Lijst. Amsterdam: Pearson.
go back to reference Vandermeulen, J. A. M. (2012). Vragenlijst voor Charles Bonnet Syndroom. Sittard-Geleen: Koninklijke Visio. Vandermeulen, J. A. M. (2012). Vragenlijst voor Charles Bonnet Syndroom. Sittard-Geleen: Koninklijke Visio.
go back to reference Verstraten, P., & Oudshoorn, J. (2008). Psychosociale aanpassing aan visusverlies gemeten met de N-AVL-12. (Voordracht gepresenteerd op het 9e Nationaal Gerontologiecongres, Ede, 3 oktober 2008). Abstract in katern bij Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 39(4), 33. Verstraten, P., & Oudshoorn, J. (2008). Psychosociale aanpassing aan visusverlies gemeten met de N-AVL-12. (Voordracht gepresenteerd op het 9e Nationaal Gerontologiecongres, Ede, 3 oktober 2008). Abstract in katern bij Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie, 39(4), 33.
go back to reference Verstraten, P., & Vandermeulen, J.A.M. (2008). Het Charles Bonnet Syndroom. In: J.A.M. Vandermeulen, M.M.A. Derix, & Lafosse, C. Niet-aangeboren hersenletsel bij volwassenen (pag. 141–157). Amsterdam: Boom. Verstraten, P., & Vandermeulen, J.A.M. (2008). Het Charles Bonnet Syndroom. In: J.A.M. Vandermeulen, M.M.A. Derix, & Lafosse, C. Niet-aangeboren hersenletsel bij volwassenen (pag. 141–157). Amsterdam: Boom.
go back to reference Wechlser, D. (2012a). Wechlser Abbreviated Scale of Intelligence II. Oxford: Oxford University Press. Wechlser, D. (2012a). Wechlser Abbreviated Scale of Intelligence II. Oxford: Oxford University Press.
go back to reference Wechsler, D. (2012b). WAIS-IV-NL. Wechler Adult Intelligence Scale – Fourth Edition – Nederlandstalige bewerking: technische handleiding, afname en scoringshandleiding. Amsterdam: Pearson. Wechsler, D. (2012b). WAIS-IV-NL. Wechler Adult Intelligence Scale – Fourth Edition – Nederlandstalige bewerking: technische handleiding, afname en scoringshandleiding. Amsterdam: Pearson.
go back to reference Plamper, J. (2012). Geschichte und Gefühl (Grundlage der Emotionsgeschichte). München: Siedler Verlag. Plamper, J. (2012). Geschichte und Gefühl (Grundlage der Emotionsgeschichte). München: Siedler Verlag.
go back to reference Ramachandran, V. (2004). A brief tour of human consciousness. New York: Plume. Ramachandran, V. (2004). A brief tour of human consciousness. New York: Plume.
go back to reference Teunisse, R. J. (2002). Complexe visuele hallucinaties bij slechtziende ouderen: syndroom van Charles Bonnet. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 146(2), 49–52.PubMed Teunisse, R. J. (2002). Complexe visuele hallucinaties bij slechtziende ouderen: syndroom van Charles Bonnet. Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 146(2), 49–52.PubMed
Metagegevens
Titel
Het syndroom van Charles Bonnet
Auteurs
Jo Vandermeulen
Peter Verstraten
Mayke Derix
Copyright
2015
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-0417-2_14