Top

Gepubliceerd in:

2017 | OriginalPaper | Hoofdstuk

2. Gedragsproblemen

Auteurs : Evert Scholte, Jan van der Ploeg

Gepubliceerd in: Handboek sociaal-emotionele vaardigheden

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Samenvatting

Het is van groot belang dat kinderen en jongeren voldoende psychosociale, emotionele en leervaardigheden ontwikkelen. Wanneer de ontwikkeling daarvan achterwege blijft, lopen jeugdigen het risico op gedragsproblemen van uiteenlopende aard. In dit hoofdstuk geven we een indeling van de belangrijkste probleemgedragingen die bij jeugdigen kunnen voorkomen. We richten de aandacht speciaal op jeugdigen die extra risico lopen op het ontwikkelen van te weinig vaardigheden. Dit zijn jeugdigen met ‘attention deficit hyperactivity disorder’ (ADHD), angstig en stemmingsverstoord gedrag, evenals jeugdigen met ernstige gedragsproblemen, zoals oppositioneel-opstandig, agressief en antisociaal gedrag (ODD/CD) en jeugdigen met autisme. Verder wordt in dit hoofdstuk uitgebreid ingegaan op de maatregelen die opvoeders, school en professionals kunnen nemen, om te voorkomen dat jeugdigen gedragsproblemen ontwikkelen. Wij presenteren ook wetenschappelijk onderbouwde principes en interventiemethoden voor het terugdringen van gedragsproblemen bij jeugdigen.

vorige hoofdstuk Inleiding

volgende hoofdstuk Psychosociale vaardigheden

Achenbach, T. M., & Rescorla, L. A. (2006). The Achenbach System of Empirically Based Assessment. Mahwah, NJ, US: Lawrence Erlbaum Associates Publishers.

American Psychiatric Association, (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed.). Washington D.C.: APA.

Angold, A., Costello, E. J., & Erkalani, A. (1999). Comorbidity. Journal of Child Psychology and Child Psychiatry, 40, 57–87.

Barber, B. K. (1996). Parental psychological control: Revisiting a neglected construct. Child Development, 67(6), 3296–3319.CrossRefPubMed

Barkley, R. A. (2013). Diagnose ADHD. Complete gids voor ouders en hulpverleners. Amsterdam: Pearson Assessment and Information.

Baron-Cohen, S. (2008). Autisme and Asperger syndrom. New-York: Oxford University Press.

Berckelaer-Onnes, I. van (2012). Autisme op school. Een passend aanbod binnen passend onderwijs. Amsterdam: Boom.

Birmaher, B., Ryan, N. D., Williamson, D. E., Brent, D. A., & Kaufman, J. (1996). Childhood and adolescent depression: A review of the past 10 years, Part II. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 35, 1575–1583.CrossRefPubMed

Didden, R. (2006). In Perspectief. Gedragsproblemen, psychiatrische stoornissen en lichte verstandelijke beperkingen. Houten, Bohn, Stafleu van Lochum.

Dodge, K. A., Petit, G., McClaskey, C., & Brown, M. (1986). Social Competence in Children. Monographs of the Society for Research in Child Development, 58, 213–251.

Ebert, D. D., Zarski, A. C., Christensen, H., Stikkelbroek, Y., Cuijpers, P., Berking, M., et al. (2015). Internet and Computer-Based Cognitive Behavioral Therapy for Anxiety and Depression in Youth: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Outcome Trials. PLoS One, 10, e0119895.CrossRefPubMedPubMedCentral

Engeland, H. van (2001). Autisme en aan autisme verwante contactstoornissen. In J. A. R. Sanders-Woudstra, F. C. Verhulst, & H. F. J. de Witte (Red.), Kinder- en jeugdpsychiatrie I: Psychopathologie en behandeling (pag. 331–350). Assen: Van Gorcum.

Furlong, M., McGilloway, S., Bywater, T., Hutchings, J., Smith, S. M., & Donnelly, M. (2012). Behavioural and cognitive-behavioural group-based parenting programmes for early-onset conduct problems in children aged 3 to 12 years. Cochrane Database of Systematic Reviews, http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD008225.pub2/pdf.

Gezondheidsraad (2009). Autismespectrumstoornissen: een leven lang anders. Den Haag: Gezondheidsraad.

Gezondheidsraad (2014). ADHD: medicatie en maatschappij. Den Haag: Gezondheidsraad.

Gregory, R. J. (2007). Psychological testing. History, principles and applications. London: Pearson Education, Inc.

GGZ. (2009). Multidisciplinaire richtlijn, addendum depressie bij jeugd. Utrecht: Trimbos Instituut.

Haaxma, R. (2008). Neurologie van cognitie en gedrag in hoofdlijnen. (2nd druk) Maarsen: Elsevier gezondheidszorg.

Henggeler, S. W., Schoenwald, S. K., Borduin, C. M., Rowland, M. D., & Cunningham, P. B. (2010). Multisysteem therapie voor kinderen en jongeren met antisociaal gedrag. Amsterdam: Uitgeverij SWP.

Hinshaw, S., & Erhardt, D. (1991). Attention Deficit Hyperactivity Disroder. In P. Kendall (Ed.), Child and adolescent therapy: Cognitive behavioral techniques. New York: Guilford Press.

Hoeve, M., Dubas, J. S., Eichelsheim, V. I., Laan, P. H., Smeenk, W., & Gerris, J. R. M. (2009). The Relationship Between Parenting and Delinquency: A Meta-analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 37, 749–775.CrossRefPubMedPubMedCentral

Hollin, C. (1994). Forensic Psychology. In A. Colman (Ed.), Companion encyclopedia of psychology. London: Toutledge.

James, A. C., James, G., Cowdrey, F. A., Soler, A., & Choke, A. (2015). Cognitive behavioural therapy for anxiety disorders in children and adolescents. Cochrane Database of Systematic Reviews. 18(2):CD004690.

Kaminski, J. W., Valle, L. A., Filene, J. H., & Boyle, C. L. (2008). A meta-analytic review of components associated with parent training program effectiveness. Journal of Abnormal Child Psychology, 36, 567–589.CrossRefPubMed

Kazdin, A. E. (1997). Practitioner review: Psychosocial treatments for conduct disorder in children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 62, 161–182.CrossRef

Kerig, P., Ludlow, A., & Wenar, C. (2012). Developmental Psychopathology (6th ed.). New-York: McGraw-Hill.

Kohnstamm, G. A., Halverson, Ch F., Mervielde, I., & Havill, V. L. (red.). (1998). Parental Descriptions of Child Personality. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.

Landenberger, N. A., & Lipsey, M. W. (2005). The positive effects of cognitive behavioral programs for offenders: A meta-analysis of factors associated with effective treatments. Journal of Experimental Criminology, 1, 451–476.CrossRef

Lange, M. de, Matthys, W., Foolen, N., Addink, A., Oudhof, M., & Vermeij, K. (2015). Richtlijn ernstige gedragsproblemen (3rd ed.). Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut.

Litschge, C. M., Vaughn, M. G., & McCrea, C. (2010). The Empirical Status of Treatments for Children and Youth With Conduct Problems: An Overview of Meta-Analytic Studies. Research on Social Work Practice, 20, 21–35.CrossRef

Looze, M. de, Dorsselaer, S. van, Roos, S. de, Verdurmen, J., Stevens, G., & Gommans, R. et al. (2014). HBSC 2013 Gezondheid, welzijn en opvoeding van jongeren in Nederland. Utrecht: Universiteit Utrecht.

Lundahl, B., Risser, H. J., & Lovejoy, M. C. (2006). A meta-analysis of parent training: Moderartors and follow-up effects. Clinical Psychology Review, 26, 86–104.CrossRefPubMed

McCarty, C. A., & Weisz, J. R. (2007). Effects of psychotherapy for depression in children and adolescents: what we can (and can’t) learn from meta-analysis and component profiling. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 46, 879–886.CrossRefPubMedPubMedCentral

Meeuwissen, J., Speetjens, P., Meije, D., Oud, M., Konijn, C., Besselse, M. et al. (2015). Richtlijn stemmingsproblemen. 2e herziene druk. Utrecht: Trimbos Instituut.

Maccoby, E. E. & Martin, J. A. (1983). Socialization in the context of the family: parent-child interaction. In P. Mussen & E. M. Hetherington (Eds.), Handbook of child psychology, socialization, personality and social development. New York: Wiley & Sons, 4, 1–101.

NCJ. (2016). JGZ-richtlijn Autismespectrumstoornissen. Utrecht: Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg.

Nunnally, J. C. & Bernstein, I. H. (1994). Psychometric theory (3rd ed.). New York: McGraw–Hill.

Oord, S. van der, Prins, P. J., Oosterlaan, J., & Emmelkamp, P. M. (2014). Efficacy of ethylphenidate, psychosocial treatments and their combination in school-aged children with ADHD: a meta-analysis. Clinical Psychology Review, 28, 783–800.

Owen, D., Slep, A., & Heyman, R. (2012). The Effect of Praise, Positive Nonverbal Response, Reprimand, and Negative Nonverbal Response on Child Compliance: A Systematic Review. Clinical Child and Family Psycholy Review, 15, 364–385.CrossRef

Ploeg, J. D. van der, & Scholte, E. M. (2001). adhd -jeugdigen in ontwikkeling. Utrecht: De Graaff.

Ploeg, J. D. van der, & Scholte, E. M. (2008). Gezinsvragenlijst (GVL), Handleiding. Houten: BSL.

Ploeg, J. D. van der (2014), Gedragsproblemen. Rotterdam: Lemniscaat.

Rutter, M. (2006). Genes and Behaviour. Nature nurture interplay explained. Oxford: Blackwell.

Rollins, B. C. & Thomas, D. L. (1970). Parental support, power and control techniques in the socialisation of children. In W. R. Burr, R. Hill, F. J. Nije, & J. L. Reiss (Eds.), Contemporary theories about the family: Research based theories, London: The Free Press, 317–360.

Scholte, E. M., & Ploeg, J. D. van der (2013). Sociaal Emotionele Vragenlijst (SEV), Handleiding. Houten: BSL.

Schothorst, P. F., Engeland, H. van, Gaag, R. van der, Minderaa, R. B., Stockmann, A. P. A. M., & Westermann, G. M. A. (2009). Richtlijn diagnostiek en behandeling van Autisme Spectrum Stoornissen bij kinderen en jeugdigen. Utrecht: de Tijdstroom.

Spencer, T., Biedermann, J., Wilens, T., O’Donnell, M., & Griffin, S. (1996). Pharmacotherapy of attention-deficit-hyperactivity disorder across the life cycle. Journal of American Academic Child and Adolescence Psychiatry, 35, 409–432.CrossRef

Sukhodolsky, D. G., Kassinove, H., & Gorman, B. S. (2004). Cognitive-behavioral therapy for anger in children and adolescents: a meta-analysis. Aggression and Violent Behavior, 9, 247–269.CrossRef

Thomas, R., & Zimmer-Gembeck, M. J. (2007). Behavioral outcomes of Parent-Child Interaction Therapy and Triple P-Positive Parenting Program: A review and meta-analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 35, 475–495.CrossRefPubMed

Verhulst, F. C. (1985). Mental Health in Dutch Children. Meppel: Krips Repro.

Verhulst, F. C., Ende, J. van der., & Koot, H. M. (1996). Handleiding voor de CBCL/4–18 jaar. Rotterdam: Sophia ziekenhuis.

Weisz, J. R., McCarty, C. A., & Valeri, S. M. (2006). Effects of psychotherapy for depression in children and adolescents: a meta-analysis. Psychological Bulletin, 132, 132–149.CrossRefPubMedPubMedCentral

White, S. W., Keonig, K., & Scahill, L. (2007). Social Skills Development in Children with Autism Spectrum Disorders: A Review of the Intervention Research. Journal of Autism and Developmental Disorders, 37, 1858–1868.CrossRef

Wolf, K. van der., & Beukering, T. van. (2009). Gedragsproblemen in scholen. Leuven/Apeldoorn: Acco.

World Health Organisation (2003). International Statistical Classification of Diseases and related Health Problems. 10th Revision (ICD−10). Geneva: World Health Organisation.

Yap, M. B. H., Pilkington, P. D., Ryan, S. M., & Jorm, A. F. (2014). Parental factors associated with depression and anxiety in young people: A systematic review and meta-analysis. Journal of Affective Disorders, 156, 8–23.CrossRefPubMed

Titel: Gedragsproblemen
Auteurs: Evert Scholte
Jan van der Ploeg
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Boek: Handboek sociaal-emotionele vaardigheden
Print ISBN: 978-90-368-1413-3

Elektronisch ISBN: 978-90-368-1414-0

Copyright: 2017
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1414-0_2

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen