Skip to main content
Top

2023 | OriginalPaper | Hoofdstuk

13. Genderdiversiteit

Auteurs : Mr. drs. Thomas Wormgoor, Drs. Gertruud Borst

Gepubliceerd in: Seksuele problemen

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

share
DELEN

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

  • Optie A:
    Klik op de rechtermuisknop op de link en selecteer de optie “linkadres kopiëren”
  • Optie B:
    Deel de link per e-mail

Samenvatting

Sinds 2012 is het aantal aanmeldingen bij genderklinieken sterk gestegen. Deze stijging loopt parallel met een sterk toegenomen media-aandacht voor ‘genderdiversiteit’, de notie dat er meer identiteiten zijn dan (trans)man en (trans)vrouw. Mensen komen ook uit voor hun non-binaire identiteit of geven aan geen genderidentiteit te hebben. Er is enerzijds sprake van normalisering (verminderde stigmatisering), anderzijds van groeiend bewustzijn van de ontwikkelingsrisico’s en maatschappelijk achterstelling van transgender personen ten gevolge van minderheidsstress. Deze ontwikkelingen leidden tot een groeiend onderzoeksveld en nieuwe inzichten, bijvoorbeeld over het samengaan van genderdysforie met psychische klachten of stoornissen. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op al deze aspecten, met het oog op het beter toerusten van behandelaren in de seksuologische en psychische zorg. Deze kennis kan bijdragen aan het signaleren van genderproblematiek bij patiënten en zal de behandelaar ook beter in staat stellen een genderdiverse patiënt adequaat te behandelen of door te verwijzen.
Literatuur
1.
go back to reference American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. 5th ed. Arlington: American Psychiatric Association; 2013. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. 5th ed. Arlington: American Psychiatric Association; 2013.
2.
go back to reference World Health Organization. International classification of diseases 11th revision (ICD-11). Geneva: World Health Organization; 2022. World Health Organization. International classification of diseases 11th revision (ICD-11). Geneva: World Health Organization; 2022.
3.
go back to reference Bakker A. Een halve eeuw transgenderzorg aan de VU. Amsterdam: Boom; 2020. Bakker A. Een halve eeuw transgenderzorg aan de VU. Amsterdam: Boom; 2020.
4.
go back to reference Kuyper, L. Transgenderpersonen in Nederland. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2017. Kuyper, L. Transgenderpersonen in Nederland. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2017.
5.
go back to reference Steensma TD, Biemond R, De Boer F, Cohen-Kettenis PT. Desisting and persisting gender dysphoria after childhood: a qualitative follow-up study. Clin Child Psychol Psychiatry. 2011;16(4):499–516.CrossRefPubMed Steensma TD, Biemond R, De Boer F, Cohen-Kettenis PT. Desisting and persisting gender dysphoria after childhood: a qualitative follow-up study. Clin Child Psychol Psychiatry. 2011;16(4):499–516.CrossRefPubMed
6.
go back to reference Olson KR, Durwood L, Horton R, Gallagher NM, Devor A. Gender identity 5 years after social transition. Pediatrics. 2022;150(2): e2021056082.CrossRefPubMed Olson KR, Durwood L, Horton R, Gallagher NM, Devor A. Gender identity 5 years after social transition. Pediatrics. 2022;150(2): e2021056082.CrossRefPubMed
7.
go back to reference Van der Loos MATC, Hannema SE, Klink DT, Den Heijer M, Wiepjes CM. Continuation of gender-affirming hormones in transgender people starting puberty suppression in adolescence: a cohort study in the Netherlands. Lancet Child Adolesc Health. 2022;6(12):869–75.CrossRefPubMed Van der Loos MATC, Hannema SE, Klink DT, Den Heijer M, Wiepjes CM. Continuation of gender-affirming hormones in transgender people starting puberty suppression in adolescence: a cohort study in the Netherlands. Lancet Child Adolesc Health. 2022;6(12):869–75.CrossRefPubMed
8.
go back to reference Mueller SC, Guillamon A, Zubiaurre-Elorza L, Junque C, Gomez-Gil E, Uribe C, et al. The neuroanatomy of transgender identity: mega-analytic findings from the ENIGMA transgender persons working group. J Sex Med. 2021;18(6):1122–9.CrossRefPubMed Mueller SC, Guillamon A, Zubiaurre-Elorza L, Junque C, Gomez-Gil E, Uribe C, et al. The neuroanatomy of transgender identity: mega-analytic findings from the ENIGMA transgender persons working group. J Sex Med. 2021;18(6):1122–9.CrossRefPubMed
9.
go back to reference Bao A-M, Swaab DF. Sexual differentiation of the human brain: relation to gender identity, sexual orientation and neuropsychiatric disorders. Front Neuroendocrinol. 2011 Apr;32(2):214–26.CrossRefPubMed Bao A-M, Swaab DF. Sexual differentiation of the human brain: relation to gender identity, sexual orientation and neuropsychiatric disorders. Front Neuroendocrinol. 2011 Apr;32(2):214–26.CrossRefPubMed
10.
go back to reference Dhejne C, Van Vlerken R, Heylens G, Arcelus J. Mental health and gender dysphoria: a review of the literature. Int Rev Psychiatry. 2016;28(1):44–57.CrossRefPubMed Dhejne C, Van Vlerken R, Heylens G, Arcelus J. Mental health and gender dysphoria: a review of the literature. Int Rev Psychiatry. 2016;28(1):44–57.CrossRefPubMed
11.
go back to reference De Graaf NM, Huisman B, Cohen-Kettenis PT, Twist J, Hage K, Carmichael P, et al. Psychological functioning in non-binary identifying adolescents and adults. J Sex Marital Ther. 2021;47(8):773–84.CrossRefPubMed De Graaf NM, Huisman B, Cohen-Kettenis PT, Twist J, Hage K, Carmichael P, et al. Psychological functioning in non-binary identifying adolescents and adults. J Sex Marital Ther. 2021;47(8):773–84.CrossRefPubMed
12.
go back to reference Keuzenkamp S. Worden wie je bent. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2012. Keuzenkamp S. Worden wie je bent. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau; 2012.
13.
go back to reference Testa EJ, Habarth J, Peta J, Balsam K, Bockting W. Development of gender minority stress and resilience measure. Psychol Sex Orientat Gend Divers. 2015;2(1):65–77.CrossRef Testa EJ, Habarth J, Peta J, Balsam K, Bockting W. Development of gender minority stress and resilience measure. Psychol Sex Orientat Gend Divers. 2015;2(1):65–77.CrossRef
15.
go back to reference Bungener SL, Steensma TD, Cohen-Kettenis PT, De Vries ALC. Sexual and romantic experiences of transgender youth before gender-affirmative treatment. Pediatrics. 2017;139(3): e20162283.CrossRefPubMed Bungener SL, Steensma TD, Cohen-Kettenis PT, De Vries ALC. Sexual and romantic experiences of transgender youth before gender-affirmative treatment. Pediatrics. 2017;139(3): e20162283.CrossRefPubMed
16.
go back to reference Kerckhof ME, Kreukels BPC, Nieder TO, Becker-Hébly I, Van de Grift TC, Staphor AS, et al. Prevalence of sexual dysfunctions in transgender persons: results from the ENIGI follow-up study. J Sex Med. 2019;16(2018–2019):2018–29.CrossRefPubMed Kerckhof ME, Kreukels BPC, Nieder TO, Becker-Hébly I, Van de Grift TC, Staphor AS, et al. Prevalence of sexual dysfunctions in transgender persons: results from the ENIGI follow-up study. J Sex Med. 2019;16(2018–2019):2018–29.CrossRefPubMed
17.
go back to reference Kingsbury M, Hammond NG, Johnstone F, Colman I. Suicidality among sexual minority and transgender adolescents: a nationally representative population-based study of youth in Canada. CMAJ. 2022;194(22):767–74.CrossRef Kingsbury M, Hammond NG, Johnstone F, Colman I. Suicidality among sexual minority and transgender adolescents: a nationally representative population-based study of youth in Canada. CMAJ. 2022;194(22):767–74.CrossRef
18.
go back to reference De Graaf NM, Steensma TD, Carmichael P, VanderLaan DP, Aitken M, Cohen-Kettenis PT, et al. Suicidality in clinic-referred transgender adolescents. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2022;31(1):67–83.CrossRefPubMed De Graaf NM, Steensma TD, Carmichael P, VanderLaan DP, Aitken M, Cohen-Kettenis PT, et al. Suicidality in clinic-referred transgender adolescents. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2022;31(1):67–83.CrossRefPubMed
19.
go back to reference De Vries ALC, Noens ILJ, Cohen-Kettenis PT, Van Berckelaer-Onnes IA, Doreleijers TA. Autism spectrum disorders in gender dysphoric children and adolescents. J Autism Dec Disord. 2021;40(8):930–6.CrossRef De Vries ALC, Noens ILJ, Cohen-Kettenis PT, Van Berckelaer-Onnes IA, Doreleijers TA. Autism spectrum disorders in gender dysphoric children and adolescents. J Autism Dec Disord. 2021;40(8):930–6.CrossRef
20.
go back to reference Dewinter J, Van der Miesen AIR, Klomp SE, Maassen M, Mathurin W. Op het snijvlak van autisme, genderdiversiteit en seksualiteit: Een pleidooi voor netwerkzorg en leren uit ervaring. Tijdschrift voor Seksuologie. 2021;45(4):167–73. Dewinter J, Van der Miesen AIR, Klomp SE, Maassen M, Mathurin W. Op het snijvlak van autisme, genderdiversiteit en seksualiteit: Een pleidooi voor netwerkzorg en leren uit ervaring. Tijdschrift voor Seksuologie. 2021;45(4):167–73.
21.
go back to reference De Nie I. Andrological care in transgender women: Perspectives for (new) life after transition [Proefschrift]. Amsterdam: Vrije Universiteit; 2022. De Nie I. Andrological care in transgender women: Perspectives for (new) life after transition [Proefschrift]. Amsterdam: Vrije Universiteit; 2022.
22.
go back to reference Testa RJ, Coolhart D, Peta J. De genderzoektocht. Een gids voor tieners en jongvolwassenen die hun genderidentiteit willen verkennen. Houten: Bohn Stafleu van Lohhum; 2021. Testa RJ, Coolhart D, Peta J. De genderzoektocht. Een gids voor tieners en jongvolwassenen die hun genderidentiteit willen verkennen. Houten: Bohn Stafleu van Lohhum; 2021.
23.
go back to reference Lange TM. Trans-affirmative narrative exposure therapy (TA-NET): a therapeutic approach for targeting minority stress, internalized stigma, and trauma reactions among gender diverse adults. Pract Innov. 2020;5(3):230–45.CrossRef Lange TM. Trans-affirmative narrative exposure therapy (TA-NET): a therapeutic approach for targeting minority stress, internalized stigma, and trauma reactions among gender diverse adults. Pract Innov. 2020;5(3):230–45.CrossRef
24.
go back to reference T’Sjoen G, Arcelus J, De Vries ALC, Fisher AD, Nieder TO, Özer M, et al. European society for sexual medicine position statement ‘assessment and hormonal management in adolescent and adult trans people, with attention for sexual function and satisfaction.’ J Sex Med. 2020;17(4):570–84.CrossRefPubMed T’Sjoen G, Arcelus J, De Vries ALC, Fisher AD, Nieder TO, Özer M, et al. European society for sexual medicine position statement ‘assessment and hormonal management in adolescent and adult trans people, with attention for sexual function and satisfaction.’ J Sex Med. 2020;17(4):570–84.CrossRefPubMed
25.
go back to reference De Brouwer IJ, Elaut E, Becker-Hebly I, Heylens G, Nieder TO, Van de Grift TC, et al. Aftercare needs following gender-affirming surgeries: findings from the ENIGI multicenter European follow-up study. J Sex Med. 2021;18(11):1921–32.CrossRefPubMed De Brouwer IJ, Elaut E, Becker-Hebly I, Heylens G, Nieder TO, Van de Grift TC, et al. Aftercare needs following gender-affirming surgeries: findings from the ENIGI multicenter European follow-up study. J Sex Med. 2021;18(11):1921–32.CrossRefPubMed
26.
go back to reference Özer M, Toulabi SP, Fisher AD, T’Sjoen G, Buncamper ME, Monstrey S, et al. ESSM position statement ‘sexual wellbeing after gender affirming surgery.’ Sex Med. 2022;10(1): 100471.CrossRefPubMed Özer M, Toulabi SP, Fisher AD, T’Sjoen G, Buncamper ME, Monstrey S, et al. ESSM position statement ‘sexual wellbeing after gender affirming surgery.’ Sex Med. 2022;10(1): 100471.CrossRefPubMed
27.
go back to reference Klein C, Gorzalka B. Continuing medical education: sexual functioning in transsexuals following hormone therapy and genital surgery: a review (CME). J Sex Med. 2009;6(11):2922–39.CrossRefPubMed Klein C, Gorzalka B. Continuing medical education: sexual functioning in transsexuals following hormone therapy and genital surgery: a review (CME). J Sex Med. 2009;6(11):2922–39.CrossRefPubMed
28.
go back to reference Staples JM, Bird ER, Gregg JJ, George W. Improving the gender-affirmation process for transgender and gender-nonconforming individuals: associations among time since transition began, body satisfaction, and sexual distress. J Sex Res. 2020;57(3):375–83.CrossRefPubMed Staples JM, Bird ER, Gregg JJ, George W. Improving the gender-affirmation process for transgender and gender-nonconforming individuals: associations among time since transition began, body satisfaction, and sexual distress. J Sex Res. 2020;57(3):375–83.CrossRefPubMed
29.
go back to reference Transgenderzorg A. Kwaliteitsstandaard psychische transgenderzorg. Amsterdam: Alliantie Transgenderzorg; 2017. Transgenderzorg A. Kwaliteitsstandaard psychische transgenderzorg. Amsterdam: Alliantie Transgenderzorg; 2017.
30.
go back to reference Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Kwaliteitsstandaard Transgenderzorg – Somatisch. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; 2018. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Kwaliteitsstandaard Transgenderzorg – Somatisch. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; 2018.
31.
go back to reference Coleman E, Radix AE, Bouman WP, et al. Standards of care for the health of transgender and gender diverse people, version 8. Int J Transgend Health. 2022;23(Suppl 1):S1–259.CrossRefPubMedPubMedCentral Coleman E, Radix AE, Bouman WP, et al. Standards of care for the health of transgender and gender diverse people, version 8. Int J Transgend Health. 2022;23(Suppl 1):S1–259.CrossRefPubMedPubMedCentral
Metagegevens
Titel
Genderdiversiteit
Auteurs
Mr. drs. Thomas Wormgoor
Drs. Gertruud Borst
Copyright
2023
Uitgeverij
Bohn Stafleu van Loghum
DOI
https://doi.org/10.1007/978-90-368-2894-9_13