Top

Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie

Gepubliceerd in:

01-04-2005 | Oorspronkelijke stukken

Gecombineerde ondersteuning in Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers vergeleken met reguliere dagbehandeling

Auteurs: Dr. R. M. Dröes, F. J. M. Meiland, M. Schmitz, W. van Tilburg

Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie | Uitgave 2/2005

Samenvatting

Achtergrond: Eerder onderzoek in Amsterdam toonde aan dat geïntegreerde ondersteuning in Ontmoetingscentra, waar mensen met dementie en hun mantelzorgers beiden ondersteuning ontvangen van één professioneel team, meer effect heeft op gedragsproblemen en de stemming van thuiswonende mensen met dementie dan niet-geïntegreerde ondersteuning, zoals reguliere dagbehandeling. In een 'multi-centre' studie is onderzocht of vergelijkbare effecten worden bereikt in andere Nederlandse regio's.

Methode: Er werd een pretest-posttest controlegroepdesign gehanteerd. 112 mensen met dementie die de dagsociëteit van acht ontmoetingscentra in verschillende regio's en drie dagbehandelingen in verpleeghuizen bezochten, en hun mantelzorgers, namen aan het onderzoek deel. In de experimentele groep (n=89) ontvingen de mensen met dementie samen met hun mantelzorger ondersteuning volgens het model van de Ontmoetingscentra, terwijl de controlegroep (n=23) alleen dagbehandeling ontving. Gedragsproblemen (agressief gedrag, inactiviteit, niet-sociaal gedrag) en stemming (ontevredenheid, depressief gedrag) werden beoordeeld aan de hand van gestandaardiseerde observatieschalen. De kwaliteit van leven werd beoordeeld door middel van interviews met de patiënten.

Resultaten: geïntegreerde ondersteuning toont vergeleken met reguliere dagbehandeling een gematigd positief effect op gedragsproblemen (effectgrootte=0.52), met name op inactiviteit (effectgrootte=0.37) en niet-sociaal gedrag (effectgrootte=0.60); een groot positief effect op depressief gedrag (effectgrootte= 0.92) en een positief effect op zelfwaardering (effectgrootte=0.43).

Over het geheel genomen overstijgen de effecten van deze multicentre studie de resultaten van de eerdere Amsterdamse studie en bewijzen de meerwaarde van de ontmoetingscentra ten opzichte van reguliere dagbehandeling, althans voor wat betreft de doelgroep mensen met een lichte tot matig ernstige dementie en mantelzorgers

vorige artikel “Zolang ge maar gezond zijt en uwe man nog hebt”

volgende artikel De laatste fase van dementie bij een groep verpleeghuispatiënten: prevalentie en kenmerken

Wells YD, Jorm AF, Jordan F, Lefroy R. Effects on caregivers of special day care programmes for dementia sufferers. Aust N Z J Psychiatry 1990; 24:82-90.CrossRefPubMed

Knight BG, Lutzky SM, Macofsky-Urban F. A meta-analytic review of interventions for caregiver distress: Recommendations for future research. Gerontologist 1993; 33(2):240-248.

Collins CE, Given BA, Given CW. Interventions with family caregivers of persons with Alzheimer's disease. Nurs Clin North Am 1994; 29(1):195-207.PubMed

Huckle PL . Families and dementia; review. Int J Geriatr Psychiatry 1994; 9:735-741.CrossRef

Flint AJ. Effects of respite care on patients with dementia and their caregivers. Int Psychogeriatr 1995;7(4):505-517.CrossRefPubMed

Pusey H, Richards D. A systematic review of the effectiveness of psychosocial interventions for caregivers of people with dementia. Aging Ment Health 2001;5(2):107-119.CrossRefPubMed

Dröes RM, Goffin J, Breebaart E, Rooij E de, Vissers H, Bleeker C, Tilburg W van. Support programmes for caregivers of persons with dementia: A review of methods and effects. In: Care-Giving in Dementia: Research and Applications. Volume 3, Miesen BML, Jones GMM (eds.). London/New York: Routledge, 2004: 214-239.

Karlsson I, Bäne G, Melin E, Nüth AL, Rybo E. Mental activation - Brain plasticity. In: Normal Aging, Alzheimer's Disease and senile dementia, Gottfries CG (ed.), Editions de l'Université de Bruxelles: Bruxelles, 1985.

Sandman PO, Norberg A, Adolfsson R. Verbal communication and behavior during meals in five institutionalized patients with Alzheimer-type dementia. J Adv Nurs 1988; 13(5): 571-578.CrossRefPubMed

Dröes RM. In Beweging; over psychosociale hulpverlening aan demente ouderen. Intro: Nijkerk, 1991.

Gibson F. What can reminiscence contribute to people with dementia? In: Reminiscence reviewed: evaluations, achievements, perspectives, Bornat J (ed.) . Open University Press: Buckingham, England, 1994.

Dröes RM, Tilburg W. van Amélioration du comportement agressif par des activités psychomotrices. L'Année Gérontologique 1996; 10: 471-482.

Woods RT. Psychological 'therapies' in dementia. In: Handbook of the clinical psychology of ageing, Woods RT (ed.). John Wiley & Sons Ltd: Chichester, England, 1996.

Dröes RM. Psychomotor group therapy for demented patients in the nursing home. In: Care-Giving in Dementia: Research and Applications. Volume 2, Miesen BML, Jones GMM (eds.). London/New York: Routledge, 1997:95-118.

Toseland RW, Diehl M, Freeman K., Manzanares T, Naleppa M., McCallion P. The impact of Validation group therapy on nursing home residents with dementia. J Appl Gerontology 1997; 16(1): 31-50.CrossRef

Lange J de, Dröes RM, Finnema E, Kooij CH van der. Aansluiting bij de belevingswereld; Effectieve zorg voor dementerenden. Alzheimer Magazine 1999;12: 16-19.

Finnema EJ, Dröes RM, Ribbe MW, Tilburg W van. The effects of emotion-oriented approaches in the care for persons suffering from dementia: A review of the literature. Int J of Geriatr Psychiatry 2000;15(2):141-161.CrossRef

Lawton MP, Brody EM, Saperstein AR. A controlled study of respite service for caregivers of Alzheimer's patients. Gerontologist 1989; 29(1):8-15.PubMed

Cuijpers P. De effecten van ondersteuningsgroepen voor verzorg(st)ers van dementerende ouderen thuis: een literatuuroverzicht. Tijdschr Gerontol Geriatr 1992;23:12-17.

Vernooij-Dassen MJFJ, Lamers C, Bor J, Felling AJA, Grol R. Prognostic factors of effectiveness of a support programme for caregivers of dementia patients. Int J Aging and Hum Dev 2000; 51(4):259-274.CrossRef

Acton GJ, Kang J. Interventions to reduce the burden of caregiving for an adult with dementia: a meta-analysis. Research in Nursing and Health 200; 24(5):349-360.CrossRef

American Psychiatric Association. Practice guidelines for the treatment of patients with Alzheimer's disease and other dementias of late life. Work group on Alzheimer's disease and related dementias and Steering Committee on practice guidelines. Am J Psychiatry 1997; 145 (suppl 5):1-39.

Dröes RM, Breebaart E. Amsterdamse Ontmoetingscentra: een nieuwe vorm van ondersteuning voor dementerende ouderen en hun verzorgers. Thesis Publishers: Amsterdam, 1994.

Dröes RM. Amsterdamse Ontmoetingscentra; een nieuwe vorm van ondersteuning voor dementerende mensen en hun verzorgers. Thesis Publishers: Amsterdam, 1996.

Dröes RM, Breebaart E, Tilburg W van, Mellenbergh GJ. The effect of integrated family support versus day care only on behaviour and mood of patients with dementia. Int Psychogeriatr 2000;12(1):99-116.CrossRefPubMed

Dröes, R.M., Breebaart, E., Meiland, F.J.M., Tilburg, W. van, Mellenbergh, G.J. Effect of Meeting Centres Support Programme on feeling of competence of family caregivers and delay of institutionalization of people with dementia. Aging & Mental Health 2004; 8(3):201-211.CrossRef

Dröes, R.M., Meiland, F.J.M., Schmitz, M.J., Vernooij-Dassen, M.J.F.J., Lange, J. de, Derksen, E., Boerema, I., Grol, R.P.T.M. Grol, Tilburg, W. van Implementatie Model Ontmoetingscentra; een onderzoek naar de voorwaarden voor succesvolle landelijke implementatie van ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun verzorgers. Eindrapport maart 2003. Afdeling Psychiatrie, VU medisch centrum, Amsterdam.

Dröes, R.M., Meiland, F.J.M., Schmitz, M.J., Boerema, I., Derksen, E., Lange, J. de, Vernooij-Dassen, M.J.F.J. & Tilburg, W. van Variations in meeting centers for people with dementia and their carers: results of a multi-centre implementatie study. Archives of Gerontology and Geriatrics 2004; suppl. 9:127-148.

Meiland, F.J.M., Dröes, R.M., Lange, J. de, Vernooij-Dassen, M.J.F.J. Facilitators and barriers in the implementation of the meeting centres model for people with dementia and their carers. Health Policy 2005; 71(2):243-53.CrossRefPubMed

Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Standaard Diagnostiek en Behandeling Dementie. Utrecht: Nederlands Huisartsen Genootschap.

American Psychiatric Association. DSM-IV: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fourth edition. American Psychiatric Asociation: Washington DC, 1994.

Dröes, R.M. & Ganzewinkel, J. van Draaiboek Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun verzorgers. Amsterdam, 2003.

Moos RH, Tsu VD. The crisis of physical illness: An overview. In: Coping with physical illness, RH Moos (ed.), Plenum Medical Book Company: New York/London, 1977:3-21.

Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal and coping. Springer Publishing Company: New York, 1984.

Folstein MF, Folstein SE, Hugh FR. Mini mental state; a practical method for grading the cognitive state of patients for the clinician. J Psychiatric Research 1975;12:189-198.CrossRef

Reisberg B. The brief cognitive rating scale and global deterioration scale. In: Assessment in geriatric psychopharmacology, Crook T, Ferris S, Bartus C (eds.). Mark Powley: New Canaan (Conn.), 1983:19-35.

Muskens JB. Het beloop van dementie; een exploratief longitudinaal onderzoek in de huisartsenpraktijk. Academic Dissertation, Katholieke Universiteit Nijmegen: Nijmegen, 1993.

Teunisse S, Haan, R de. Aanpassing van de competentielijst van Vernooij-Dassen (1993). Academic Medical Centre; Department of Neurology: Amsterdam, 1994.

Kam P van der, Mol F, Wimmers, M.FHG. Beoordelingsschaal voor Oudere Patiënten. Van Loghum Slaterus: Deventer, 1971.

Verstraten PFJ, & Eekelen CWJM van. Handleiding voor de GIP: Gedragsobservatieschaal voor de Intramurale Psychogeriatrie. Deventer: Van Loghum Slaterus, 1987.

Lawton MP The Philadelphia Geriatric Centre Morale Scale: A revision. J Gerontology 1975;15:85-89.

Ryden MB, Knopman D. Assess not assume measuring the morale of cognitively impaired elderly. Journal of Gerontological Nursing 1989;15(1):27-32.PubMed

Alexopoulos GS, Abrams RC, Young RC, Shamoian CA. Cornell Scale for Depression in Dementia. Biol Psychiatry 1988;23:271-248.CrossRefPubMed

Brod M, Stewart AL, Sands L, Walton P. Conceptualization and measurement of quality of life in dementia: The Dementia Quality of Life instrument (DQoL). Gerontologist 1999;39(1):25-35.PubMed

Cohen J. 1977. Statistical power analysis for the behavioural sciences. Academic Press: New York/London.

Christie AB, Wood ERM. Age, clinical features and prognosis in SDAT. Int J Geriatr Psychiatry 3:63-68.

Teri L, Larson EB, Reifler BV. Behavioral disturbance in dementia of the Alzheimer type. J Am Geriatr Soc 1988; 36:1-6.PubMed

Steele C, Rovner B, Chase GA, Folstein M. Psychiatric symptoms and nursing home placement of patients with Alzheimer's disease. Am J Psychiatry 1990; 147:1049-1051.PubMed

Vernooij-Dassen MJFJ. Dementie en Thuiszorg. Eeen onderzoek naar de determinanten van het competentiegvoel van centrale verzorgers en het effect van professionele interventie. Swets en Zeitlinger, Amsterdam/Lisse, 1993.

Pot, A. Caregivers' perspectives. A longitudinal study on the psychological distress of informal caregivers of demented elderly. Academic Dissertation, Vrije Universiteit: Amsterdam, 1996.

Reisberg B, Borenstein J, Salob SP, Ferris SH, Franssen E, Georgotas A. Behavioural symptoms in Alzheimer's disease: Phenomenology and treatment. J Clin Psychiatry 1987; 48(5):9-15.PubMed

Merriam AE, Aronson MK, Gaston P, Wey SL, Katz I. The psychiatric symptoms of Alzheimer's disease. J Am Geriatr Soc 1988; 36(1):7-12.PubMed

Lyketsos CG, Olin J. Depression in Azheimer's Disease: Overview and Treatment. Biol Psychiatry 2002;52:243-252.CrossRefPubMed

Teri L, Logsdon RG, Uomoto J, McCurry SM. Behavioural treatment of depression in dementia patients: A controlled clinical trial. J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci 1997;52:159-166.

Zarit SH, Gaugler JE, Jarrot SE. Useful services for families: Research findings and directions. Int J GeriatrPsychiatry 1999;14:165-181.

Grafström M, Fratiglioni L, Winblad B. Caring for an elderly person: predictors of burden in dementia care. Int J Geriatr Psychiatry 1994; 9:373-379.CrossRef

Cohen D, Kennedy G, Eisdorfer C. Phases of change in the patient with Alzheimer's dementia; A conceptual dimension for defining health care management. J Am Geriatr Soc 1984; 32(1):11-15.PubMed

Hadderingh E, Koote M, Velde BP te, Kempen GIJ.M, Breemen WM van den. De zorg aan thuiswonende dementerende ouderen; een inventariserend casusonderzoek naar knelpunten in de zorg voor dementerende ouderen in de provincie Groningen. Van Denderen: Groningen, 1991.

Lutzky SM, Knight BG. Explaining gender differences in caregiver stress: The roles of emotional attentiveness and coping styles. Psychol Aging 1994; 9(4):513-519.CrossRefPubMed

Cohen D. The subjective experience of Alzheimer's disease: The anatomy of an illness as perceived by patients and families. Am J Alzheimers Care and Related Disorders & Res 1991;6: 6-11.CrossRef

Cotrell V, Schulz R. The perspective of the patient with Alzheimer's disease: A neglected dimension of dementia research. Gerontologist 1993;33(2):205-211.PubMed

Cotrell V, Lein L. Awareness and denial in the Alzheimer's disease victim. J Gerontol Social Work 1993; 19(3/4):115-132.

Kiyak HA, Borson S. Coping with chronic illness and disability. In: Aging, Health and Behaviour, Ory MG, Abeles RP, Lipman PD (eds.). Sage: Newbury Park,1992:141-173.

Motenko AK. The frustrations, gratifications, and well-being of dementia caregivers. Gerontologist 1989; 29(2):166-172.PubMed

Morrissey E, Becker J & Rubert MP. Coping resources and depression in the caregiving spouses of Alzheimer patients. Br J Ped Psychol 1990; 63:161-171.

Haley WE The family caregiver’s role in Alzheimer’s disease. Neurology 1997, 48(5suppl 6):S25-S29.PubMed

LaBarge E, Trtanj F. A support group for people in the early stages of dementia of the Alzheimer type. J Appl Gerontology 1995;14(3):289-301.CrossRef

Mintzer JE, Colenda C, Waid LR, Lewis L, Meeks A, Stuckey M, Bachman DL, Saladin M, Sampson R R. Effectiveness of a continuum of care using brief and partial hospitalization for agitated dementia patients. Psychiatric Services 1997;48(11):1435-1439.PubMed

Titel: Gecombineerde ondersteuning in Ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun mantelzorgers vergeleken met reguliere dagbehandeling
Auteurs: Dr. R. M. Dröes
F. J. M. Meiland
M. Schmitz
W. van Tilburg
Publicatiedatum: 01-04-2005
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Gepubliceerd in: Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie / Uitgave 2/2005
Print ISSN: 0167-9228
Elektronisch ISSN: 1875-6832
DOI: https://doi.org/10.1007/BF03074702

Bohn Stafleu van Loghum

Deel dit onderdeel of sectie (kopieer de link)

Samenvatting

Log in om toegang te krijgen

Andere artikelen Uitgave 2/2005

Publicaties

“Zolang ge maar gezond zijt en uwe man nog hebt”

De laatste fase van dementie bij een groep verpleeghuispatiënten: prevalentie en kenmerken

Mededelingen

Britt-Marie Öberg, Anna-Liisa Närvänen, Elisabeth Näsman. Erik Olsson. Changing Worlds and the Ageing Subject. Dimensions in the Study of Ageing and Later Life. Serie; New Perspectives on Ageing and Later Life. Aldershot (UK): Ashgate, 2004, ISBN 0-7546-3272-5. 205p, £ 47.50.

Over verminderde spiersterkte op hoge leeftijd (sarcoponie)