Fitte kinderen, sportieve tieners

over de invloed van bewegen en sport op de gezondheid van jongeren

Auteur: Han C.G Kemper

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum

Over dit boek

Wat is nu precies de invloed van bewegen en sport op de gezondheid en fitheid van jongeren? Dit boek geeft actuele, wetenschappelijke informatie over fysiologische aspecten van groei, ontwikkeling en rijping van jongeren. Daarmee biedt het inzicht in de effecten van lichaamsbeweging op hun gezondheid. Fysiologische en anatomische verschillen tussen opgroeiende jongeren, jongens en meisjes worden op een heldere wijze uitgelegd. Waarom bijvoorbeeld hebben verschillen in proporties van kinderen (met kortere armen, benen en groter hoofd) invloed op het lichamelijke prestatievermogen? Tegelijk wordt afgerekend met een aantal vooroordelen. Zo groeien pubers niet uit hun krachten en leveren fysiek vroegrijpe kinderen niet de grootste sporttalenten op.
De auteur behandelt niet alleen alledaagse activiteiten als fietsen, wandelen en traplopen, maar ook het sporten op school en in de vrije tijd. Alle vormen van lichaamsbeweging worden uitvoerig en kritisch besproken. Hoe kun je het activiteitenpatroon van jongeren beïnvloeden? Zowel objectieve beweegmonitoren en hartslagentellers als hippe beweeggadgets worden op waarde geschat. Ook de ethische kanten van (top)sportbeoefening door kinderen en talent scouting bij jongeren worden voor het voetlicht gebracht. De auteur sluit af met een pleidooi voor een beweegvriendelijke woon- en leefomgeving met veilige voet- en fietspaden. Een integrale aanpak van de bewegingsarmoede bij jongeren kan de nadelige invloed van te weinig lichaamsbeweging op de gezondheid voorkomen.

Fitte kinderen, sportieve tieners is bestemd voor iedereen die beroepsmatig geïnteresseerd is in het bewegen van jongeren. Daaronder vallen kinder-, school- en jeugdartsen, fysiologen, fysiotherapeuten, vakleerkrachten bewegen en sport en sporttrainers, maar ook psychologen, pedagogen en ouders of verzorgers.

Inhoudsopgave

Voorwerk

1. Inleiding. Waarom een boek over jongeren, gezondheid en bewegen?

Samenvatting

De inspiratie voor dit boek is afkomstig van mijn in 2005 overleden collega en vriend Oded Bar-Or. Met hem heb ik meer dan dertig jaar samengewerkt in een internationale wetenschappelijke groep van onderzoekers. Wij deelden elkaars bevlogenheid voor het onderzoeksterrein, getypeerd als het belang van lichaamsbeweging voor het kind.

Han C.G. Kemper

2. Wat is het belang van lichaamsbeweging voor jongeren?

Samenvatting

Een kind is geen verkleinde kopie van een volwassene. In de schilder- en beeldhouwkunst van verschillende oude culturen worden kinderen afgebeeld als miniatuurvolwassenen met een veel te klein hoofd en te lange armen en benen. Nog tot ver na de middeleeuwen worden kinderen als grote mensen in volwassen kleding afgebeeld.

Han C.G. Kemper

3. Lichamelijke ontwikkeling van jongeren

Samenvatting

Er worden met betrekking tot jongeren dikwijls de volgende drie termen gebruikt: groei, rijping en ontwikkeling (Malina et al. 2004). Groei is een louter kwantitatief begrip: door groei ontstaat een toename in cellen en/of afmetingen van cellen (zoals spier- en hersencellen), van delen van het lichaam (zoals romp, hoofd en ledematen) of van het hele lichaam (zoals lichaamslengte, en -gewicht).

Han C.G. Kemper

4. Gezondheid en fitheid bij jongeren

Samenvatting

Hoewel er sprake is van overlap tussen de begrippen ‘gezondheid’ en ‘fitheid’, zijn ze niet identiek. Wie fit is hoeft niet gezond te zijn en ook het omgekeerde geldt: wie gezond is, hoeft niet fit te zijn (zie figuur 4.1). Goedgetrainde sporters hebben een uitstekende fitheid. Afhankelijk van het soort training beschikken ze over een groot uithoudingsvermogen, een goede coördinatie of grote spierkracht en lenigheid. Diezelfde sporters hoeven niet altijd ook over een uitstekende gezondheid te beschikken.

Han C.G. Kemper

5. Lichamelijke activiteit bij jongeren

Samenvatting

De definitie van lichamelijke activiteit is: elke lichaamsbeweging die wordt veroorzaakt door skeletspieren en die leidt tot een toename van het energiegebruik boven het energiegebruik van het lichaam in rust. Het energiegebruik van jongeren bestaat uit drie principiele componenten: het energiegebruik in rust, het thermische effect van voedsel en het energiegebruik tijdens lichamelijke activiteit.

Han C.G. Kemper

6. Lichamelijke belasting en training bij jongeren

Samenvatting

Het vermogen van kinderen om lichamelijke prestaties te leveren, is afhankelijk van de soort prestatie en de daarmee samenhangende fysiologische systemen (zie hoofdstuk 4). Bij gymnastische oefeningen gaat het om spierkracht, snelheid, evenwicht en lenigheid. Deze functies worden geregeld door de hersenen en de spieren: samen het neuromusculair systeem genoemd. Bij langeafstandschaatsen, veldlopen en triatlon zijn hart, bloedsomloop en ademhaling van belang om de spieren van voldoende energie te voorzien: het energetisch systeem.

Han C.G. Kemper

7. Lichamelijke belasting en training bij jongeren met een chronische aandoening

Samenvatting

Tot de jaren zestig van de vorige eeuw richtte het wetenschappelijk onderzoek van gezondheid en bewegen zich voornamelijk op de jonge volwassenen en dan ook nog vooral op het mannelijke deel.

Han C.G. Kemper

8. Eet- en gewichtsproblemen bij jongeren

Samenvatting

Zowel te veel als te weinig eten kan leiden tot gezondheidsproblemen en voor een individueel kind de kans vergroten op een gewichtsprobleem (Hills et al. 2008).

Han C.G. Kemper

9. Bewegen in de jeugd: meer bot op de bank

Samenvatting

Als er een begrip is dat met de dood verbonden is, dan is het wel ‘skelet’. Het skelet is uiteindelijk datgene wat overblijft als het leven geweken is. Duurzaam en onverwoestbaar lijkt het, maar meer niet. Dat is een misvatting, want het skelet mag dan inderdaad duurzaam en slijtvast zijn, onverwoestbaar is het al tijdens ons leven zeker niet (Lips 2004).

Han C.G. Kemper

10. Toekomstvisie over jongeren?

Samenvatting

In de voorgaande hoofdstukken is geprobeerd het belang van lichaamsbeweging voor groei, ontwikkeling en gezondheid van jongeren aan te tonen.

Han C.G. Kemper

Titel: Fitte kinderen, sportieve tieners
Auteur: Han C.G Kemper
Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum
Elektronisch ISBN: 978-90-368-1607-6
Print ISBN: 978-90-368-1606-9
DOI: https://doi.org/10.1007/978-90-368-1607-6